PVV jaaroverzicht 2005

Uit: J. Hippe, R. Kroeze, P. Lucardie, N. van de Walle en G. Voerman, 'Kroniek 2005. Overzicht van de partijpolitieke gebeurtenissen van het jaar 2005' in: G.Voerman (red.), Jaarboek 2005 Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (Groningen 2006), 14-98, aldaar 56-58.

Inleiding

Het Tweede-Kamerlid G. Wilders had in 2004 de VVD-fractie vaarwel gezegd (zie Jaaroverzicht VVD 2004). In 2005 begon hij aan de opbouw van een eigen partij. Daarin werd hij natuurlijk beperkt door het isolement waarin hij leefde, vanwege de bedreigingen aan zijn adres van de zijde van moslim-extremisten. In februari noemde hij zelf zijn ver­blijf in een gevangeniscel in Kamp Zeist ‘bijna niet leefbaar’ (NRC Handelsblad, 19 februari 2005).

Volgens de peilingen was de aanhang van Wilders aan schommelingen onderhevig. De belangrijkste opiniepeilers verschilden hierbij onderling nogal: waar Interview/NSS een gestage daling signaleerde van dertien zetels eind december 2004 naar vijf zetels in januari 2005 en slechts één zetel aan het eind van het jaar, lieten TNS NIPO en De Hond vaak hogere cijfers zien.

Partijopbouw

Vanaf januari organiseerde Wilders politieke diners voor sympathisan­ten, die voor tweeduizend euro met hem konden eten – uiteraard zwaar beveiligd. Het geld was bestemd voor de opbouw van een eigen partij – of liever een ‘volksbeweging’, zoals de politicus het zelf uitdrukte.

Op 23 maart opende Wilders zijn website en maakte hij een begin met de verzending van elektronische nieuwsbrieven, die aanvankelijk spora­disch maar vanaf september bijna wekelijks zouden verschijnen. Op 31 maart schreef hij de Groep-Wilders in bij de Kiesraad.

Kandidaatstelling Tweede-Kamerverkiezingen 2007

Op 25 maart verscheen een advertentie in NRC Handelsblad en De Telegraaf om kandidaten te werven voor de Tweede-Kamerverkiezin­gen, die in mei 2007 werden verwacht. Van de sollicitanten die zich aanmeldden, zou Wilders er 25 in het najaar uitnodigen voor een nadere kennismaking – tijdstip en plaats werden niet openbaar gemaakt.

Beginselprogramma

Op 13 maart publiceerde Wilders een eerste beginselprogram, onder de titel Onafhankelijkheidsverklaring. De titel had een dubbele betekenis. Ten eerste verklaarde de auteur zichzelf onafhankelijk van de ‘zelfvol­dane politieke elite’ van Nederland, dat wil zeggen de gevestigde poli­tieke partijen die het vrijwel altijd met elkaar eens waren en de belangen van de middenklasse zouden negeren. Die elite bekommerde zich bovendien te weinig om de onafhankelijkheid van Nederland en om zijn cultuur, die van binnen en van buiten bedreigd werden: met name door immigranten uit islamitische landen, maar ook door de overdracht van bevoegdheden van Den Haag aan Brussel. Wilders stelde daar een aantal radicale maatregelen tegenover, zoals een status aparte voor Nederland binnen de Europese Unie en sluiting van de grenzen voor asielzoekers en voor gezinsleden en toekomstige huwelijkspartners uit het buitenland. Daarnaast pleitte hij voor deregulering en belastingver­laging, halvering van het aantal ambtenaren, afschaffing van het mini­mumloon, afstoting van de Antillen, strengere straffen vooral voor geweldsdelicten, een verbod op islamitische scholen, invoering van referenda en de directe verkiezing van burgemeesters, politiecommissa­rissen en rechters.    

De meeste partijen reageerden kritisch op de Onafhankelijkheidsverkla­ring, of negeerden de publicatie. Vice-premier G. Zalm (VVD) noemde het ‘een onverstandige versie van het VVD-programma’ (de Volkskrant, 15 maart 2005). Alleen het Tweede-Kamerlid B.J. Eerdmans, die de LPF-fractie inmiddels de rug had toegekeerd, vond het positief en ‘zeer fortuynistisch’ (Trouw, 15 maart 2005). Hij zou zich ook aan willen sluiten bij Wilders’ partij-in-opbouw, mits deze zijn kritiek op de islam zou matigen. Wilders bleek daar echter niet toe bereid, waarop Eerd­mans zijn heil elders ging zoeken. Ook toen M. Herben, oud-fractie­voorzitter van de LPF, in oktober Wilders nauwe samenwerking aan­bood, wees deze de uitnodiging af.  

Edmund Burke Stichting

Directeur B.J. Spruyt van de Edmund Burke Stichting, die het conser­vatisme als politieke filosofie wilde uitdragen, had een belangrijke rol gespeeld bij de opstelling van de Onafhankelijkheidsverklaring. Hij bleek bereid ook verder met Wilders samen te werken. Vier van de vijf bestuursleden van de stichting – die zelf lid waren van CDA, VVD en SGP – zagen daarmee de onpartijdigheid van de denktank in gevaar komen en legden in april hun functie neer. Spruyt zelf duidde hun vertrek anders, namelijk als gebrek aan ‘commitment’ bij het bestuur (Reformatorisch Dagblad, 20 oktober 2005). De denktank raakte in financiële problemen, zodat Spruyt begin september als directeur moest aftreden.  

TourNEE

Op 16 mei startte Wilders in zijn geboortestad Venlo zijn campagne tegen de Europese grondwet in een bus, die steden in elke provincie zou aandoen. De ‘tourNEE’ zoals de tocht genoemd werd, kreeg vrij veel aandacht van de media. De Jonge Democraten – de jongerenorganisatie van D66 – volgden de bus in een blauwe caravan om Wilders overal van repliek te dienen. Wilders deelde folders uit getiteld ‘Nederland moet blijven’. Zijn belangrijkste bezwaren tegen de grondwet betroffen het verlies van Nederlandse soevereiniteit en het gevaar dat Turkije zou toetreden – en vervolgens dankzij de grondwet als volkrijke lidstaat veel invloed zou gaan uitoefenen.

Publicaties

Op 20 april verscheen Kies voor vrijheid. Een eerlijk antwoord, waarin Wilders zijn politieke leven beschreef en zijn denkbeelden ontvouwde. Op 28 april signeerde de auteur – zwaar bewaakt – zijn boek voor honderden belangstellenden in een Haagse boekhandel.