Optimizing the efficacy and safety of endothelin receptor antagonists for the treatment of chronic kidney disease: a personalized approach
Promotie: | J.D. Smeijer, MSc |
Wanneer: | 09 juli 2025 |
Aanvang: | 12:45 |
Promotor: | prof. dr. H.J. (Hiddo) Lambers Heerspink |
Copromotor: | dr. N. Jongs |
Waar: | Academiegebouw RUG |
Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |

Optimalisatie van de werkzaamheid en veiligheid van endotheline-receptorantagonisten voor de behandeling van chronische nierziekte: een gepersonaliseerde aanpak
Endotheline receptorantagonisten (ERA's) vertragen de progressie van chronische nierziekte (CKD), maar hun klinische toepassing wordt belemmerd door vochtretentie.
Dit onderzoek van David Smeijer onderzoekt patiëntkenmerken die de werkzaamheid van ERA beïnvloeden en strategieën voor de behandeling van vochtretentie. Er werden verschillende factoren geïdentificeerd die de werkzaamheid van ERA kunnen beïnvloeden. Genetische variaties, met name in het SLCO1B1-gen, hebben een significante invloed op de plasmablootstelling van de ERA atrasentan en de effecten ervan op nierbescherming en hartfalen, hetgeen een rol voor farmacogenetica suggereert. Insulineresistentie, een kenmerk van type 2 diabetes, wordt geassocieerd met een verhoogd risico op cardio-renale ziekten, en atrasentan vertoont een gunstig effect bij de vermindering van insulineresistentie, met name bij patiënten met een hoge insulineresistentie.
Er werden ook verschillen op basis van geslacht waargenomen, waarbij vrouwen een grotere nierbescherming ervaren met atrasentan, maar ook een hoger risico op hartfalen. Dit suggereert dat geslachtsspecifieke dosering gunstig kan zijn. Wat betreft het risico op vochtretentie, kan vroege identificatie door middel van monitoring van biomarkers zoals B-type natriuretisch peptide (BNP) en lichaamsgewicht de veiligheid verbeteren zonder de nierbescherming in gevaar te brengen. Hoewel geen enkele diureticumklasse superieur bleek, zorgde de intensivering van de diuretische behandeling voor een effectieve omkering van de markers voor vochtretentie. De combinatie van de ERA zibotentan met de SGLT2-remmer dapagliflozine reduceerde albuminurie aanzienlijk, zonder verhoging van het risico op vochtretentie. Een gepersonaliseerde baten-risicoscore kan helpen bij het afstemmen van de ERA-therapie. Dit proefschrift biedt strategieën ter ondersteuning van gepersonaliseerde ERA-behandeling, met als uiteindelijk doel de therapie voor CKD-patiënten te verbeteren.