Pathophysiology and management of hemostatic alterations in cirrhosis and liver transplantation

Inzichten in bloedstollingsproces voor, tijdens en na een levertransplantatie

Arts-onderzoeker Freeha Arshad onderzocht verschillende aspecten van de stolling bij patiënten met cirrose en bij patiënten die een levertransplantatie ondergaan. Uit haar onderzoek blijkt onder andere dat patiënten een jaar na de transplantatie nog steeds kampen met hypercoagulabiliteit (verhoogde stollingsneiging van het bloed), ondanks dat de leverfunctie volledig normaliseert. Het toedienen van antistolling kan in deze patiëntengroep noodzakelijk zijn voor het voorkomen van allerlei complicaties op lange termijn.

Onze lever maakt verschillende stollings- en antistollingsfactoren aan. Normaal gesproken zijn deze factoren met elkaar in evenwicht. Maar bij patiënten met gevorderde chronische leverziekte, waardoor een deel van de lever onherstelbaar is beschadigd, is dat niet het geval. Het is daarom van groot belang om dit proces van hemostase bij chronisch zieke leverpatiënten die een levertransplantatie nodig hebben beter te begrijpen, en om meer inzicht te hebben in de werkzaamheid van hemostatische medicatie – medicatie die kan helpen om bloed sneller of minder snel te laten stollen, zogenoemde bloedverdunners.

Een belangrijke conclusie uit het onderzoek van Arshad is dat bepaalde medische testen en sommige medicijnen anders werken bij patiënten met chronische leverziekte dan bij een controlegroep van gezonde vrijwilligers, waardoor er aanpassingen in doseringen nodig kunnen zijn, of medische testen geen betrouwbare gegevens geven. Zo blijken gangbare stollingstesten bijvoorbeeld antistolling (die voor de werkzaamheid afhankelijk is van het eiwit antitrombine) niet nauwkeurig te meten, waardoor er te hoge doseringen gegeven kunnen worden.

Tot slot laat het onderzoek van Arshad zien dat het bloedverlies en het aantal bloedtransfusies tijdens een levertransplantatie is toegenomen nadat gestopt werd met het preventief toedienen van het antistollingsmedicijn aprotinine. Dat pleit er volgens haar voor om de rol van dergelijke medicatie te heroverwegen. Deze en andere bevindingen uit het proefschrift kunnen helpen om het transplantatieproces en de overleving na de levertransplantatie te verbeteren.

Freeha Arshad (1984) studeerde geneeskunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ze verrichtte haar promotieonderzoek binnen onderzoeksinstituut GUIDE van het Universitair Medisch Centrum Groningen, dat het onderzoek ook betaalde, samen met Sanquin Plasmaproducten. Arshad werkt nu arts op de Spoedeisende Hulp van het OLVG Amsterdam.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/f58f830c-49dc-482c-a487-0cebcb8c527a