Do fiscal rules pave the way for sound fiscal policy?
| Promotie: | Dhr. B. (Bram) Gootjes |
| Wanneer: | 09 maart 2023 |
| Aanvang: | 16:15 |
| Promotor: | prof. dr. J. (Jakob) de Haan |
| Copromotor: | dr. R.M. (Richard) Jong A Pin |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Economie en Bedrijfskunde |
Europese regels wenselijk instrument om onverantwoord begrotingsbeleid te beteugelen
De afgelopen decennia hadden veel Europese landen vaak grote begrotingstekorten en bouwden ze hoge staatschulden op, ook buiten de financiële crisis en de coronapandemie om. Voor een gezonde en stabiele economie is solide begrotingsbeleid echter onontbeerlijk. Dat vergt begrotingsdiscipline, zodat overheden de ruimte hebben om daadkrachtig te kunnen optreden wanneer de economie het zwaar heeft en de houdbaarheid van de overheidsfinanciën gewaarborgd blijft.
Bram Gootjes onderzocht in hoeverre begrotingsregels kunnen bijdragen aan begrotingsdiscipline van Europese landen. Deze regels leggen beperkingen op aan het begrotingsbeleid, zoals een limiet voor begrotingstekorten of een plafond voor de staatsschuld. Gootjes concludeert dat begrotingsregels inderdaad wenselijke instrumenten zijn om onverantwoord begrotingsbeleid te beteugelen. Landen die begrotingsregels aannemen en goed inrichten, zien hun begrotingstekorten verminderen en voeren minder snel beleid dat de economie destabiliseert. Zo zorgen begrotingsregels er bijvoorbeeld voor dat opportunistisch begrotingsbeleid tijdens verkiezingsjaren afneemt.
Bovendien brengen begrotingsregels belangrijke aanpassingen teweeg die landen ertoe aanzetten om onhoudbaar begrotingsbeleid aan te pakken, waardoor overheidsschulden kunnen worden afgebouwd. Het versterken van de begrotingsregels is voor veel landen dus een goede stap vooruit.
Tegelijkertijd zullen louter betere begrotingsregels niet volstaan voor gezond begrotingsbeleid. Gootjes toont aan dat de besluitvorming van overheden zich sterk laat beïnvloeden door de consequenties van ondeugdelijk begrotingsbeleid. Naast begrotingsregels spelen andere factoren daarin een belangrijke rol. Vooral transparantie in het begrotingsproces lijkt belangrijk te zijn voor het effect van begrotingsregels. Het proefschrift van Gootjes laat zien dat door het toezicht op begrotingsbeleid te vergemakkelijken, begrotingsregels eerder zullen leiden tot het gewenste resultaat.