dr. V.N. (Vera) Veldhuizen

Mijn huidige project onderzoekt de cognitieve kant van tegenstrijdige versies van de waarheid in kinderliteratuur. 

Kinderen liegen. Volwassenen hebben het over "alternative facts". Zowel leugens als alternatieve geschiedenissen zijn veelvuldig geanalyseerd in jeugdliteratuur, maar wat er tussen deze twee in gebeurt, tegenstrijdige waarheden, ontbreekt. Deze verhalen hebben een diepere vorm van bedrog dan simpele leugens vanwege hun invloed op de politiek en sociaal leven.

Een nieuwe versie van de waarheid aanbieden is een effectieve manier om iets in de doofpot te stoppen; door te ontkennen dat iets is gebeurd en een verhaal met een nieuwe versie te vervangen wordt de leegte die achter blijft als de waarheid is verwijderd gevuld. Deze herschrijving van realiteit kan plaatsvinden op ieder niveau van interactie: tussen de staat en de individueel, binnen de familie, binnen een gemeenschap en zelfs tussen een tekst en de lezer. Waarheidsverhalen kunnen echter ook de waarheid van iets bevestigen en een dialoog hierover beginnen. 

Hoe moet een kind, die als lezer cognitief nog aan het ontwikkelen is, het verschil kunnen zien tussen waarheid en bedrog als de zogenaamde "expert" volwassen lezer hier zelf moeite mee heeft? Zoals duidelijk is met het huidige politieke klimaat in de Westerse wereld, met de stijgende populariteit van populisme, "alt-right", anti-vaxx en andere ontkenningsfilosofieën, zijn volwassenen niet de lezers die we verwachten. Wat verwachten we dan van kinderen? 

In dit project is dit mijn focus. Ten eerste analyseer ik de cognitieve capaciteiten van jonge lezers om waarheid en bedrog te herkennen. Dan pas ik dit toe aan het soort jeugdverhalen die zowel het probleem bijzonder goed weergeven en die ook gaan over onderwerpen waar volwassenen moeite mee hebben. Daarom zijn de verhalen die ik analyseer taboe verhalen en onderwerpen, of probleemboeken, representaties van de politiek, klassiek moeilijke onderwerpen zoals oorlog of regimeveranderingen en moderne probleempunten zoals klimaatverandering.