ERC-beurs van 2,3 miljoen voor Amazoneonderzoek Wouter Peters

“We gaan dingen meten die nog nooit eerder zijn gemeten, in een gebied waarover we veel te weinig weten. Ik ben ervan overtuigd dat we een belangrijke stap vooruit gaan maken in het klimaatonderzoek.” Dit is de reactie van Wouter Peters op de toekenning van een ERC-beurs van maar liefst € 2,3 miljoen voor onderzoek naar de koolstofcyclus in het regenwoud van de Amazone.

De invloed van droogte

Tijdens de ernstige droogteperiodes in 2005 en 2010 veranderde de koolstofbalans in het Amazonegebied van een koolstofput in een koolstofbron. Verwacht wordt dat in de toekomst zulke droogteperiodes frequenter en intenser zullen worden. Het is de vraag wat voor effect dit zal hebben op de koolstofbalans, en bijgevolg op het klimaat. Wouter Peters: “De koolstof-klimaat-terugkoppeling is een van de grootste onzekerheden in klimaatvoorspellingen, omdat zowel de mate als de droogterespons van CO2-opname van het regenwoud onbekend is. De hoeveelheid koolstof die gemoeid is met deze veranderingen is groot genoeg om een significant effect te hebben op toekomstige fossiele-brandstofemissie.”

Koolstofbalans

Wouter Peters is als hoogleraar verbonden aan zowel het Centrum voor Isotopen Onderzoek van het Energy and Sustainability Research Institute van de Rijksuniversiteit Groningen als de Meteorology and Air Quality Group van de Wageningen Universiteit. Hij zal zijn onderzoek verrichtten in samenwerking met de universiteiten van Wageningen, Groningen, Utrecht en Leeds, en het Instituto Nacional de Pesquisas Espaciais in Brazilië. Het onderzoek richt zich op de vraag: “Hoeveel CO2 wordt er door de vegetatie in het Amazonegebied geabsorbeerd, en hoe verandert deze opname als gevolg van droogte?” Deze vraag is uiterst relevant omdat het Amazonegebied een enorme biomassa heeft, wat betekent dat de koolstofbalans gekenmerkt wordt door een erg hoge CO2-opname als gevolg van fotosynthese. De CO2-uitstoot door ontbinding of verbranding van biomassa is echter bijna even groot. De netto CO2-balans in het Amazonegebied zal in de komende 50 jaar een belangrijke factor zijn in de wereldwijde CO2-balans.

Metingen vanuit de lucht

In het gehonoreerde programma ASICA (‘Airborne Stable Isotopes of CO2 from the Amazon’) worden data verzameld over de CO2-balans door het CO2-niveau te meten in de atmosfeer boven het regenwoud. Vanaf vijf verschillende locaties zullen kleine vliegtuigjes meerdere vluchten per maand maken om luchtmonsters te nemen tot een hoogte van 6 kilometer boven het regenwoud. Het unieke aan deze strategie is dat de CO2-opname van miljoenen vierkante kilometers regenwoud tegelijk wordt gemeten vanuit de atmosfeer; signalen van het oppervlak mengen zich altijd snel in de warme en vochtige atmosfeer van de tropen. Het is niet mogelijk om monsters te nemen van een netwerk van grondmetingen, omdat de vegetatie in het gebied zo ondoordringbaar en divers is. In de luchtmonsters die met de vliegtuigjes verzameld worden, zal het niveau van CO2 en een aantal andere broeikasgassen worden gemeten, en de ratio van stabiele isotopen. Alle metingen worden vervolgens geïntegreerd met behulp van de ‘CarbonTracker’ die Wouter Peters al ontwikkeld heeft (www.carbontracker.eu).

“Dit is zonder meer het belangrijkste onderzoek in mijn carrière tot dusver,” voegt Wouter Peters toe. “Ik ben erg enthousiast over de vrijheid en de mogelijkheden die deze ERC-beurs ons biedt, en vooral over het wetenschappelijk onderzoek dat we kunnen verrichten. Het programma bouwt voort op de onderzoekslijnen die ik, met behulp van mijn VIDI-beurs uit 2008, hebben kunnen uitzetten met mijn aio’s en postdocs. Ik hoop maar dat ze allemaal nog een tijdje willen blijven…”