Uncovering the complexity of clonal hematopoiesis and blood count abnormalities
| Promotie: | Mw. P. (Priscilla) Kamphuis |
| Wanneer: | 15 oktober 2025 |
| Aanvang: | 09:00 |
| Promotors: | prof. dr. G.A. Huls, prof. dr. J.H. Jansen |
| Copromotors: | dr. I.A. van Zeventer, dr. A.O. de Graaf |
| Waar: | Academiegebouw RUG / Studenten Informatie & Administratie |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Het blootleggen van de complexiteit van clonale hematopoëse en afwijkingen in bloedwaarden
Klonale hematopoëse wordt steeds vaker beschouwd als een voorstadium van hematologische maligniteiten en wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een klonale subpopulatie van bloedcellen met een somatische genmutatie. De prevalentie neemt toe met leeftijd. Het doel van dit proefschrift van Priscilla Kamphuis was om meer inzicht te krijgen in de aanwezigheid en de gevolgen van klonale hematopoëse in combinatie met bloedbeeldafwijkingen of chromosomale afwijkingen in de algemene bevolking, met behulp van het prospectieve Lifelines cohort.
Er is aangetoond dat mannen vaker dragers zijn van hoog risico genmutaties, wat kan bijdragen aan de hogere prevalentie van hematologische maligniteiten bij mannen. Daarnaast zien we bij personen met trombocytose (overschot aan bloedplaatjes) en MPN-gerelateerde mutaties een verhoogd risico op de diagnose MPN.
Veroudering gaat vaak samen met myeloïde skewing (relatieve toename van myeloïde cellen). In dit proefschrift wordt aangetoond dat klonale hematopoëse dit ouderdom-gerelateerde fenomeen niet verklaart. Verder is de overlap van verschillende vormen van klonale hematopoëse onderzocht. Hoewel verlies van het Y-chromosoom niet significant vaker samen voorkomt met somatische genmutaties bij oudere mannen, kan er bij grotere klonen wel een versterkend effect bestaan.
Tot slot is een machine learning model toegepast om te voorspellen welke mutaties of combinaties van mutaties kunnen leiden tot slechtere overleving. Daarbij werd een slechtere overleving geconstateerd bij personen met genmutaties in zowel TP53 als DNMT3A.
De bevindingen dragen bij aan een beter begrip van klonale hematopoëse in combinatie met bloedbeeldafwijkingen of chromosomale afwijkingen in de algemene oudere bevolking.