Puzzelen aan een driedimensionale kaart van het vroege heelal

Het heelal is een grote leegte. Maar daarin is een kolossaal netwerk van draden gespannen, het kosmisch web. Nu kunnen we het eindelijk zien.

„Heel spannend”, zegt Karina Caputi van het Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen over de nieuwe ontdekking van een enorm cluster van onderling verbonden sterrenstelsels. „We beschikken al heel lang over theoretische modellen van het kosmische web, maar nu zien we het ook echt!”

Begin oktober maakten Japanse en Britse astronomen in Science bekend dat ze een stukje van dat zogeheten kosmische web hebben opgespoord, een kolossaal netwerk van draderige structuren, waar zich de meeste materie in het heelal heeft verzameld. Op 12 miljard lichtjaar afstand is een massarijke cluster van sterrenstelsels waargenomen waarvan de afzonderlijke leden zijn verbonden met een netwerk van filamenten, die zich uitstrekken over afstanden van meer dan 3 miljard lichtjaar. Via deze draden worden de jonge stelsels voorzien van gas, dat wordt gebruikt voor de vorming van nieuwe sterren en de groei van zwarte gaten.

Universitair hoofddocent Karina Caputi, afkomstig uit Argentinië, heeft met een beurs van de Europese Onderzoeksraad een team opgezet dat de evolutie van sterrenstelsels in het vroege heelal onderzoekt. In rap tempo praat ze me bij over de kosmische ‘hoofdstructuur’ die ondanks haar kolossale afmetingen niet goed te zien is. Dat komt doordat het simpelweg heel moeilijk is om een compleet overzicht te krijgen van het heelal. Het is bijna alsof je een olifant probeert te reconstrueren aan de hand van microscoopbeelden.

Lees het volledig NRC-artikel van 15 november 2019, door verslaggever Eddy Echternach.