Photoperiodism in voles
| Promotie: | Mw. L. (Laura) Rosmalen |
| Wanneer: | 10 september 2021 |
| Aanvang: | 09:00 |
| Promotors: | prof. dr. R.A. (Roelof) Hut, prof. dr. D. Hazlerigg |
| Copromotor: | dr. L.P.W.G.M. (Louis) Jacobus Mgn Van De Zande |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Science and Engineering |
Veldmuizen en woelmuizen reguleren hun voortplanting verschillend
Laura van Rosmalen heeft aangetoond dat veldmuizen en woelmuizen verschillen in het gebruik van externe signalen om de voorplanting te regelen. Dit is belangrijk voor een beter begrip van hoe omgevingsfactoren de voortplanting en ecologische balansen in het voedselweb beïnvloeden in een veranderend klimaat.
Van Rosmalen: 'Veel organismen gebruiken de variërende daglengte als signaal om seizoensveranderingen te voorspellen en hieraan hun voortplantingsactiviteit aan te passen. Behalve daglengte hebben ook andere omgevingsfactoren invloed op de voortplantingsactiviteit. In mijn proefschrift heb ik onderzocht hoe het voorplantingssysteem van noordelijke woelmuizen (Microtus oeconomus) en zuidelijke veldmuizen (Microtus arvalis) wordt aangestuurd door verschillende omgevingssignalen (daglengte, daglengte tijdens de zwangerschap, omgevingstemperatuur en voedselschaarste), hoe dit systeem zich ontwikkelt in jonge dieren en hoe dit systeem is aangepast aan geografische locatie.
Veldmuizen zijn vooral gevoelig voor (maternale) daglengte en temperatuur. Dit is zichtbaar in de tanycyten van de medio-basale hypothalamus. Door het ‘werken-voor-voer’ protocol toe te passen, kunnen we een negatieve energiebalans induceren. De dieren reageerden door te verschuiven van nachtelijke circadiane naar ultradiane activiteitspatronen. Bovendien is de voedselafhankelijke verandering van fotoperiodische reacties zichtbaar in de melatonine-gevoelige pars tuberalis en in de hypothalamus. Deze effecten resulteerden in een vertraagde ontwikkeling van de voortplantingsorganen in dieren geboren in de herfst, of in de lente wanneer de temperatuur hoog was of wanneer voedsel schaars was. Verder ontdekten we dat de Tsh-receptor, die een cruciale rol speelt in het bepalen van de gevoeligheid van daglengte, beïnvloed is door natuurlijke selectie, wat resulteert in een geoptimaliseerde timing van seizoensvoortplanting.'