A methodological perspective on the analysis of clinical and personality questionnaires

Psychologen gebruiken vaak klinische en persoonlijkheids- (K&P) vragenlijsten voor het meten van persoonlijkheidstrekken en/of psychopathologische symptomen. Om de kwaliteit van K&P vragenlijsten te beoordelen worden bepaalde meetmodellen gebruikt. Iris Smits onderzocht de eigenschappen en het nut van bepaalde meetmodellen voor K&P vragenlijsten.
Het Mokkenmodel (Mokken, 1971) kan gebruikt worden om items te identificeren die samen een Mokkenschaal vormen. Een gebruikelijke interpretatie van een Mokkenschaal is dat het een unidimensionele schaal is, oftewel dat er één trek gemeten wordt. Smits toont aan dat deze interpretatie niet noodzakelijkerwijs klopt, omdat met één Mokkenschaal ook meerdere trekken gemeten kan worden en met meerdere Mokkenschalen één trek gemeten kan worden.
Van het skew-normal factor model en het kwadratische factor model was niet duidelijk wanneer welk model nuttig is. Smits laat zien dat data die een skew-normal factor model volgen zo goed benaderd kunnen worden met een kwadratisch factor model, dat de methoden empirisch niet te onderscheiden zijn. Andersom hoeft niet het geval te zijn. Een gevolg hiervan is dat als men onderzoek doet in meerdere populaties, het skew-normal factor model te prefereren is boven het kwadratische factor model.
In het proefschrift worden ook enkele voorbeelden gegeven van toepassingen van meetmodellen voor K&P vragenlijsten. Aan bod komt het gebruik van een bifactormodel voor het evalueren van de toegevoegde waarde van de subschaalscores boven de totaalscore van de SCL-90 en het toetsen van meetinvariantie (d.w.z., of een vragenlijst hetzelfde meet in meerdere populaties) bij de SDQ en Big Five persoonlijkheidsfactoren.
Iris Smits deed haar onderzoek bij de afdeling Psychologie van de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen, Onderzoeksschool IOPS. Zij is inmiddels postdoc aan de Universiteit van Amsterdam.