Inspiratie voor profielkeuze op de FMF bètadag

Vrijdagochtend 7 februari, buiten regent het, binnen klinkt ‘Ooh vet!’ door de donkere ruimte als een student scheikunde twee ogenschijnlijk saaie stofjes bij elkaar schenkt. Welkom op de FMF Bètadag 2014.

Leerlingen uit vwo 3 zijn naar het Zernikecomplex in Groningen gekomen om bij de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen inspiratie op te doen voor hun profielkeuze. Waar ze eerst nog in het donker voor zich uit stonden te staren, staat er nu een felblauw lichtgevende substantie in een maatcilinder op tafel. Even later schenkt de studente er een groene vloeistof bij en het mengsel wordt fluorescerend groen. Vervolgens schenkt ze er een gele vloeistof bij en het mengsel is ineens geel. Als ze er tenslotte rode vloeistof bij schenkt wordt het lichtgevende mengsel rood.

Hoe kan het nou dat het gele mengsel helemaal rood wordt als je er een rode vloeistof bij doet in plaats van de mengkleur oranje? De studente legt het uit: dit komt door de golflengtes van het licht. Omdat rood licht een langere golflengte heeft dan geel licht, schuift de golflengte van het uitgezonden licht helemaal op naar rood als je rood toevoegt. Dat komt weer door de excitatie van elektronen die in het mengsel zitten en die een foton uitzenden wanneer ze in aanraking komen met een ander molecuul.

Kiezen de vwo scholieren het profiel economie en maatschappij (EM), of misschien toch natuur en gezondheid (NG) met natuurkunde? Daar draait het om op de Bètadag, georganiseerd door de studievereniging FMF van de opleidingen Informatica en Natuur- Wis- en Sterrenkunde. Op deze dag kunnen scholieren in het kort zien wat er zoal bij alle verschillende studies te doen is.

Een breed scala aan bètastudies komt aan bod: van wis- en natuurkunde tot sterrenkunde, kunstmatige intelligentie en informatica, scheikunde, biologie tot technische bedrijfskunde. De leerlingen zijn enthousiast. In de ochtend hebben ze van elk vakgebied een kort college gekregen. ‘Dat was heel leuk’ vindt Leonie. ‘Je kwam over alles een beetje te weten, maar het werd niet te moeilijk of saai.’ Wat voor profiel ze zelf gaat kiezen weet ze nog niet. ‘Ik zat te denken aan het NG profiel met aardrijkskunde en geschiedenis, maar natuurkunde lijkt me ook interessant. Ik ben alleen bang dat natuurkunde best wel moeilijk is.’

Na de korte colleges krijgen de scholieren demonstraties en workshops voorgeschoteld als nadere kennismaking met de verschillende opleidingen. De leerlingen maken onder andere een pittige puzzel bij wiskunde en krijgen een introductie in gedragsexperimenten bij biologie. ‘Ik wil ook zo’n ding, die robots zijn supervet!’ zegt Bram na het zien van het Robotlab van de opleiding Kunstmatige Intelligentie.

Bij Natuurkunde giet een student vloeibare stikstof met een temperatuur van maar liefst -190 graden Celsius over een klein treintje, dat op een rails van magneten staat. Nadat de witte mist is opgetrokken, blijkt het dat de trein ineens is boven de rails zweeft en zo schijnbaar de zwaartekracht tart.

De verklaring: in het treintje zit een supergeleider die bij deze hele lage temperatuur door de magneten wordt afgestoten. Dit heet het Meissner effect. ‘Maar wat kan je hier nou mee?’ Wil Jorrit weten. Met supergeleiding kan je dingen verplaatsen terwijl ze nauwelijks wrijving hebben, wat interessant is voor allerlei soorten transport. Een bekend voorbeeld is de magneetzweeftrein. En als je bijvoorbeeld elektriciteitsdraden supergeleidend zou maken, zou je stroom kunnen transporteren zonder weerstand. Dit zou een hoop energie kunnen besparen.

Om vier uur ’s middags zit de FMF Bètadag er weer op. Of de leerlingen nu voor een makkelijkere profielkeuze staan valt te betwijfelen, maar ze hebben in ieder geval behoorlijk wat opgestoken. Ook is het duidelijk dat je je met bètawetenschappen prima een dag kunt vermaken.

Tekst Corinne Mulder