Unravelling foreshore ecosystem dynamics: applications for ecosystem-based coastal defence
Kwelders maken dijken veiliger
Beatriz Marin Diaz laat in haar proefschrift zien dat kwelders het effect van golven op dijken sterk verminderen, zelfs als de kweldervegetatie laag is. Daarnaast vormen kwelders een sterk en heel stabiel bodemoppervlak, dat bestand is tegen zeer hoge waterstroming (zoals je ziet tijdens een dijkdoorbraak), waardoor de gevolgen van een dijkdoorbraak afnemen.
Marin Diaz : ‘Harde kustverdedigingswerken, zoals dijken, worden veel gebruikt voor kustbescherming, maar kunnen negatieve gevolgen hebben voor het functioneren en de biodiversiteit van kustecosystemen. Hybride, natuurgerichte bescherming, waarbij traditionele infrastructuur wordt gecombineerd met ecosystemen zoals kwelders (in het zuiden ook wel schorren genoemd), zouden een duurzamere, ecologisch waardevollere en een goedkopere oplossing kunnen bieden. Het gebruik van deze methode van “bouwen met natuur” wordt helaas nog altijd belemmerd door de onzekerheid over de effectiviteit en lange termijn stabiliteit. In dit proefschrift heb ik mij daarom gericht op het begrijpen van de dynamiek van kustecosystemen in relatie tot hun rol in kustbescherming en op het ontwikkelen van de kennis die nodig is om zowel de waarde voor kustbescherming en natuur van deze ecosystemen gezamenlijk te optimaliseren.
Dit proefschrift laat zien dat kwelders het effect van golven op dijken sterk verminderen, zelfs als de kweldervegetatie laag is. Daarnaast vormen kwelders een sterk en heel stabiel bodemoppervlak, dat bestand is tegen zeer hoge waterstroming (zoals je ziet tijdens een dijkdoorbraak), waardoor de gevolgen van een dijkdoorbraak afnemen. Alleen pioniersvegetatie die zich vestigt op een zandige bodem, zoals een wad, is niet bestand tegen erosie. De erosiegevoeligheid van kwelders kan verminderd worden door het laten grazen van vee, hazen en ganzen. Hierdoor trekt een eroderende kwelderrand zich minder snel terug. Dit komt de veiligheid ten goede, omdat de breedte van de kwelder nodig is om golfenergie te verzwakken. Echter, teveel begrazing kan de grond te compact maken, wat een negatief effect kan hebben op de veerkracht van kwelders bij een snel stijgende zeespiegel. Tot slot toont dit onderzoek dat kwelders kunnen uitbreiden als sediment wordt afgezet in de aangrenzende intergetijdengebieden (wadden of slikken). We hebben daarnaast ook ontdekt dat zeegras met een hoge worteldichtheid erosie kan doen verminderen dat de morfologie van intergetijdengebieden voor de kwelder veranderd kan worden met behulp van kunstmatige riffen.’