Social integration in a reversed integration neighbourhood?

Begeleiders negatief, omwonenden positief over sociale integratie van mensen met een verstandelijke beperking

Eleonora Venema richtte haar promotieonderzoek op de sociale integratie van mensen met een verstandelijke beperking die wonen in een omgekeerde integratiewijk. Omgekeerde integratie houdt in dat een instellingsterrein voor mensen met een verstandelijke beperking wordt omgevormd tot een woonwijk waar mensen met en zonder een verstandelijke beperking samenwonen. Sociale integratie betekent dat de persoon met een verstandelijke beperking onderdeel is van de maatschappij en dat hij/zij geaccepteerd en gerespecteerd wordt. In het onderzoek wordt specifiek aandacht besteed aan de meningen en ervaringen van omwonenden, verwanten en begeleiders en de rol van begeleiders en vrijwilligers. De verwachting is dat de sociale integratie van mensen met een verstandelijke beperking makkelijker tot stand komt in deze wijk.

De resultaten van Venema's onderzoek laten dat de verwachting momenteel niet wordt waargemaakt. Een mogelijke oorzaak hiervan is dat begeleiders, omwonenden en verwanten verschillende opvattingen hebben over wat sociale integratie inhoudt. Omwonenden denken bij sociale integratie voornamelijk aan oppervlakkig contacten, terwijl de begeleiders vaak grotere verwachtingen hebben zoals vriendschappen of koffie drinken bij de buren. Oppervlakkige contacten lijken wel plaats te vinden maar de grote verwachtingen zijn vaak niet haalbaar, met name voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking of met een verstandelijke beperking en gedrags- en/of psychiatrische problematiek. Deze groepen wonen in de omgekeerde integratiewoonwijken. Een groot deel van de begeleiders zijn dan ook negatief of sceptisch over sociale integratie, terwijl ze mogelijk geen reëel beeld hebben van wat sociale integratie inhoudt. Er komen ook optimistische resultaten uit het onderzoek. Zo blijken omwonenden in  zo’n woonwijk positief te zijn over sociale integratie. Daarnaast spelen vrijwilligers al een belangrijke rol in het bevorderen van de sociale integratie. Deze rol zou nog uitgebreid kunnen worden.

Eleonora Venema deed haar promotieonderzoek, gefinancierd door RUG en Alliade, bij de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen. Zij is psycholoog in opleiding tot GZ psycholoog bij de GGZ Drenthe.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/01b83290-051c-4a53-bf45-23eda15f2b37