Exploring tools for studying asymmetric cell division in the zebrafish developing telencephalon
Promotie: | Mw. E.E. (Katya) Dvorianinova |
Wanneer: | 07 juni 2024 |
Aanvang: | 09:00 |
Promotor: | prof. dr. ir. E.A.A. (Ellen) Nollen |
Copromotor: | dr. J.T.M.L. (Judith) Paridaen |
Waar: | Academiegebouw RUG |
Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |

Onderzoek naar instrumenten voor het bestuderen van asymmetrische celdeling in de zebravis die telencephalon ontwikkelt
Elk organisme bestaat uit kleine bouwstenen, die cellen worden genoemd. Verschillende systemen en organen zijn gemaakt van verschillende soorten cellen. Het primaire celtype bestaat bijvoorbeeld uit neuronen, die zeer gespecialiseerd zijn en staan voor het vertegenwoordigen van een terminaal gedifferentieerde celpopulatie.
Neuronen zijn niet vanaf het begin in het lichaam aanwezig, maar verschijnen in een bepaald stadium van de embryonale ontwikkeling. Deze fase wordt neurogenese genoemd. Neuronen kunnen geboren worden als gevolg van een asymmetrische of symmetrische celdeling. Asymmetrische delingen zijn degenen die oplossen in twee dochtercellen met een verschillend lot van de cel (dat wil zeggen dat slechts één een neuron wordt), terwijl dochtercellen na symmetrische delingen identiek zijn. Om te bestuderen hoe deze verdelingsmodi worden gereguleerd, is de zebravis in dit onderzoek van Ekaterina Dvorianinova als modelorganisme gebruikt.
Zebravissen delen veel overeenkomsten in neurogenese met andere gewervelde dieren en maken het mogelijk om het proces gemakkelijk te visualiseren. Specifiek is het onderzoek gericht op neurogenese in de voorhersenen, een deel van het neurale systeem van de zebravis dat evolutionair gerelateerd is aan de cortex van zoogdieren.
Volgens de bevindingen zijn de eerste neuronen al rond de leeftijd van 16 uur aanwezig in de voorhersenen van de zebravis. Op dit punt is de primaire modus van de celdeling symmetrisch, waarbij de moedercel aanleiding geeft tot twee neuronen. Later, na de leeftijd van 20 uur, schakelt de delingsmodus over naar asymmetrisch, wanneer slechts één van de dochtercellen differentieert tot een neuron, en zijn broer of zus dezelfde eigenschappen behoudt als de moedervoorlopercel.
Interessant genoeg zijn de voorlopercellen in de voorhersenen ook enigszins verschillend: sommige delen zich sneller, terwijl andere meer inactief blijven. “Families” die zijn afgeleid van afzonderlijke voorlopercellen kunnen ook worden beschreven als variërend van elkaar, waarbij sommige meer terminaal gedifferentieerde cellen bevatten vergeleken met andere klonen met een meer stamcelachtige samenstelling.