Omgevingspsychologie strijdt mee tegen klimaatverandering

Klimaatverandering is een van de grootste bedreigingen voor de mensheid. Er is dringend actie nodig om de opwarming van de aarde een halt toe te roepen. Omgevingspsychologen willen inzicht krijgen in de wisselwerking tussen de mens en zijn omgeving, in de psychologische aspecten van klimaatverandering, en in klimaatbeleid.

^{Tekst: Henrietta Doe, afdeling Communicatie, Rijksuniversiteit Groningen}

Tot dusver werd de psychologie nauwelijks betrokken bij de strijd tegen klimaatverandering, maar de belangstelling op dit gebied neemt snel toe. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) heeft omgevingspsychologen opgeroepen hun onderzoek in te zetten voor de strijd tegen klimaatverandering en op die manier gedragsverandering te bevorderen. ‘Om milieuproblemen aan te pakken is gedragsverandering nodig. Dat is omdat klimaatverandering wordt veroorzaakt door menselijk handelen en omdat overheden de bevolking niet volledig tegen klimaatrisico’s kunnen beschermen,’ aldus Linda Steg, een van de vooraanstaande onderzoekers op dit gebied en hoogleraar aan de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen.

Het onderzoek van Steg, hoofdauteur van een IPCC-rapport over de gevolgen van de opwarming van de aarde en lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), is van wezenlijk belang om onze reactie op klimaatverandering te kunnen begrijpen, bepalen en beïnvloeden. Haar onderzoek toont aan hoe bepaalde ideeën en theorieën uit de omgevingspsychologie kunnen bijdragen aan de effectiviteit en de aanvaardbaarheid van strategieën die duurzaam gedrag stimuleren. Zo kunnen we werken aan een doeltreffende aanpak van en aanpassing aan klimaatverandering, en aan de aanvaardbaarheid van technologie en systeemveranderingen.

Steg doet op dit moment onderzoek naar wat mensen motiveert om klimaatvriendelijk te handelen, en naar de vraag of mensen bereid zijn hun gedrag en manier van leven aan te passen met het oog op de duurzame energietransitie. Als we begrijpen wat mensen beweegt om klimaatvriendelijk te handelen, biedt dit essentiële inzichten in welke factoren het beste kunnen worden aangepakt om klimaatactie bij verschillende groepen te bevorderen. Haar onderzoek toont aan dat als mensen ‘het gevoel hebben’ dat ze gelijk worden behandeld en dat er eerlijke procedures zijn gevolgd, ze meer open staan voor grote beleidsveranderingen. Op die manier zouden reacties zoals de gelehesjesbeweging in Frankijk kunnen worden voorkomen.

Maatschappelijke aanvaardbaarheid van beleid is essentieel omdat er voor het realiseren van duurzaamheid systeemveranderingen nodig zijn. Veel mensen realiseren zich dat milieuvriendelijk handelen hun leven weliswaar lastiger maakt, maar hun welzijn en gezondheid juist kan bevorderen, aldus Steg. Inzicht in de psychologische reactie van mensen op klimaatverandering is een belangrijke stap in de transitie naar een duurzame samenleving. Voor deze transitie zijn interdisciplinaire wetenschappelijke inspanningen om gedragsverandering te bevorderen essentieel.

Meer informatie

Linda Steg