Voices

Een klinische computationele psycholinguïstische benadering van taal en hallucinaties bij schizofreniespectrumstoornissen

Schizofrenie is een ernstige psychische stoornis die wereldwijd ongeveer 1% van de bevolking treft. Hoewel de term schizofrenie vaak wordt gebruikt om te verwijzen naar alle psychotische stoornissen in het algemeen, is het nauwkeuriger om te spreken van schizofreniespectrumstoornissen (SSD), aangezien schizofrenie wordt beschouwd als onderdeel van een spectrum dat varieert van milde, niet-klinische symptomen tot ernstige chronische vormen.

Het proefschrift van De Boer gaat over taal in SSD en bestaat uit twee delen, die beschreven kunnen worden als taalproductie (deel I) en taalperceptie (deel II). Meer in het bijzonder richt deel I zich op het gebruik van verschillende automatische analyses van gesproken taal als hulpmiddelen om de diagnose SSD te stellen en om verschillende psychotische symptomen te herkennen. Deze computationele analyses van gesproken taal hebben betrekking op respectievelijk cognitief functioneren, het gebruik van antipsychotica en hersenbanen door middel van MRI. De overkoepelende onderzoeksvraag in deel I is hoe computationele analyses van gesproken taal gebruikt kunnen worden als biomarker in SSD.

Deel II onderzoekt de taal die wordt gebruikt bij auditieve verbale hallucinaties (AVH), een specifieke vorm van taalperceptie, evenals de relatie tussen taalperceptie en de aanwezigheid van hallucinaties. De belangrijkste onderzoeksvraag hier is hoe taalanalyses ons begrip van de aanwezigheid en kenmerken van AVH kunnen verbeteren. De Boer ontwikkelde een technische applicatie waarmee betrouwbaar geanalyseerd kan worden of iemand een psychose heeft of niet gebaseerd op zijn spraak. Hierbij maakte ze gebruik van de laatste ontwikkelingen in machine learning en natural language processing (NLP), zoals de voorlopers van ChatGPT. Daarnaast heeft ze aangetoond dat deze technieken klinisch relevante inzichten verschaffen bij het onderzoek naar AVH. In de toekomst kunnen deze analyses mogelijk gebruikt worden om een terugval in psychose eerder op te sporen, zodat een psychose al kunt zien aankomen voordat mensen er ernstig ziek van worden.

CV Janna de Boer

Janna de Boer (1990) studeerde Geneeskunde en Taalwetenschap aan de Universiteit Utrecht. Daarna was zij werkzaam als arts in opleiding tot psychiater (AIOS) bij het Universitair Medisch Centrum Utrecht en later bij Karakter. Haar promotieonderzoek vond plaats bij de afdeling Psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Daarna zal zij werkzaam zijn als postdoc binnen de groep van prof. Dr. Iris Sommer, en als kinder- en jeugdpsychiater bij Karakter.

De titel van haar proefschrift luidt: Voicess. A clinical computational psycholinguistic approach to language and hallucinations in schizophrenia spectrum disorders.

Proefschrift: https://hdl.handle.net/11370/d2480610-d3b4-4f47-9cfa-f43217d9ce5e