Groningse sterrenkundige Amina Helmi mede-ontdekker van nieuwe sterrenstroom in de Melkweg

Een internationaal team astronomen, onder wie de Groningse hoogleraar Amina Helmi, heeft een nieuwe stroom van sterren ontdekt in de Melkweg. De ‘Aquarius-stroom’ is genoemd naar het sterrenbeeld Waterman in welke richting hij zich bevindt.

De sterrenkolonie is een overblijfsel van een kleiner sterrenstelsel in onze directe galactische omgeving, dat ongeveer 700 miljoen jaar geleden uit elkaar is getrokken door de zwaartekrachtswerking van de Melkweg. De ontdekking is gedaan binnen het RAVE-project, waarin de eigenschappen en snelheden van 250.000 individuele sterren zijn bepaald. 

De Auquarius-stroom bevindt zich, in tegenstelling tot eerder ontdekte kolonies als de Helmi-stroom, in het galactisch vlak, en was daardoor moeilijk te vinden. In het galactisch vlak draaien vrijwel alle sterren in ongeveer cirkelvormige banen rond het centrum van de Melkweg. Op het eerste gezicht onderscheidt de stroom zich niet van andere sterren.

De astronomen stelden met behulp van de RAVE-data van 12.000 sterren in dit gebied de radiale snelheid (de snelheid van een object van ons af of naar ons toe) vast en ontdekten dat 15 sterren een ander patroon volgen dan de anderen. Ze bewegen met een relatieve snelheid tot 15.000 kilometer per uur door de roterende schijf van de Melkweg.

Een vergelijking van de ster-parameters met simulaties liet zien dat deze sterren deel uitmaken van een grotere stroom die afkomstig is van een klein sterrenstelsel dat zo’n 700 miljoen jaar geleden door de Melkweg is aangetrokken en opgeslokt. Dat maakt de Aquarius-stroom een buitengewoon jonge kolonie op een bijzondere plek. Andere bekende stromen zijn soms wel miljarden jaren oud en bevinden zich meestal in de buitengebieden van ons sterrenstelsel.

De onderzoekers hopen met de RAVE-data nog meer van dit soort stromen te ontdekken. Helmi: “we willen in 2012 de eigenschappen van 1 miljoen sterren in onze Melkweg in kaart hebben gebracht. RAVE geeft ons informatie over de vormingsgeschiedenis van onze Melkweg. We willen weten hoe vaak kleine sterrenstelsels in het verleden zijn opgeslokt, en hoe vaak dit nog gaat gebeuren”.

De volgende grote botsing met een sterrenstelsel zal pas over ongeveer 3 miljard jaar plaatsvinden, met het naburige Andromeda-stelsel.