Oratie dhr. prof.dr. A.J. Koole: Interactie als gereedschap

Oratie: dhr. prof.dr. A.J. Koole

Titel: Interactie als gereedschap

Leeropdracht: Communicatie- en informatiewetenschappen in het bijzonder taal en sociale interactie

Faculteit: Letteren

Voor veel mensen bestaat het dagelijks werk uit het voeren van gesprekken. Voor dat werk maken we gebruik van het gereedschap van sociale interactie, dat kenmerken heeft waar we ons veelal niet van bewust zijn maar die wel invloed hebben op de uitkomsten van ons werk. De oratie van prof.dr. Tom Koole gaat over zijn onderzoek naar sociale interactie en de mogelijke verbeteringen in professionele gesprekspraktijken.

Een docent vraagt zijn leerling ‘snap je dat?’ Eén kenmerk van het gereedschap is dat er normatieve relaties bestaan tussen verschillende gespreksbijdragen. Zo is er een norm dat een vraag zoals ‘snap je dat’ een antwoord moet krijgen, en specifieker, dat deze ja/nee-vraag een antwoord verlangt met ‘ja’ of ‘nee’, en nog specifieker dat ‘snap je dat’ een ja-antwoord vraagt. Zo’n docent wil oprecht weten of de leerling het snapt, maar gebruikt een stukje gereedschap dat naar een ja-antwoord stuurt.

Een tweede kenmerk van het gereedschap is dat het ons geen toegang biedt tot elkaars cognities. Een belangrijk doel van professionele gesprekken is gedeeld begrip, maar ons begrip als cognitief fenomeen is niet toegankelijk voor onze gesprekspartners. De leerling kan ‘ja’ zeggen terwijl hij het niet snapt, en omgekeerd kan hij het al snappen voordat hij ‘ja’ zegt. Begrip doen met ‘ja’ valt dus niet samen met begrip hebben, maar het gereedschap van sociale interactie geeft ons alleen toegang tot begrip doen. Is die docent zich bewust van dit kenmerk van het gereedschap dat hij gebruikt om begrip te checken? En de arts? En de hypotheekadviseur?

Zie ook de video over het onderzoek van Koole naar het verbeteren van gesprekken met alarmcentrale 112.