A sad day's night

Slaapproblemen mogelijk risicofactor voor depressie

Slaapproblemen hangen ook op korte termijn samen met depressieklachten. Dat schrijft Mara Bouwmans in haar proefschrift over slaap en depressie. Zij toont een verband aan tussen slaapkwaliteit en stemming, en tussen slaapproblemen en depressieklachten. Zij adviseert op basis van haar onderzoek dat in ieder geval een deel van de patiënten gebaat zou kunnen zijn bij een op slaap gerichte behandeling.

70% van de mensen met een depressie heeft slaapproblemen, en na herstel blijft 40% slaapproblemen houden. Die slaapproblemen verhogen de kans op een nieuwe depressie. In behandelrichtlijnen wordt echter nauwelijks aandacht besteed aan de kwaliteit van de nachtrust. Dit komt mogelijk doordat er tot nu toe weinig bekend was over de kortetermijneffecten van slaap op depressieklachten.

Bouwmans benaderde de relatie tussen slaap en depressie vanuit twee invalshoeken. Allereerst keek zij naar de rol van melatonine, het hormoon dat het lichaam afgeeft als we in ‘slaapstand’ gaan. Bouwmans zag dat bij de meeste van haar onderzoeksdeelnemers natuurlijke schommelingen in melatonine samenhingen met natuurlijke schommelingen in vermoeidheid en stemming. Opvallend was dat er geen verband te zien was tussen melatonine, vermoeidheid en stemming bij ernstige depressieve patiënten met een lage slaapkwaliteit. Mogelijk is bij deze patiënten dit systeem ‘ontkoppeld’ geraakt.

Vervolgens keek Bouwmans naar het korte-termijn verband tussen slaap en fysieke activiteit de daaropvolgende dag. Daaruit bleek dat na betere slaap patiënten minder actief waren, mogelijk doordat personen na een goede nachtrust meer ontspannen zijn. Bouwmans toont ook aan dat een verbeterde slaapkwaliteit op korte termijn samenhangt met verbeterde stemming. Hoewel ze niet heeft aangetoond of slaapproblemen een oorzaak van depressie zijn of een gevolg, liet zij wel zien dat verbetering van slaapproblemen samenging met een verbetering van depressieklachten, in ieder geval bij een deel van de patiënten. Daarom adviseert Bouwmans om te onderzoeken of het zinvol is om aandacht voor slaapproblemen op te nemen in de behandelrichtlijnen voor depressie.

Mara Bouwmans (1988) studeerde Psychologie aan de universiteit van Tilburg. Haar onderzoek valt binnen het onderzoeksprogramma Interdisciplinair Centrum Psychopathologie en Emotieregulatie (ICPE) van onderzoeksinstituut SHARE van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het onderzoek werd gefinancierd door de VICI grant ‘Deconstructing Depression’ van prof. dr. Peter de Jonge.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/2f16e258-30fd-413b-9f04-9199c93b9d2c