Klinische Neuropsychologie

Hoi! Ik ben Nienke Buist, 26 jaar. Momenteel werk ik als promovendus bij de RUG en Lentis. Mijn onderzoek richt zich op het verbeteren van dagelijks functioneren bij mensen met ernstig psychische aandoeningen, zoals schizofrenie, depressie of bipolaire stoornissen.

Tijdens mijn studie was ik actief bij verenigingen, had ik diverse bijbaantjes (onder andere in de horeca en als begeleider bij Team050) en zette ik me in als jaarvertegenwoordiger bij de master. In mijn vrije tijd houd ik van koken en nieuwe gerechten uitproberen, heel veel kaasfonduen, thriftshoppen of marktjes bezoeken, en ga ik graag naar concerten of festivals. Qua sport hardloop ik regelmatig en vind ik het leuk om te spinnen.

Waarom de RUG?
De RUG heeft een breed studieaanbod en dit zorgt ervoor dat je gemakkelijk verschillende programma’s kunt combineren. Door de brede keus aan vakken was het ook gemakkelijk om een masteropleiding te gaan doen binnen deze universiteit. Ook kende ik de RUG al omdat ik in een dorpje vlakbij Groningen ben opgegroeid. De stad is een ontzettend leuke plek om te gaan studeren: het is klein en gezellig en veel plekken zijn lopend bereikbaar. Daarnaast heeft het een levendige binnenstad dankzij de vele cafés, restaurants, unieke winkeltjes, markten en poppodia.

Keuze Klinische Neuropsychologie
In de bachelor Biologie ontdekte ik, hoewel het een enorm interessante studie is, dat die bachelor niet helemaal bij me paste. Ik stapte in 2018 over naar de bachelor Psychologie, ook aan de RUG. Interesse in neuropsychologie en het brein had ik altijd al en die interesse is in de bachelor alleen maar toegenomen. Dat leidde uiteindelijk tot mijn keuze voor de master Klinische Neuropsychologie. Hoewel ik nooit getwijfeld heb over de richting Klinische Neuropsychologie, heb ik me wel bij meerdere universiteiten ingeschreven, omdat de master maar een beperkt aantal plekken heeft en er een loting is. Ik stond eerst helaas op de wachtlijst, maar gelukkig werd ik snel toegelaten tot de master. Met de kennis van nu zou ik zonder twijfel opnieuw deze master kiezen. De bachelor en master vullen elkaar goed aan en ik heb hele leuke vakken kunnen volgen van enthousiaste docenten. Tijdens de colleges kregen we les van experts uit verschillende vakgebieden met veel praktijkervaring. Dat maakte die lessen super relevant.

Veranderde ambitie
Tijdens mijn bachelor wilde ik graag als psycholoog aan de slag, wat ik zeker niet uitsluit voor in de toekomst, maar tijdens de master ontstond en groeide mijn ambitie om een PhD te gaan doen. Ik deed mijn klinische stage in de ouderenzorg op een leuke plek met fijne stagebegeleiders. Ik merkte daar dat ik toch iets miste in dat werk. Voor mijn masterscriptie werkte ik als onderzoeksassistent in de DUPARC-studie in het UMCG, een prospectief cohortonderzoek naar Parkinson. Ik heb het hier enorm naar mijn zin gehad. Mijn rol bestond uit het begeleiden van deelnemers tijdens de onderzoeksdagen in het UMCG en het afnemen en scoren van neuropsychologische testen. De combinatie van wetenschappelijk onderzoek en patiënten leren kennen sprak mij erg aan. Dit was wel iets wat ik voor langere tijd wilde doen!

Huidige baan
Via een LinkedIn post van een docent van de RUG zag ik een vacature voor een PhD-plek. Hier heb ik op gesolliciteerd en in oktober 2023 kon ik beginnen. In mijn PhD bij de RUG en Lentis onderzoek ik of cognitieve remediatie therapie en transcraniële gelijksstroomstimulatie bijdraagt aan het verbeteren het cognitief en dagelijks functioneren van mensen met ernstig psychische aandoeningen. Dit kan vervolgens weer helpen bij het herstel van een cliënt. Ik voer een klinische trial uit en geef zelf ook de interventie aan de deelnemers. Onder andere die gesprekken met de cliënten motiveren mij. Hun ervaringen laten mij de waarde en impact van dit onderzoek inzien, wat mij veel energie en motivatie geeft om mijn werk uit te voeren. Dit is voor mij de ideale combinatie: wetenschappelijk onderzoek en praktijkervaring. Ik vind het geweldig om deze twee aspecten zo nauw te kunnen combineren, want je leert en ziet enorm veel in de praktijk.

Inzichten en adviezen
Eén van de belangrijkste dingen die ik geleerd heb, is om te doen wat jij echt leuk vindt. Als je je keuzes baseert op je eigen interesses en passies, zorgt dat voor meer motivatie én plezier op de lange termijn. Verder heb ik een heel erg voor de hand liggend advies: bezoek de open dagen, kijk rond in de stad, bij de faculteit en bij verenigingen. En schrijf je in bij een woningcorporatie, dat kan je later helpen bij het vinden van een woning. Studeer ook samen met je vrienden, bijvoorbeeld in de UB. De meeste tijd heb ik misschien nog wel
in de koffieruimtes doorgebracht, want pauzes zijn enorm belangrijk gefocust te kunnen werken. Als je een bachelor aan een andere universiteit hebt gedaan en je wilt naar de RUG voor je master (of andersom), is het belangrijk om vooraf te checken of je vakkenpakket voldoet aan de toelatingseisen van de master. Het is handig om dit ver van tevoren te doen, zodat je ook nog de tijd hebt om eventueel vakken te volgen die je nodig hebt voor de toelating.
Ten slotte: maak gebruik van je netwerk! Ik ben via mijn netwerk gewezen op de plek waar ik nu werk.

Tot slot
Ik kijk met enorm veel plezier terug op mijn tijd in Groningen en de master Klinische Neuropsychologie. Het heeft mij niet alleen de kennis en vaardigheden gegeven om verder te groeien, maar ook een duidelijker beeld van wat ik in de toekomst wil!

Nadia Dales (26) straalt van gedrevenheid als ze uitlegt wat haar zoveel voldoening geeft in werken met ouderen. Ze deed haar stage bij ZINN, een ouderenzorginstelling waar ze inmiddels een aanstelling heeft als psycholoog. ZINN biedt begeleiding en zorg aan thuiswonende en inwonende cliënten.

Nadia deed haar stage op twee locaties. Ze werkte met ouderen met een diagnose dementie, maar ook wel met ouderen met andere klachten. Als Nadia vertelde wat ze allemaal deed in haar stage, reageerden veel medestudenten verrast en verbaasd.
‘Er leven veel vooroordelen over het werken met ouderen. Het zou niet uitdagend zijn, en gedacht wordt: wat je kun je nog voor die groep doen?’
Nadia gaat verzitten op haar stoel voor ze verder gaat. ‘Ik zie dat wel. Ik ervaar het juist als heel rijk. Ik werk met mensen die een heel leven achter de rug hebben. Ze zijn op het laatste station in hun leven. Als ik kan bijdragen aan een fijne(re) laatste periode van iemands leven, dat vind ik dat heel mooi. Voor de familie van de cliënten hier is het meestal zwaar. Bedenk eens, hoe het zou zijn als je een familielid hebt met dementie, en diegene is heel rusteloos of bang. Dat dat je laatste herinneringen kleurt aan een geliefde. Het geeft me veel voldoening dat ik daar iets in kan betekenen.’
Ze is even stil als ze nadenkt over een voorbeeld.
‘Het zijn soms hele kleine dingen. Er zijn cliënten met dementie die prikkels zoeken. Als zij ’s nachts wakker worden in een stille kamer, dan gaan ze op zoek. Dan kun je bijvoorbeeld heel zacht muziek aanzetten. Je moet heel creatief zijn bij het bedenken van interventies. Wat voor de een werkt, werkt niet voor de ander. Soms is het een lange zoektocht. Als het dan lukt, is dat heel bevredigend.”

Na de hbo-opleiding toegepaste psychologie werkte Nadia als psychodiagnostisch assistent in het Martiniziekenhuis. Daar nam ze veel neurodiagnostisch onderzoek af. De arts en de psycholoog gingen dan met de resultaten aan de slag. Op een gegeven moment leek het haar leuk dat ook zelf te kunnen doen.
‘Dus ik wist dat ik ouderen een leuke doelgroep vond, en ik wilde iets met dementie doen. Dementie is een interessant verschijnsel: wat gebeurt er precies in de hersenen van iemand met dementie? Ik heb mijn vakkenpakket in de master afgestemd op de doelgroep ouderen en aandoeningen die vaak bij ouderen voorkomen. Eerlijk gezegd had er van mij nog wel een vak bij gemogen waarin meer aandacht was voor werken met ouderen, voor de ziektebeelden die vaak voorkomen en voor welk soort interventies je kunt doen bij ouderen.’

‘Ik zag de stagevacature in de RUG database, en ik kende ook iemand die bij ZINN werkt. Dat was de vrouw van een collega in het Martiniziekenhuis. Dat heeft vast ook meegeholpen. Ik begon samen met een medestudent aan de stage. ZINN kon niet kiezen!’ ze lacht, ’Het was heel leuk om te kunnen sparren met iemand die tegelijk met jou begonnen is.’
Het werk is erg afwisselend. Als psycholoog bij ZINN ga je naar verschillende plekken. Je komt bij mensen thuis of bezoekt ze op de afdeling. Je zit in gesprekskamers en op kantoor, waar je korte lijntjes met collega’s hebt. Er is veel overleg met de behandelende professionals, de arts, de specialist ouderengeneeskunde, de diëtist, de fysiotherapeut. En je werkt met de zorgmedewerkers.

Nadia liep drie dagen in de week stage. De stage duurde ongeveer een half jaar, van september tot en met maart. In het begin liep Nadia in alles met haar begeleider mee. Gaandeweg mocht ze steeds meer zelfstandig doen. Ze bespraken wekelijks op een vast uur wat er speelde of waar Nadia tegen aanliep. En ook tussendoor spraken ze elkaar vaak. Nadia deed psychodiagnostiek en intakes, schreef gespreksverslagen. En ze deed gedragsvisites.
“Op gedragsvisites spreek je met de zorgmedewerkers over de cliënten. Zij vertellen dan wat er speelt. Als er problemen of opvallend gedrag wordt genoemd, dan vraag je dat uit. Je brengt dat soms ook helemaal in kaart. Dan observeer je zelf en je schrijft er een advies van en bedenkt ook interventies op het gedrag of het probleem. Is er sprake van bijvoorbeeld neerslachtigheid of eenzaamheid, dan ga je in gesprek met de bewoner zelf.
Als er een cliënt is waar veel speelt, of waar de behandeling wat vastloopt, wordt er een multidisciplinair overleg ingepland. Dan hoor je vanuit verschillende disciplines de insteek en de problemen. Samen denk je dan over hoe verder. Dat is enorm leerzaam.’

Nadia noemt zichzelf rustig en enthousiast over dit werk en deze doelgroep. Van zorgmedewerkers kreeg ze terug dat ze heel toegankelijk is. Wat ze geleerd heeft is dat ze zichzelf en de kennis die ze opgedaan heeft in de master niet moet onderschatten.
‘Wat ik soms wel uitdagend vond, waren de gesprekken met familie. Geen familie is hetzelfde, zij hebben allemaal hun eigen punten die zij belangrijk vinden. Dat moet je ook ontdekken. Wat ik in de master geleerd heb, is heel specifieke kennis. Ik was in het begin best onzeker over de waarde van mijn inbreng. Familie kent de client zoveel beter, en zorgmedewerkers zijn vaak zo ervaren met deze cliënten! Maar toen ik na een paar keer merkte dat ik echt kennis heb die anderen niet hebben, kon ik steeds beter mijn rol pakken.’

Nadia is in haar element bij ZINN. Zij hoopt dat ze met haar verhaal een lans kan breken voor de ouderenzorg, omdat werken in deze sector haar vervulling geeft. Je moet creatief zijn en je kunt echt iets betekenen. Haar boodschap aan studenten die nadenken over stage of werk: ‘Neem werken met ouderen serieus in overweging. Het is erg afwisselend en uitdagend.’

Tijdens mijn bachelor Biomedische Wetenschappen/Gedrag- & Neurowetenschappen vond ik met name de hersenen ontzettend interessant. Na de bachelor twijfelde ik welke kant ik op zou gaan, maar toen ik eenmaal hoorde over de master Klinische Neuropsychologie, was de keuze snel gemaakt. Bij neuropsychologie kijk je naar de relatie tussen de hersenen en het gedrag in het alledaags functioneren.

Het leek me erg leuk om hier meer kennis over op te doen en om uiteindelijk als neuropsycholoog een bijdrage te kunnen leveren aan de kwaliteit van leven van patiënten met een hersenaandoening. Na de premaster ben ik toen begonnen aan de master Klinische Neuropsychologie.

De master bestaat uit cursussen, een stage en een masterthese. Er zijn verschillende cursussen om uit te kiezen, zelf vond ik vooral de cursus Neuropsychologische revalidatie erg leuk en interessant, hierbij waren er ook patiëntcolleges. Daarnaast heb ik een geïntegreerde stage gelopen in het UMCG, waarbij het klinische gedeelte van de stage gecombineerd werd met het schrijven van de masterthese. Tijdens deze stage heb ik diagnostische werkzaamheden verricht en was ik betrokken bij verschillende onderzoeksprojecten bij diverse patiëntgroepen (traumatisch hersenletsel, spinocerebellaire ataxie, Parkinson en Huntington). Het was heel afwisselend en ontzettend leuk, de ene dag zag ik een patiënt en de andere dag zat ik artikelen te lezen en te schrijven.

Na de master kreeg ik de kans om aan de slag te gaan als onderzoeker bij de afdeling Neuropsychologie in het UMCG. Hierbij was ik volop bezig met het afnemen van neuropsychologische testen en het schrijven van artikelen. Vervolgens ben ik docent geworden aan de RUG. Ik begeleid met name mastertheseprojecten in het UMCG. Daarnaast spring ik soms in als neuropsycholoog om patiënten te zien. Ook doe ik zelf nog onderzoek naar traumatisch hersenletsel. De Klinische Neuropsychologie is een vakgebied waarbij je klinisch werk en onderzoek heel mooi kunt combineren; vanuit het klinische werk ontstaan interessant vragen en vervolgens doen we kennis op vanuit het onderzoek, om zodoende de zorg voor patiënten weer te kunnen verbeteren. Ik vind mijn werk erg leuk en uitdagend en hoop dit nog een hele tijd te mogen blijven doen.

Mijn naam is Joost Heutink en ik ben universitair docent binnen de bachelor Psychologie en de master Klinische Neuropsychologie. Studenten kunnen mij in hun tweede jaar terugzien bij het vak Introductie in de klinische neuropsychologie. In de bachelor heeft neuropsychologie maar een kleine rol, maar het is een ontzettend interessant vakgebied! Ik wil studenten dan ook graag enthousiasmeren voor de gelijknamige master.

Binnen het vakgebied van de neuropsychologie onderzoeken we de relatie tussen hersenen en gedrag. Bij mensen met een aangeboren of op latere leeftijd opgelopen hersenaandoening kunnen er stoornissen zijn in onder andere perceptie, taal, geheugen, motoriek, aandacht, planning en gedrag. Deze stoornissen leren ons veel over hoe de hersenen werken. Met deze kennis kunnen we patiënten beter helpen om zo goed mogelijk met hun functiebeperking om te gaan en optimaal te participeren in de maatschappij. Dit is precies wat ik zo mooi vind aan mijn werk: de verwevenheid tussen wetenschappelijk onderzoek en de klinische beroepspraktijk, waarin de patiënt centraal staat.

Patiënten spelen ook binnen mijn colleges een belangrijke rol. Ik presenteer veel casussen en er komen ook mensen met een hersenaandoening tijdens hoorcolleges vertellen over de problemen die ze ervaren. De wetenschappelijke theorieën die ik in mijn vak behandel helpen studenten om de problemen van deze mensen te begrijpen. Tegelijkertijd helpen de patiënten ook om theorieën te toetsen en in een context te plaatsen. Studenten leren zo met een kritische blik naar theorieën te kijken, waarbij deze niet abstract blijven. Je ziet het direct terug in de praktijk!

Neuropsychologie is bovendien erg interessant omdat het constant in ontwikkeling is. Er worden namelijk steeds nieuwe dingen over de hersenen ontdekt. Door middel van onderzoek begrijpen we de hersenen steeds iets beter, wat we vervolgens ten goede aanwenden!