Financial factors in the economic and monetary union

Snelle financiële integratie versterkte kwetsbaarheden Economische en Monetaire Unie

Jeroen Hessel onderzocht hoe het toegenomen belang van financiële factoren in de economie het functioneren van de Economische en Monetaire Unie heeft beïnvloed tijdens de Europese schuldencrisis. Een periode van snelle financiële integratie en ontwikkeling heeft bestaande kwetsbaarheden in de muntunie versterkt, en ook nieuwe kwetsbaarheden gecreëerd die niet waren voorzien.

Hessel toont aan dat de problemen in de monetaire unie tijdens de Europese schuldencrisis in belangrijke mate zijn beïnvloed door het feit dat financiële factoren steeds belangrijker zijn geworden in de economie. Hij bekeek een aantal belangrijke ontwikkelingen tijdens deze schuldencrisis. Hessel concludeert dat als je deze ontwikkelingen bekijkt door de bril van het toegenomen belang van financiële factoren, je komt tot een andere interpretatie van wat er is gebeurd en ook tot andere beleidsaanbevelingen.

Zo worden de betalingsbalansonevenwichtigheden in de EMU vaak toegeschreven aan verschillen in de prijsconcurrentiepositie (een reële factor), maar laat zijn onderzoek zien dat verschillen in binnenlandse vraag door veranderingen in besparingen, kredietverlening en huizenprijzen minstens even belangrijk zijn geweest.

En zo wordt vaak geconstateerd dat conjunctuurcycli in de EMU zeer symmetrisch zijn. Dit leidt dan tot positieve oordelen over het functioneren van de EMU als optimaal valutagebied, dat echter moeilijk is te rijmen met de Europese schuldencrisis. Hessel toont aan dat de middellange-termijn fluctuaties veel minder symmetrisch zijn geweest, mede onder invloed van financiële factoren. Deze middellange-termijn fluctuaties hangen ook samen met belangrijke andere divergenties ten tijde van de schuldencrisis. Het middellange-termijn perspectief schetst dus een minder rooskleurig beeld van het functioneren van de EMU als optimaal valutagebied dan het gangbare korte-termijn perspectief. Dit minder rooskleurige beeld is beter in lijn met de Europese schuldencrisis.

Ten slotte laat Hessel zien dat mede door het toegenomen belang van financiële factoren de rentes op staatsobligaties tijdens de schuldencrisis te ver zijn doorgeschoten en niet meer in lijn waren met economische ‘fundamentals’. Dit rechtvaardigt financiële steunoperaties zoals die van het ESM. Tegelijkertijd concludeert Hessel dat de resultaten zeer afhankelijk zijn van modelkeuzes, zodat het moeilijk te bepalen is hoe ver rentes precies zijn doorgeschoten.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/235af57e-bb14-4194-9ba9-b69827cea91b