Strive to survive: the skylark's ecology and physiology in an annual-cycle perspective
Promotie: dhr. A. Hegemann, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Proefschrift: Strive to survive: the skylark's ecology and physiology in an annual-cycle perspective
Promotor(s): prof.dr. B.L. Tieleman
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
Een 'verkouden' veldleeuwerik trekt niet naar zijn overwinteringsgebied
De agenda van een veldleeuwerik wordt in belangrijke mate bepaald door zijn immuunsysteem, concludeert Arne Hegemann. Het immuunsysteem van deze in Nederland bedreigde vogelsoort blijkt zo alert, dat de immuunwerking soms ten koste kan gaan van andere belangrijke overlevingsactiviteiten.
Hegemann ontdekte eerder al dat een deel van de Nederlandse veldleeuweriken ‘s winters wegtrekt en een ander deel overwintert in eigen land. Sterker nog, een veldleeuwerik die de winter in een warm land doorbracht – zoals Hegemann later kon aantonen op basis van isotopen in het teennageltopje van de vogel - kan het jaar daarop besluiten in Nederland te overwinteren. Waarom doet hij dat? Zie persbericht bij de publicatie in Ardea Journal: Hoe overwinteren onze veldleeuweriken?
De aantallen veldleeuweriken in Nederland gaan sterk achteruit; met 95% sinds 1970. Met zijn promotieonderzoek heeft Hegemann kennis over aspecten van gedrag en ecologie van veldleeuweriken geïntegreerd met onderzoek naar hun immuunsysteem gedurende de volledige jaarcyclus. Met een innovatieve, integrale en diverse benadering wist hij een combinatie van fysiologie, gedrag en ecologie te onderzoeken. Zo slaagde hij erin te onderzoeken hoe vogels in het algemeen, en veldleeuweriken in het bijzonder, zich tijdens hun jaarcyclus aan veranderingen in de omgeving aanpassen en hoe ze de uitdaging van gezond blijven met de uitdagingen van broeden, ruien, trekken en overwinteren kunnen combineren.
Ook de overwinteringsstrategie die een vogel kiest, heeft dus consequenties voor zijn toekomstige overleven en zijn immuunsysteem. Hegemann concentreerde zich op het immuunsysteem, omdat een goed werkend immuunsysteem cruciaal is voor de overleving. Maar een goed werkend immuunsysteem is ook 'kostbaar', het vraagt energie en specifieke nutriënten. Hegemann toont aan dat het immuunsysteem variabel functioneert gedurende het jaar, als gevolg van veranderende activiteiten (zoals reproductie) en veranderingen in het milieu (zoals voedselaanbod). Als een vogel echter ziek wordt, volgt altijd die kostbare immuunreactie.
Aan de hand van deze resultaten ontwierp Hegemann een nieuw concept met betrekking tot de werking van het immuunsysteem in wilde vogels. Het onderzoek gedurende de hele jaarcyclus maakte het mogelijk om verbanden te ontdekken tussen gebeurtenissen die temporeel en ruimtelijk gescheiden zijn. De resultaten van dit proefschrift kunnen worden gebruikt om de bescherming van de bedreigde veldleeuwerik te verbeteren.
En passant deed Hegemann waarnemingen in het veld die erop lijken te wijzen dat veldleeuweriken koekoeksjongen uit hun nest verwijderen. Iets wat nooit eerder bij een vogelsoort is aangetoond.
Arne Hegemann (Duitsland, 1980) studeerde biologie aan de universiteit van Bielefeld. Zijn promotieonderzoek deed hij aan de RUG, bij de afdeling Dierecologie, onderdeel van het Centre for Ecological and Evolutionary Studies (CEES). Het valt in de onderzoekslijn van prof.dr. B. Irene Tieleman over hoe vogels zich met hun fysiologie aan veranderingen in het milieu aanpassen en werd gefinancierd door Vogelbescherming Nederland en kleinere beurzen van Schure-Beijerinck-Popping Fonds, Dobberke Stichting en Deutsche Ornithologen-Gesellschaft.
Laatst gewijzigd: | 06 september 2021 13:10 |
Meer nieuws
-
25 juli 2025
Nieuw inzicht in hoe cellen de activiteit van hun genen regelen
Een nieuwe publicatie, onder leiding van moleculair bioloog Danny Incarnato van de RUG, beschrijft honderden RNA schakelaars in de E.coli bacterie en in menselijke cellen.
-
23 juli 2025
Nederlandse sterrenkundigen testen hogesnelheidscamera op Tenerife
Sterrenkundigen van de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit van Amsterdam zijn tot 29 juli op het Canarische eiland Tenerife om een speciale camera te testen voor een nieuwe telescoop die gammastraling kan opvangen veroorzaakt door extreme...
-
17 juli 2025
Veni-beurzen voor elf RUG-onderzoekers
Aan elf onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen en het UMCG is een Veni-beurs van maximaal 320.000 euro toegekend: Quentin Changeat, Wen Wu, Femke Cnossen, Stacey Copeland, Bart Danon, Gesa Kübek, Hannah Laurens, Adi Stoykova, Frank Tsiwah,...