Ageing and vaccination in transplant patients
Veroudering en vaccinatie bij transplantatiepatiënten
Met de huidige toename van het aantal orgaantransplantaties, neemt ook de leeftijd van de getransplanteerden toe. Hoewel de transplantatie-chirurgie en de behandeling na transplantatie sterk is verbeterd, is er nog steeds een aanzienlijke sterfte door afstoting, cardiovasculair lijden, kanker en infecties. Een hoge leeftijd wordt beschouwd als een belangrijke risicofactor bij deze complicaties. Varicella zoster virus (VZV) is een humaan α-herpes virus, wat levenslang latent aanwezig is in de dorsale wortel ganglia na de eerste infectie als waterpokken. Re-activatie van VZV leidt tot gordelroos (herpes zoster-HZ). Risicofactoren voor het krijgen van gordelroos zijn toegenomen leeftijd en een verzwakt immuunsysteem. Zowel patiënten die getransplanteerd zijn, als degenen die op de wachtlijst staan voor transplantatie, hebben een verhoogd risico op gordelroos omdat ze immuun gecompromitteerd zijn.
Op dit moment zijn er twee HZ- vaccins beschikbaar, een levend-verzwakt vaccin (Zostavax®, Merck, Sharp & Dome), en een recombinant subunit vaccin (Shingrix®, GlaxiSmithKline). Het vaccineren vóór transplantatie wordt ten zeerste aangeraden vanwege de slechte respons op vaccinatie na transplantatie door het gebruik van immuunsuppressieve medicatie, maar ook vanwege bezorgdheid over de veiligheid van het toedienen van een levend-verzwakt vaccin aan immuun gecompromitteerde patiënten. In zijn proefschrift richtte Wang zich op twee aspecten: het eerste was het onderzoek naar het verouderde immuunsysteem in oudere en getransplanteerde patiënten; het andere was het onderzoek naar veiligheid en immunogeniciteit van het HZ-vaccin in transplantatie patiënten, en de invloed van veroudering op de immuunrespons tegen het vaccin. Hij vond een significante verschuiving van naïeve naar memory T-cellen na transplantatie, vooral bij oudere patiënten. De aanwezigheid van latent cytomegalovirus had meer invloed op het voorkomen van verouderde T-cellen die geen CD28 tot expressie brengen (een indicatie van veroudering van het immuunsysteem) bij transplantatiepatiënten dan de leeftijd bij transplantatie.
Verder vond Wang dat VZV-specifieke cellulaire immuniteit niet duidelijk veranderde na niertransplantatie en dit suggereert het potentiële voordeel van preventieve vaccinatie vóór transplantatie. Daarom werden patiënten op de wachtlijst voor longtransplantatie met een levend verzwakt HZ-vaccin gevaccineerd. De resultaten toonden aan dat dit vaccin een veilige en robuuste immuunrespons induceerde bij kandidaten voor een longtransplantatie. Door de frequenties van T- en B-celsubgroepen bij gevaccineerde patiënten te meten, concludeerde Wang dat verhoogde niveaus van verouderde B-cellen de cellulaire immuunrespons op HZ-vaccinatie zouden kunnen verstoren. Ten slotte is een in vitro model opgezet dat zou kunnen worden gebruikt om moleculaire mechanismen van reactivering van de latente VZV in de toekomst te bestuderen.
CV Lei Wang Lei Wang (1990) studeerde biotechnologie aan de Capital Normal University, China. Vervolgens studeerde hij voor een masterdiploma aan de Beijing Normal University. Hij nam aan het begin van zijn masterstudie deel aan het project “Zuivering van een nieuw antikankermedicijn” en veranderde zijn project vanwege zijn enthousiasme op het gebied van immunologie. Hij voltooide zijn masterscriptie met de titel Farmacologisch onderzoek naar nieuwe calcineurineremmer glycyrolderivaten. In 2016 ging hij naar Nederland en begon als promovendus bij de afdeling Reumatologie en Klinische Immunologie in het Universitair Medisch Centrum Groningen onder begeleiding van Prof. Dr. Nicolaas A. Bos, Dr. Johanna Westra en Dr. Erik AM Verschuuren. Hij concentreerde zich op het bestuderen van de infectie en preventie van Varicella zoster-virus bij oudere transplantatiepatiënten. De titel van zijn proefschrift luidt: Ageing and vaccination in transplant patients.