From blood to brain: the kynurenine pathway in stress- and age-related diseases
| Promotie: | Dhr. F.J.H. (Freek) Sorgdrager |
| Wanneer: | 23 oktober 2019 |
| Aanvang: | 14:30 |
| Promotors: | prof. dr. P.P. (Peter) De Deyn, prof. dr. ir. E.A.A. (Ellen) Nollen, prof. dr. I.P. (Ido) Kema |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Van bloed naar brein: de kynurenine-route bij stress- en leeftijdsgebonden ziekten
Sorgdrager richtte zich in zijn proefschrift op neurodegeneratieve ziekten. Omdat we steeds ouder worden, groeit het aantal patiënten met neurodegeneratieve ziekten zoals Alzheimer of Parkinson. Er is dringend behoefte aan manieren om deze aandoeningen eerder te diagnosticeren en efficiënter te behandelen. De rol van biologische veroudering in het ontstaan van deze ziekten is hierbij een belangrijk uitgangspunt.
Veroudering gaat gepaard met verhoogd metabolisme van het aminozuur tryptofaan. Dit leidt tot ophoping van kynurenines: afbraakproducten van tryptofaan. Omdat bepaalde kynurenines schadelijk zijn voor de hersenen is het relevant te meten hoe snel tryptofaan wordt afgebroken. Dat valt echter niet mee: bij het meten van die activiteit spelen allerlei factoren een rol. In het eerste deel van zijn onderzoek keek Sorgdrager naar een van die factoren: het stresshormoon cortisol. Hieruit bleek dat het metabolisme van tryptofaan minder actief is wanneer er meer cortisol is. Zijn onderzoek liet ook zien dat deze relatie een rol kan spelen in het welzijn van patiënten.
Om te achterhalen of kynurenines kunnen bijdragen aan de diagnose of behandeling van neurodegeneratieve ziektes, analyseerde Sorgdrager de concentratie van kynurenines in bloed en hersenvocht van patiënten met de ziekte van Alzheimer en Parkinson en in dat van gezonde mensen. Bij patiënten waren de concentraties van kynureninezuur – dat de hersenen beschermt - beduidend lager. Vervolgens keek hij of het onderdrukken van tryptofaanmetabolisme therapeutische waarde kan hebben bij neurodegeneratieve ziekten. Hij zag dat langdurige onderdrukking de geheugencapaciteit bij muizen met Alzheimer gedeeltelijk herstelt. Daarmee zijn we mogelijk een stapje dichter bij het ontrafelen van de geheimen van neurodegeneratieve ziekten.
CV Freek Sorgdrager
Freek Sorgdrager (1991) studeerde Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit van Groningen (RUG). Zijn promotieonderzoek vond plaats aan de RUG en was in samenwerking met de Universiteit van Antwerpen. Hij is nu werkzaam als dataconsultant bij LOGEX. De titel van zijn proefschrift luidt: “From blood to brain: the kynurenine pathway in stress- and age-related diseases”.