Rijondersteuning kan oudere autobestuurder helpen

Oudere, ervaren automobilisten kunnen baat hebben bij systemen die tijdens het rijden verkeersinformatie aanbieden, de zogeheten advanced driver assistance systems (ADAS). Dat blijkt uit onderzoek dat Mandy Dotzauer deed in het Universitair Medisch Centrum Groningen. Bestuurders met ADAS waren minder vaak betrokken bij botsingen, staken kruisingen vlotter over en reden sneller dan bestuurders zonder ADAS. Voor oudere bestuurders met de ziekte van Parkinson lijkt een systeem dat alleen informatie geeft niet genoeg; zij lijken behoefte te hebben aan een systeem dat ook kan ingrijpen. Dotzauer promoveerde 21 januari aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Bestuurders van 65 jaar en ouder hebben een groter risico om bij ongevallen betrokken te raken en daardoor gewond te raken of te overlijden. Vooral bij ongevallen op kruisingen zijn oudere bestuurders oververtegenwoordigd. Omdat zij vaak veel rijervaring hebben, zijn de problemen die ze ervaren bij het autorijden waarschijnlijk niet het gevolg van onvoldoende expertise, maar van visuele, cognitieve en motorische functiebeperkingen door veroudering en daarbij vaak optredende aandoeningen. Rijondersteuning kan er voor zorgen dat ouderen zo lang mogelijk onafhankelijk en veilig mobiel kunnen blijven.

Rijsimulator met groene, oranje of rode balkjes

Voor haar onderzoek liet Dotzauer achttien ervaren automobilisten tussen de 65 en 82 jaar over een periode van twee maanden meerdere malen naar het UMCG komen om in een rijsimulator ritten te maken; de experimentele groep met het ADAS, de controlegroep zonder. Het systeem dat werd gebruikt gaf via groene, oranje of rode balkjes geprojecteerd op de voorruit aan op welke momenten het veilig was om kruisingen over te steken. Het systeem had duidelijke effecten op het rijgedrag. Bestuurders met de beschikking over het systeem keken minder opzij, staken kruisingen vlotter over en reden sneller, en ze veroorzaakten minder botsingen dan de bestuurders zonder ADAS.

ADAS van invloed op rijgedrag

Dotzauer onderzocht daarnaast een groep oudere automobilisten met de ziekte van Parkinson. Ondanks de beperkingen in motorische en cognitieve functies die van belang zijn voor veilige verkeersdeelname heeft 80 procent van de mensen met Parkinson een rijbewijs en rijdt 60 procent geregeld. Ook bij hen bleek het ADAS van invloed te zijn op het rijgedrag: de tijd om een kruising over te steken nam af, evenals het aantal keren dat ze stopten voor de kruising. Ook had het systeem effect op de snelheid: wanneer het systeem werd uitgezet, leidde dit tot een verandering in de rijsnelheid. Dit wijst er op dat ze de informatie van het systeem gebruikten bij het regelen van hun snelheid.

Niet genoeg voor bestuurders met de ziekte van Parkinson

Dotzauer vermoedt echter dat voor deze groep mensen een systeem dat alleen informatie aanbiedt niet genoeg is om veilig te rijden. Door de combinatie van motorische en cognitieve beperkingen als gevolg van hun ziekte bleek dat het voor deze bestuurders lastig is om, ondanks de ondersteuning, veilig en vlot te blijven rijden. Zo kunnen ze moeite hebben om een eenmaal in gang gezette handelingen weer te onderbreken, lijkt het moeilijk om snelheid precies te regelen en het indrukken van het gaspedaal tijdig te onderbreken. Als compensatie voor dergelijke motorische beperkingen kan deze groep bestuurders behoefte hebben aan extra ondersteuning, zoals een systeem dat zelfstandig ingrijpt als er een acute aanrijding dreigt of het indrukken van het gaspedaal moeilijker maakt als de toegestane snelheid eenmaal is bereikt. Dankzij deze technische ontwikkelingen lijkt op maat gemaakte ondersteuning mogelijk.

Curriculum Vitae

Mandy Dotzauer (Duitsland, 1982) volgde de Bacheloropleidingen Psychologie en Bedrijfskunde aan de Saint Leo University in Gainesville (Fl, USA) en de Masteropleiding Human Factors aan het Berlin Insitute of Technology (Berlijn, Duitsland). Haar onderzoek maakte deel uit van het door Europese Unie gesubsidieerde Marie Curie project ‘Adaptation’en vond plaats bij het onderzoeksinstituut BCN-BRAIN van het UMCG. De titel van haar proefschrift is: ‘Longer-term effects of ADAS use on driving performance of healthy older drivers and drivers diagnosed with Parkinson’s disease’. Ze werkt momenteel als onderzoeker in het German Aerospace Centre te Braunschweig.

Bron: persbericht UMCG