Guiding in, chaperoning out
Begeleiden naar binnen, begeleiden naar buiten.
Door klimaatverandering, globalisering en urbanisatie verspreiden Aedes-muggen zich naar nieuwe gebieden, waaronder delen van Europa. Hierdoor vormen virussen die worden overgedragen via muggenbeten, zoals het chikungunyavirus (CHIKV), een groeiende bedreiging voor de volksgezondheid. Momenteel raken wereldwijd tot een miljoen mensen per jaar besmet, maar de verwachting is dat dit aantal toeneemt door uitbreiding van het leefgebied van Aedes-muggen.
Naast acute klachten veroorzaakt CHIKV bij ongeveer 40% van de symptomatische patiënten langdurige gewrichtspijn, met aanzienlijke medische en sociaaleconomische gevolgen. Hoewel vaccins bestaan, blijft er behoefte aan antivirale therapieën voor mensen die niet gevaccineerd zijn of kunnen worden.
Virussen kunnen zich alleen vermeerderen door gebruik te maken van systemen in menselijke cellen waarin ze binnendringen. Dit onderzoek richtte van Marleen van der Laan zich op het identificeren van “gastheerfactoren” die essentieel zijn voor CHIKV-infectie. Twee eiwitten, H2-D1 en Lemd3, werden naast de bekende receptor Mxra8 geïdentificeerd als belangrijke entry factoren. Vermindering van deze eiwitten leidde tot een sterke afname van infectie, wat suggereert dat ze mogelijk als therapeutisch doelwit kunnen dienen. Daarnaast werd de rol van Hsp70-chaperonnes onderzocht, eiwitten die vouwing en functionaliteit van nieuwe eiwitten ondersteunen. Reductie van HspA5 en de co-chaperonnes Sil1 en HspH2 verlaagde de productie van structurele viruseiwitten en virusdeeltjes. Farmacologische remming van Hsp70s liet hetzelfde effect zien, niet alleen in celmodellen maar ook in muisbiopten en levende muizen.
Samenvattend bieden de resultaten nieuwe inzichten in de infectiecyclus van CHIKV en concrete aanknopingspunten voor ontwikkeling van antivirale strategieën.