Circulating tumor DNA in aggressive B-cell lymphomas: tumor cell characterization and disease dynamics
| Promotie: | Mw. Y. (Yujie) Zhong |
| Wanneer: | 10 juli 2025 |
| Aanvang: | 11:00 |
| Promotors: | dr. A. (Arjan) Diepstra, prof. dr. J.H.M. (Anke) van den Berg |
| Copromotors: | dr. W.J. Plattel, dr. M. Nijland |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Circulerend tumor-DNA in agressieve B-cellymfomen: karakterisering van tumorcellen en ziektedynamiek
B-cel lymfomen vormen een heterogene groep van maligniteiten, waarbij diffuus grootcellig B-cellymfoom (DLBCL) het meest voorkomende en agressieve subtype is. Agressieve B-cel lymfomen kunnen de novo ontstaan, het gevolg zijn van transformatie van indolente lymfomen zoals marginaal zone lymfoom (MZL), of voorkomen in specifieke klinische contexten zoals posttransplantatie lymfoproliferatieve aandoeningen (PTLD) en recidief/refractair DLBCL (R/R DLBCL). Dit proefschrift van Yujie Zhong onderzoekt de biologische mechanismen die ten grondslag liggen aan lymfoomprogressie en transformatie, en evalueert de waarde van circulerend tumor-DNA (ctDNA) als biomarker binnen verschillende subtypes van agressieve B-cel lymfomen.
Klinische en moleculaire analyses identificeerden risicofactoren voor MZL-transformatie en toonden aan dat getransformeerde MZL vaak kenmerken van kiemcentrum B-cellen verwerft. Multi-omicsbenaderingen lieten slechts subtiele genomische en transcriptomische veranderingen zien tijdens de transformatie. Over de verschillende subtypes heen kwam ctDNA naar voren als een veelbelovende, niet-invasieve biomarker voor diagnose, prognose en monitoring van de ziekte. In PTLD toonde ctDNA-profielanalyse terugkerende genetische afwijkingen en weerspiegelde het nauwkeurig de tumoreigenschappen, waarmee het mogelijk ook behandelbeslissingen kan ondersteunen.
Bij R/R DLBCL werd een hoge ctDNA-tumorfractie geassocieerd met een slechte prognose. Aanhoudende ctDNA-mutaties of kopiegetalafwijkingen boden aanvullende diagnostische waarde in combinatie met PET-CT, wat pleit voor een geïntegreerde toepassing bij het beoordelen van ziekteprogressie en het begeleiden van behandelingen.
Deze bevindingen benadrukken dat ctDNA een klinisch informatieve biomarker is bij agressieve B-cel lymfomen, met potentieel om risicostratificatie en therapeutische besluitvorming te verbeteren.