Studying motivation in classrooms

Leeromgeving van invloed op de motivatie voor school

Voor leerlingen in het voortgezet onderwijs is de leeromgeving van invloed op de motivatie voor school. Docent-leerling interacties die autonomie, competentie en betrokkenheid van leerlingen ondersteunen hebben hierop een positief effect. Voor de motivatie van leerlingen is het van belang dat docenten consequent zijn, zowel in hun eigen handelen als als team. Dit concludeert Kim Stroet in haar promotieonderzoek. Verder blijkt dat voor de motivatie voor school het uitmaakt op wat voor type school de leerlingen zitten. Ook de mogelijkheden van docenten zijn afhankelijk van het type school waar zij werken. Om langdurige effecten te waarborgen zijn volgens Stroet niet alleen interventies gericht op individuele docenten nodig, maar ook interventies die ingrijpen op het niveau van de school.

Na de overstap naar het voorgezet onderwijs daalt voor veel leerlingen de motivatie voor school. Het doel van Stroets proefschrift was om inzicht te geven in de invloed van de leeromgeving op deze ontwikkeling, zodat de kennis die dit oplevert – uiteindelijk - door scholen gebruikt kan worden om dalingen in de motivatie tegen te gaan. De door haar uitgevoerde studies hadden een longitudinaal karakter en is in klassen zelf gedaan. De focus lag op wat er werkelijk in klassen gebeurt, in plaats van, bijvoorbeeld, hoe leerlingen percipiëren wat er gebeurt. Een belangrijke conclusie is dat de motivatieontwikkeling van leerlingen inderdaad afhankelijk is van hun leeromgeving. Ten eerste bleek het uit te maken op wat voor type school leerlingen zaten (schooltypes varieerden van meer traditioneel, docent-gestuurd tot meer innovatief en leerling-gestuurd). Ten tweede bleek de motivatieontwikkeling van leerlingen positief samen te hangen met de mate waarin docenten hun basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid ondersteunden (als gedefinieerd in “Self-Determination Theory” en gemeten via observaties). Een andere belangrijke bevinding is dat het van belang lijkt te zijn dat docenten zelf consequent zijn, maar ook dat zij als team op één lijn zitten. Tot slot bleken de mogelijkheden van docenten te worden beperkt door het type school waar zij werkten. Dat betekent dat om langdurige effecten van interventies te waarborgen niet alleen interventies gericht op individuele docenten nodig zijn, maar ook interventies die ingrijpen op het niveau van de school.

Kim Stroet (1979) studeerde psychologie in Groningen en deed haar promotieonderzoek, gefinancierd door NWO, bij de afdeling Orthopedagogiek van de RUG. Inmiddels is ze universitair docent bij de Universiteit Leiden.