Broken citizenship: formerly abducted children and their reintegration in northern Uganda

Promotie: mw. M. Angucia, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Broken citizenship: formerly abducted children and their reintegration in northern Uganda

Promotor(s): prof.dr. I. Hutter, prof.dr. P. Kayandago

Faculteit: Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Sociale reïntegratie van ontvoerde en misbruikte kinderen in Noord-Oeganda

Eén van de vele grootschalige conflicten op het Afrikaanse continent is recent uitgevochten in Noord-Oeganda tussen de Lord’s Resistance Army en de regering van president Museveni. Dit conflict bracht verschillende vormen van onveiligheid met zich mee. Zoals in oorlogen over de gehele wereld, werden ook hier kinderen niet ongemoeid gelaten. De kinderen ondergingen schendingen van de mensenrechten zoals ontvoering, gevangenschap en misbruik. Promovenda Margaret Angucia onderzocht wat de ervaringen van de ontvoerde kinderen zijn en hoe deze kinderen gereïntegreerd kunnen worden in hun gemeenschap. Dit deed ze ondermeer aan de hand van interviews met deze kinderen.

Angucia concludeert dat de sociale reïntegratie van kinderen die betrokken zijn geweest bij een conflict geen kortetermijnproject is. Het is een langdurig proces waarbij formele institutionele en gemeenschapsactiviteiten elkaar aanvullen. Bij het ontwerpen van programma's voor de reïntegratie op lange termijn van de door de oorlog getroffen kinderen, moet rekening gehouden worden met hun behoeften, competenties, problemen en mogelijkheden. Een dergelijk langetermijnprogramma voor de sociale reïntegratie van teruggekeerde kinderen kan niet alleen worden overgelaten aan NGO's en aan de gemeenschap. Angucia vindt dat de Oegandese regering haar verantwoordelijkheid zal moeten nemen om duurzaamheid op lange termijn te garanderen.

Uit de verhalen van de kinderen tekende Angucia op dat ze werden ontvoerd uit hun vertrouwde familie-omgeving, op weg naar het land, op school of gewoon als ze iets ophaalden of wegbrachten. Sommige kinderen hebben meerdere ontvoeringen meegemaakt, waardoor zij verschillende malen het verlies van familie, gemeenschap, school of andere steunsystemen hebben ervaren. De kinderen werden gedwongen om mensen te vermoorden en dorpen te plunderen. Achteraf verklaren ze dat ze om zelf te kunnen overleven geen andere keus hadden dan hieraan mee te doen. Door seksueel misbruik werden de meisjes vaak kindmoeder.

Volgens Angucia blijkt uit de verhalen de veerkracht van de menselijke geest en hun individuele heldendom. De kinderen hadden een diepe wens om hun omstandigheden te veranderen. Zij brachten deze in praktijk door het plannen en uitvoeren van ontsnappingen. Dit werd mogelijk gemaakt door verschillende factoren, zoals individuele moed, kennis van de locatie, bombardementen van het regeringsleger en persoonlijke vaardigheden, zoals kunnen zwemmen en kennis van eetbare wilde vruchten en wortels. De verschillende vormen van geweld die de kinderen ondergingen, resulteerden in traumagerelateerde psychosociale problemen, zoals nare herinneringen, angst, depressie, vijandigheid, gebroken relaties met de gemeenschap en persoonlijke desintegratie.

Margaret Angucia (Oeganda, 1968) studeerde aan de Makerere universiteit in Oeganda. Zij deed haar promotieonderzoek, gefinanceerd door de Nuffic, bij de afdeling Life Long Learning van de faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen. Het proefschrift wordt uitgegeven door uitgeverij Rozenberg in Amsterdam. Angucia werkt als onderzoeker bij het Institute of Ethics and Development Studies van de Uganda Martyrs University in Kampala.