Science LinX nieuws

Met behulp van een wereldwijd netwerk van radiotelescopen heeft een internationaal team van sterrenkundigen onder Nederlandse leiding een van de scherpste radiofoto’s ooit van een zwaartekrachtlens gemaakt. Deze opname bevestigt dat donkere materie ongelijk is verdeeld in een groep sterrenstelsels.

De Science LinX Nieuwsbrief voor juli/augustus 2018

Het RUG team dat dit jaar meedoet aan de ‘International Genetically Engineered Machine’ wedstrijd, waarin studententeams via synthetische biologie organismen nieuwe eigenschappen geven, is deze week fulltime aan de slag gegaan. Ze willen gistcellen leren cellulose om te zetten in styreen, een bouwsteen voor plastic.

Leerlingen van scholen uit basis- en voortgezet onderwijs zijn sinds januari bezig geweest met het bedenken en uitvoeren van energiebesparingen op school. Vrijdag 29 juni ontmoetten teams elkaar tijdens de Energy Challenge Finale Noord Nederland op het Suikerunie terrein in Groningen.

De afgelopen zeventien jaar heeft RUG-sterrenkundige Mariano Mendez zich ingespannen om meer dan 1500 sterrenkundigen uit ontwikkelingslanden de kans te geven zich te ontwikkelen. Op 15 juli ontvangt hij hiervoor de COSPAR Distinguished Service Medal.

Scheikundigen van de Rijksuniversiteit Groningen hebben een nieuw enzym gemaakt waarvan het actieve centrum een niet-natuurlijk aminozuur bevat. Verdere aanpassing kan verschillende enzymen opleveren die bruikbaar zijn voor chemische synthese. Het onderzoek is op 2 juli gepubliceerd in Nature Chemistry.

De “Pretty Smart Power Girls” uit Noordhorn, die dit jaar de met steun van onder meer Science LinX en het Groningen Engineering Center naar de wereldfinale van de FIRST LEGO League in Detroit gingen, hebben maandag 18 juni het nieuwe ‘Nationaal Techniekpact’ aangeboden aan Minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Sterrenkundigen van de RUG hebben in de halo van de Melkweg sporen gevonden van oude samensmeltingen. Vijf groepjes sterren lijkt afkomstig van de fusie met kleine sterrenstelsels, terwijl een grote ‘klodder’ van enkele honderden sterren afkomstig lijkt van een grotere fusie.

Het eiwit ASCT2, dat cellen gebruiken om glutamine op te nemen, speelt een rol bij sommige vormen van kanker. Een team van RUG wetenschappers heeft nu met behulp van cryo-elektronenmicroscopie de structuur van dit eiwit opgehelderd. Dit kan nieuwe ideeën opleveren voor het ontwikkelen van geneesmiddelen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor juni 2018

Een team van RUG-natuurkundigen onder leiding van professor Justin ye heeft een supergeleidende transistor gebouwd die werkt bij een temperatuur van enkele graden Kelvin. Een dergelijke transistor is te gebruiken voor het bouwen van logische kwantumcircuits.

In moleculen die betrokken zijn bij fotosynthese in bacteriën spelen dezelfde kwantumeffecten een rol als in niet-levend materiaal. Dat schrijft een internationaal team, met onder meer theoretisch natuurkundige Thomas la Cour Jansen van de RUG, in een publicatie in Nature Chemistry van 21 mei.

Biotechnologen van de RUG hebben via gespecialiseerde software het enzym aspartase nieuwe eigenschappen gegeven. Het enzym is zodanig aangepast dat het hydroamineringsreacties kan uitvoeren. Dit succesvolle ‘proof of principle’ is op 21 mei gepubliceerd in het tijdschrift Nature Chemical Biology.

Het is meivakantie, maar niet iedereen is afgereisd naar zonniger oorden. En ja, er zijn ook nog mensen die werken! Voor de thuisblijvers en de harde werkers heeft Science LinX even iets luchtigs: A Capella Science, gezongen wetenschap.

Zo’n zeshonderd scholieren, ook uit het Netwerk Noord scholierennetwerk, deden dit jaar mee aan de Hannover Messe Challenge, het ‘grootste schoolreisje ter wereld’. Na een voorbereidingsdag aan de Universiteit Twente vertrokken ze naar Hannover.

Vijf middelbare scholieren gingen namens de RUG naar deInternational Conference for Young Scientistsin Belgrado om hun profielwerkstuk te presenteren. Ze sleepten daar twee gouden medailles in de wacht.

Zeven onderzoeksinstituten hebben een grote Europese subsidie ontvangen om een nieuw type beenprothese te gaan maken. Robot-ingenieur Rafaella Carloni van de Rijksuniversiteit Groningen leidt het project van 4,5 miljoen euro. De officiële start vindt dan ook plaats in Groningen, op 16 en 17 april.

In mei 2018 zal moleculair bioloog Geert van den Bogaart zijn nieuwe lab openen bij de Faculty of Science and Engineering van de RUG. Hij heeft onlangs een onderzoeksubsidie ontvangen via het prestigieuze Human Frontier Science Program (HFSP).

Maandag 9 april streden 144 scholieren van twaalf middelbare scholen met elkaar in de finale van de Bèta Battle 2018. Scoren op de workshops en hoog vliegen met je waterraket, daar draaide het deze dag om.

Natuurkundigen van de RUG hebben een stukje platina gemagnetiseerd met behulp van een elektrisch veld dat werd gemaakt met behulp van een paramagnetische ionische vloeistof. Die had alleen effect op het oppervlak van het platina, zodat een schakelbare tweedimensionale ferromagneet ontstond. Het onderzoek is op 6 april gepubliceerd in het tijdschrift Science Advances.

Science LinX, het science center van de Faculty of Science and Engineering (Rijksuniversiteit Groningen) heeft in Renske de Jonge een nieuwe programmamanager. Zij volgt met ingang van april 2018 Bart van de Laar op, die in 2008 aan de wieg van Science LinX stond.

De winnaars van de Jan Kommandeurpriijs 2018 zijn Sacha Brons en Wytze Walstra met het werkstuk ‘Growing Pavements’. De Jan Kommandeurpriijs is een wedstrijd voor het beste profielwerkstuk met een exact onderwerp.

Op 21 maart was het feest bij het Groningen Engineering Center (GEC). Het was namelijk de Dag van de Ingenieur, een jaarlijks evenement van het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs (KIVI). De editie van 2018 vond plaats in het Energy Academy Building in Groningen met het GEC als gastheer. Ook Science LinX was erbij.

Merels in de stad leven langer dan hun soortgenoten in de bossen, maar zijn minder gezond zijn dan hun familie op het platteland. Dat blijkt uit een studie van RUG biologen in vijf Europese steden die op 21 maart is gepubliceerd in het tijdschrift Biology Letters.

Bacteriën en Archae moeten zijn geëvolueerd uit een gemeenschappelijke voorouder. Eén hypothese is dat dit gebeurde omdat de celmembraan van LUCA bestond uit een instabiel mengsel van lipiden. Wetenschappers van de RUG en de Wageningen Universiteit hebben nu een cel gemaakt die zo’n gemengde membraan bezit.

Natuurkundigen van de RUG hebben, met collega’s uit Nijmegen en Hong Kong, een enkele laag wolfraam-disulfide supergeleidend gemaakt met behulp van een elektrisch veld.  Hun metingen laten de typerende ‘koepelvormige’ supergeleidende fase zien en kunnen als eersten een verklaring geven voor dit fenomeen.

Op donderdag 8 maart stonden tien jonge onderzoekers klaar in het Groninger Forum om deel te nemen aan de regionale voorronde van FameLab. Dit is de jaarlijkse internationale wedstrijd in wetenschapscommunicatie, georganiseerd door de British Council. De opdracht voor de deelnemers is om hun passie voor wetenschap over te brengen op een algemeen publiek in een presentatie van maximaal drie minuten.

Natuurkundigen van de Rijksuniversiteit Groningen zijn er in geslaagd een stroom van spingolven die door een magneet lopen te veranderen met een elektrische stroom. Dit is een grote stap in de ontwikkeling van een vorm van elektronica die mogelijk zuiniger met energie omgaat. De resultaten zijn op 2 maart gepubliceerd in het tijdschrift Physical Review Letters.

In Chemical & Engineering News was er twee keer aandacht voor een publicatie van Ben Feringa: over een spier die wordt aangedreven door moleculaire motoren en een nieuwe, groene katalysemethode om nuttige bouwstenen voor plastic en pillen te maken.

Science LinX, het science center van de Faculteit Science & Engineering van de RUG, gaat met een Europese subsidie van € 449.000 het SUSTAIN netwerk coördineren. SUSTAIN betrekt scholieren en hun omgeving in onderzoeksprojecten over vogelmigratie en watermanagement in Spanje, Cyprus en Nederland.

Secretaresse Tineke Kalter was de eerste RUG-medewerker die hoorde dat Ben Feringa de Nobelprijs had gewonnen. Het effect is na een jaar nog duidelijk merkbaar. ‘We krijgen nog steeds tientallen verzoeken per dag.’

Egbert Boekema heeft – na een toevallige start – bijna zijn hele wetenschappelijke carrière hoofdzakelijk gewerkt aan één probleem: het oplossen van de structuur van de eiwitten die zorgen voor fotosynthese. Op 27 september neemt hij afscheid, twee weken later is zijn laatste werkdag.

Het Origins Center moet vragen over het ontstaan van leven, op aarde en in het heelal gaan beantwoorden die uit de Nationale Wetenschapsagenda komen. Verschillende Groningse onderzoekers spelen hier een rol in. Deel 1 van een serie: de achtergrond van het Origins Center.

De RUG en Science LinX presenteren vijf illustraties van motor-moleculen gemaakt door Ben Feringa

Ben Feringa ontvangt de Nobelprijs voor Chemie 2016

Bart van Wees, hoogleraar fysica van nanodevices aan de RUG en verbonden aan het Zernike Institute for Advanced Materials, is dit jaar een van de vier ontvangers van de NWO-Spinozapremie, de hoogste onderscheiding in de Nederlandse wetenschap. Zijn onderzoek komt voort uit nieuwsgierigheid naar het gedrag van elektronen in nieuwe materialen, maar altijd met een half oog gericht op toepassingen.

Science LinX presenteert drie grafeen filmpjes.,

Korte film over het onderzoek van Sijbren Otto, die via chemische evolutie leven wil maken in het lab.