VPS13A: shining light on its localization and function
| Promotie: | Mw. A.I.E. (Anita) Faber |
| Wanneer: | 15 mei 2019 |
| Aanvang: | 14:30 |
| Promotor: | prof. dr. O.C.M. (Ody) Sibon |
| Copromotor: | dr. B.N.G. (Ben) Giepmans |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
De lokalisatie en functie van het eiwit VPS13A
Chorea-Acanthocytose (ChAc) is een zeldzame hersenziekte die wordt veroorzaakt door mutaties in het VPS13A-gen, waardoor patiënten nauwelijks tot geen VPS13A-eiwit hebben. Dit leidt ertoe dat bij patiënten hersencellen afsterven en ze bewegingsstoornissen ontwikkelen. Momenteel bestaat er geen behandeling voor de ziekte en overlijden patiënten vroegtijdig. Er is nog relatief weinig bekend over de onderliggende ziektemechanismen van ChAc. Faber onderzocht in haar proefschrift de lokalisatie en functie van het VPS13A-eiwit.
Ze maakte hiervoor gebruik van fruitvliegen, die een gen hebben dat veel lijkt op het menselijke VPS13A-gen: Vps13. Met onder andere de genmodificatietechniek CRISPR/Cas9 schakelde ze het Vps13 gen uit. Hierdoor konden de vliegen als model voor de ziekte worden gebruikt. Ze vond dat deze vliegen een verkorte levensduur, motorische problemen en een verstoorde eiwithuishouding hebben. Ook vertonen ze gaten in het brein, wat kenmerkend is voor neurodegeneratie in fruitvliegen. Vps13 speelt niet alleen in het centrale zenuwstelsel een rol, maar ook in de eierstokken van vliegen. Daar is het eiwit geconcentreerd aanwezig rondom overbodig geworden celkernen en belangrijk voor het correct opruimen daarvan via de vorming van een specifiek membraan.
Bovendien ontdekte ze dat in menselijke cellen VPS13A aan verschillende celorganellen bindt en belangrijk is voor het tot stand komen van verbindingen tussen de membranen van de organellen, waarbij de lokalisatie van het VPS13A-eiwit verandert als de hoeveelheid vetten in cellen toeneemt.
Haar proefschrift geeft inzicht in de lokalisatie van VPS13A en draagt bij aan de kennis over cellulaire processen waarin het een rol speelt.
CV Anita Faber
Anita Faber (1988) studeerde Behavioural and Cognitive Neurosciences aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Momenteel is zij in opleiding tot Verloskundige aan de Academie Verloskunde Amsterdam Groningen. Haar promotieonderzoek vond plaats bij prof. dr. O.C.M. Sibon van de afdeling Celbiologie aan de RUG. De titel van haar proefschrift luidt: “VPS13A: shining light on its localization and function”.