‘We willen de schrijvers van de Dode Zeerollen een hand geven’
Alfa- en bètawetenschappen ontmoeten elkaar in een zoektocht naar de schrijvers van de Dode Zeerollen. Met behulp van kunstmatige intelligentie is het mogelijk de individuele hand te herkennen van de mensen die 2000 jaar geleden deze manuscripten schreven en kopieerden. ‘We willen deze mensen letterlijk en figuurlijk een hand geven’, aldus Mladen Popović, directeur van het wereldvermaarde Qumran Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen. Daarvoor zoekt hij bovendien de steun van het brede publiek via een crowdfundingactie.
De Dode Zeerollen behoren tot de belangrijkste archeologische vondsten ooit. Halverwege de vorige eeuw werden in de grotten rond Qumran bijna duizend manuscripten ontdekt uit de tijd vóór en rond het begin van onze jaartelling. Ze bieden een unieke inkijk in het ontstaan van wat later de Bijbel is gaan heten. ‘De inhoud van de rollen weten we’, vertelt Mladen Popović, ‘maar we willen ook de wereld achter de geschriften kennen. Wie schreef welke tekst of tekstdelen? En hoe zat die schrijverscultuur in elkaar? Daarmee komen we in zekere zin bij de bronnen van onze cultuur.’ Popović is directeur van het Qumran Instituut in Groningen waar al decennialang onderzoek wordt gedaan naar de manuscripten.
Leer MONK lezen
Om antwoord te vinden op zijn vragen werkt hij samen met Lambert Schomaker, de wetenschappelijk directeur van het Artificial Intelligence Institute van de RUG. Daar is een systeem ontwikkeld voor de ontsluiting van historische en handgeschreven archieven: MONK. Ook alle fragmenten van de Dode Zeerollen zijn ingevoerd. MONK moet nu leren letters, woorden en handschriften te herkennen. Popović: ‘Monk ziet meer dan je met het oog kunt zien. Het systeem houdt bijvoorbeeld ook rekening met spierkracht, penvoering, het materiaal dat gebruikt is. Op die manier kun je de unieke kenmerken van een schrijver op het spoor komen.’
Crowdfunding
Met hun onderzoek willen Popović en Schomaker nadrukkelijk een breed publiek bereiken en betrekken. ‘We merken hoeveel belangstelling er is voor de Dode Zeerollen en hun geschiedenis. Via crowdfunding hopen we niet alleen geld bij elkaar te brengen om dit project sneller van de grond te krijgen, we hopen ook dat mensen zich deelgenoot gaan voelen van wat we doen.’
Het doelbedrag dat Popović via de site www.rugsteunt.nl wil ophalen is € 20.000. ‘Elke donatie is daarbij van belang. Ook een klein bedrag helpt ons verder om zoveel mogelijk documenten te analyseren en een solide database van letter- en woordstijlen op te zetten.’
Huiskamerlezing
Afhankelijk van de hoogte van de gift, krijgen donateurs ook wat terug. Een op de MONK analyse gebaseerde afbeelding van een letter uit de Dode Zeerollen, bijvoorbeeld, een middag zelf teksten analyseren, of een huiskamerlezing door Mladen Popović.
De crowdfunding actie van Mladen Popović is een initiatief van het Ubbo Emmius Fonds van de Rijksuniversiteit Groningen. Als eerste universiteit in Nederland heeft de RUG een eigen crowdfunding platform opgericht: www.rugsteunt.nl. Via dit platform wist Arctisch ecoloog Maarten Loonen afgelopen voorjaar ruim € 23.000 in te zamelen voor zijn onderzoek naar de Noordse stern.
Unieke tentoonstelling
De Dode Zeerollen zijn momenteel ook in het echt te zien. Tot en met 5 januari 2014 is er in het Drents Museum een unieke tentoonstelling te zien rond de rollen, waarvan Mladen Popović curator is.
Meer informatie: Prof. dr. Mladen Popović, directeur Qumram Instituut
Laatst gewijzigd: | 09 juni 2023 14:54 |
Meer nieuws
-
29 april 2025
Impact | Rubber recycling
De komende weken introduceren de genomineerden voor de Ben Feringa Impact Award 2025 zichzelf en hun impactvolle onderzoek of project. Deze week: Francesco Picchioni voor zijn nieuwe rubber recycling technologie.
-
29 april 2025
Impact | Besluitvorming tussen mens en AI verbeteren in de gezondheidszorg
De komende weken introduceren de genomineerden voor de Ben Feringa Impact Award 2025 zichzelf en hun impactvolle onderzoek of project. Deze week: Andra Cristiana Minculescu met haar research project over het verbeteren van menselijke en AI...
-
28 april 2025
Bouwen aan slimme oplossingen voor een dynamische wereld
Dynamische systemen – wiskundige modellen die beschrijven hoe processen zich ontwikkelen door de tijd – zijn cruciaal voor veel van de moderne wereld. Maar de grote uitdaging is om ervoor te zorgen dat deze systemen specifieke doelen bereiken. Dat...