Educational inequalities in life expectancy in Europe
| Promotie: | D. Zazueta, MSc |
| Wanneer: | 22 mei 2025 |
| Aanvang: | 11:00 |
| Promotors: | prof. dr. F. (Fanny) Janssen, prof. dr. A.E. Kunst, prof. dr. L.J.G. (Leo) van Wissen |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Ruimtelijke Wetenschappen |
Opleidingsongelijkheid en levensverwachting in Europa
Sociaal-economische ongelijkheid in sterfte is een belangrijk en hardnekkig fenomeen in Europa. Dit proefschrift van Daniel Zazueta verschaft een gedetailleerd inzicht in lange-termijn ontwikkelingen in verschillen in levensverwachting naar opleidingsniveau en hun invloed op de ontwikkelingen in de algehele levensverwachting in Engeland & Wales, Finland en Italië (Turijn).
De resultaten uit dit onderzoek hebben belangrijke implicaties voor de maatschappij en beleidsmakers. Ten eerste kunnen (toekomstige) ontwikkelingen in sterfte in Europa niet worden begrepen zonder rekening te houden met sociaal-economische ongelijkheid in sterfte, aangezien vroegere ontwikkelingen in sociaal-economische ongelijkheid niet alleen op zichzelf belangrijk zijn, maar ook voor het bepalen van de ontwikkelingen van de algehele levensverwachting.
Ten tweede is sociaal-economische ongelijkheid in sterfte veranderlijk en kan de toename in de ongelijkheid in levensverwachting naar opleidingsniveau worden omgekeerd. Om dit te bereiken is het noodzakelijk om de sterfte onder laagopgeleiden te verminderen door onder andere ongezonde leefgewoonten zoals overmatig alcoholgebruik en de negatieve gezondheidseffecten daarvan aan te pakken. Het terugdringen van sterfteverschillen naar opleidingsniveau kan – op zijn beurt - bijdragen aan een langere en meer gelijkwaardige levensduur voor de gehele samenleving.
Hoewel de verschillen in resterende levensverwachting op 30 jarige leeftijd (lv30) naar opleidingsniveau in het algemeen groter of ongeveer gelijk was in de periode 2010-2019 vergeleken met de jaren 70, deden zich belangrijke trendbreuken inclusief dalingen voor. De waargenomen toenames en recente trendbreuken werden grotendeels veroorzaakt door een toename van de opleidingsverschillen in alcohol-gerelateerde sterfte in Engeland & Wales en Finland (1987-2007), en de daaropvolgende afname van de ongelijkheid in alcohol-gerelateerde sterfte in Finland.
De sterftetrends onder laagopgeleiden speelden niet alleen een belangrijke rol bij het verklaren van de trends en trendbreuken in de opleidingsverschillen in lv30, maar droegen ook het meest bij aan de waargenomen stijgingen in de nationale lv30 in de drie landen. Bovendien droeg de stagnatie van de sterftedaling onder laagopgeleiden en onder middelbaar opgeleide mannen het meest bij aan de stagnatie in de toename van lv30 in Engeland & Wales vanaf 2011.
Sociaal-economische ongelijkheid in sterfte is veranderlijk en kan worden verminderd, vooral door sterfte als gevolg van ongezonde levensstijlfactoren (alcoholgebruik, roken en obesitas) onder laagopgeleiden aan te pakken. Het verminderen van deze ongelijkheid kan bijdragen aan een langere en meer gelijkwaardige levensduur voor de gehele samenleving.