Audiovisual processing in aphasic and non-brain-damaged listeners. The whole is more than the sum of its parts
Promotie: mw. D.A. Hessler, 16.15 uur, Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Proefschrift: Audiovisual processing in aphasic and non-brain-damaged listeners. The whole is more than the sum of its parts
Promotor(s): prof.dr. Y.R.M. Bastiaanse
Faculteit: Letteren
Afasie: bij kleinere klankverschillen grotere problemen
Mensen met afasie (een taalstoornis door hersenletsel) hebben moeite met het waarnemen van klankverschillen, waarbij de problemen toenemen, naarmate de verschillen kleiner worden. De meeste problemen bestaan bij het herkennen van verschillen die door het wel dan niet trillen van de stembanden veroorzaakt worden. Dit blijkt uit onderzoek van promovenda Dörte Hessler. Mensen met afasie, maar ook mensen zonder hersenletsel, hebben veel profijt van het kunnen zien van de mondbewegingen van de spreker. Dit heeft invloed op de hersenreacties van luisteraars.
Spraakverwerking is een taak die (meestal) zonder veel moeite gedaan wordt. Slechts als de verwerking verstoord is, bijvoorbeeld als gevolg van hersenletsel, merken we de complexiteit ervan op. Dörte Hessler deed onderzoek naar dit fenomeen. Niet alleen auditieve, maar ook audiovisuele verwerking van klanken komt aan bod.
Uit Hesslers onderzoek komt allereerst naar voren dat mensen met afasie (een taalstoornis die optreedt als gevolg van hersenletsel) meer moeite hebben met het herkennen van kleine dan van grote klankverschillen. Klanken kunnen bijvoorbeeld verschillen in de manier waarop de klank wordt gemaakt, de plaats waar dat gebeurt en het feit of de stembanden gaan trillen bij een klank. Klanken die op al deze drie onderdelen van elkaar verschillen blijken eenvoudiger te herkennen dan klanken die maar op één onderdeel verschillen. Het lastigste onderscheid is te maken bij klanken die alleen verschillen in het al of niet laten trillen van de stembanden (bijvoorbeeld het verschil tussen p of b). Hersenreacties van luisteraars zonder taalproblemen laten in het verlengde hiervan zien dat hersengolven een sterkere reactie vertonen wanneer de verschillen tussen klanken klein zijn. Dit hangt waarschijnlijk samen met de extra aandacht die nodig is om deze kleinere verschillen te verwerken.
Hesslers onderzoek wijst verder uit dat visuele ondersteuning (liplezen), die een positieve invloed heeft op de spraakverwerking, zich niet beperkt tot hele duidelijke herkenbare klankkenmerken, zoals de plaats van uitspraak, maar ook op de manier van uitspreken en de stembandtrilling. Ook personen zonder hersenbeschadiging tonen een effect van liplezen: hun reactietijden dalen als ze een doelklank moeten kiezen. Verder worden ook hun hersenreacties beïnvloed: auditieve en audiovisuele input leiden tot duidelijke verschillen in reactiepatronen. Verwerking is eenvoudiger bij een audiovisueel aanbod van een klank.
Dörte Hessler (Duitsland, 1981) studeerde Allgemeine Sprachwissenschaft aan de Universität Potsdam. Zij verrichtte haar promotieonderzoek bij de onderzoeksgroep Neurolinguïstiek, onderdeel van het onderzoeksinstituut Center for Language and Cognition Groningen, Faculteit der Letteren. Hessler werkt nu als docent bij de leerstoelgroep neurolinguïstiek. Haar hoofdtaak is de oprichting en coördinatie van het interfacultaire Expertisecentrum Taal- en Communicatiestoornissen (ETC).
Laatst gewijzigd: | 13 maart 2020 01:09 |
Meer nieuws
-
13 mei 2024
Moleculen stilzetten
In zijn laboratorium bouwt natuurkundige Steven Hoekstra aan een opstelling die bestaat uit twee delen: een apparaat dat moleculen van barium-fluoride maakt, en een ander apparaat dat deze moleculen bijna stilzet om ze te kunnen onderzoeken.
-
06 mei 2024
Impact: Gebruik van geografische-ruimtelijke data bij internationale ontwikkelingssamenwerking
Een van de genomineerde studenten voor de Ben Feringa Impact Award 2024 is Jonas Göbel. Göbel is genomineerd voor zijn stageonderzoek naar het gebruik van geografische-ruimtelijke data op het gebied van internationale ontwikkelingssamenwerking.
-
03 mei 2024
NWO Impact Explorer voor Suzanne Manizza-Roszak voor impactvol postkoloniaal literatuuronderzoek
Suzanne Manizza-Roszak, Universitair Docent Engels aan de Faculteit Letteren heeft een NWO Impact Explorer subsidie ontvangen voor haar postkoloniale literatuuronderzoek en het project om de resulataten te vertalen naar maatschappelijke impact.