Executive Master of Finance and Control

Patrick Stokkentre is in oktober 2019 afgestudeerd aan de Executive Master of Finance and Control. Hij schreef zijn afstudeerscriptie over het thema de matrix organisatie, getiteld “De controller als kameleon in de matrix organisatie”. Patrick is 34 jaar oud, woonachtig in de omgeving van Enschede en werkzaam als senior business controller bij Zorggroep Sint Maarten.

Waarom heb je gekozen voor dit thema?

Het is voor mij een thema dat in belangrijke mate voortkomt uit de dagelijkse praktijk van het functioneren als controller in de context van een matrix structuur. Ongeveer twee jaar geleden heeft de organisatie waar ik werkzaam ben een transitie ingezet waarbij de organisatiestructuur is gewijzigd naar een matrix structuur. De rol van de controller is vanuit deze transitie merkbaar veranderd. Hierdoor ontstond de vraag in hoeverre een organisatiestructuur ook van invloed is op de rol van de controller(s) in een organisatie. De verandering in de rol van controller was daarbij hoofdzakelijk merkbaar in een veel nadrukkelijker beroep op de sociale, relationele en interpersoonlijke vaardigheden bij de controllers. Een rol van verbinder en uitdrager van de matrix structuur die misschien wel gelijkenissen vertoont met karakteristieken van een liaison officer. Tegelijkertijd is de vaktechnische kant evengoed van belang gebleven en daardoor is er een belangrijk spanningsveld aanwezig in het beroep dat wordt gedaan op de controllers.

Over welke relationele vaardigheden moet een controller in een matrix structuur zoal beschikken?

Ik heb in de scriptie beschreven dat de controller in de context van de matrix structuur als het ware de “kameleon” in de organisatie moet zijn. Je moet je kleur, communicatiestijl, en interpersoonlijke vaardigheden aan kunnen passen aan de context waar je op dat moment mee te maken hebt. Je moet bovendien, net als een kameleon, tegelijkertijd zowel achteruit als ook in steeds belangrijkere mate vooruit kunnen kijken. Daarnaast is de onderlinge samenhang tussen de dimensies in de matrix van belang in relatie tot het faciliteren en bewaken van een zo integraal mogelijke bedrijfsvoering. Aanvullend moet je als controller over dezelfde tang-achtige poten beschikken als een kameleon voor grip en balans. Je blijft immers controller en vanuit dit perspectief blijft een zekere focus op beheersing in de zin van planning & control, financiën en bedrijfsvoering eveneens van belang.

En wat zie je uiteindelijk als de rol van de controller in een dergelijke structuur?

De controller draagt voor een deel de matrix, zeker als dit nog een relatief nieuwe en jonge structuur in de organisatie betreft. In ons geval, hebben we als controller een belangrijke rol in het tot werking laten komen van de matrix structuur, juist ook vanuit de integrale blik waarover we beschikken. Tijdens mijn literatuuronderzoek stuitte ik op de duiding van ”strong controller”; een soort hybride controller die goed weet te balanceren tussen de veelvuldig in literatuur omschreven tweedeling naar een rol van business partner enerzijds en bewaker / toezichthouder anderzijds. Het laveren tussen die twee uitersten van het spectrum, op het goede moment en gedoseerd, dat kenmerkt naar mijn idee in belangrijke mate de rol van de controller in de matrix structuur. Het is een duiding die in mijn ogen goed past in de context van een matrix, maar het is tegelijkertijd een erg uitdagende rol die naast vaktechniek ook vraagt om uitvergrote interpersoonlijke skills van controllers.

Je bent net afgestudeerd en kunt al een beetje terugkijken. Heeft de studie je gebracht waar je naar op zoek was?

Ik zou de studie zo weer overdoen als dat kon en ik kan deze dan ook van harte aanbevelen, geen enkele twijfel! Ik vond het een waardevolle verdieping op mijn Master Business Administration en mijn functie van controller. In deze fase van mijn carrière leer ik op een heel andere wijze dan toen ik nog fulltime studeerde. Ik begon aan de opleiding acht jaar na mijn Master en na ruim zes jaar werkzaam te zijn voor Zorggroep Sint Maarten, dus met de nodige praktijkervaring op zak. Ik merkte dat ik daardoor veel sneller de theorie naar de praktijk kon brengen en vice versa. Het kwam daarbij regelmatig voor dat hetgeen op vrijdag aan bod kwam op de studiedagen meteen ook al in de week daarop een praktische herkenning of zelfs toepassing opleverde.

Ik heb vooral ook genoten van het contact met mijn medestudenten en de docenten, waarbij ten aanzien van de docenten ook een mooie representatie vanuit de praktijk vertegenwoordigd was. Het feit dat de groep bestond uit deelnemers uit heel verschillende sectoren was erg verrijkend, zowel in de colleges als in de afstemming en uitwisseling in samenwerkingsverbanden. De groep was qua grootte ook precies goed en maakte inbreng van praktische casuïstiek mogelijk. Er was gedurende de opleiding veel interactie met elkaar en met de docenten waarbij je niet zozeer als student, maar als volwaardig gesprekspartner beschouwd wordt. De docenten gaan daarbij op een prettige, evenwichtige manier met de deelnemers het gesprek aan. De studiedagen op vrijdag en de genoemde interactie ga ik dan ook zeker missen nu ik de opleiding heb afgerond.

Prof. dr. Pieter Jansen Hoogleraar Controlling Opleidingsdirecteur EMFC

“Cijfers zijn alleen boeiend in de context van hun toepassing; in de vertaalslag die je maakt naar strategie en bedrijfsvoering. Dáár bereiden wij jaarlijks een selecte groep gemotiveerde mensen met relevante werkervaring op voor.”

Veel organisaties hebben aantoonbaar behoefte aan een nieuw type controller. Evident is dat die controller een wetenschappelijke, beroepsgerichte opleiding in accounting en financieel management als basis heeft. Minstens zo belangrijk is een mix van sociale vaardigheden, zodat je anderen weet te overtuigen en beïnvloeden en dat je leiderschap durft te tonen. Die controllers leiden wij op.

De lat ligt hoog. Wij zijn dé opleiding van controllers die de top willen halen in een complex vakgebied. Om die ambitie waar te maken, kent ons programma drie pijlers: excellente kennis op academisch niveau; concrete, aan de praktijk ontleende studiecases en interactieve training van persoonlijke vaardigheden. Ons docententeam weerspiegelt die drie-eenheid. Het is een breed, gepassioneerd team met wetenschappers en praktijkmensen, waar ik buitengewoon trots op ben.

Bij ons weet je nooit vooraf hoe een college gaat lopen. Er is ruimte voor spontaniteit, improvisatie en discussie. Dat kan doordat we de nadruk leggen op interactieve werkvormen met gemiddeld vijftien studenten per college. Dat geeft een aanstekelijke dynamiek, waarin we van elkaar leren. Ik geef zelf colleges en geniet telkens weer van de onvoorspelbaarheid en synergie.

Zo onvoorspelbaar als de colleges dikwijls zijn, zo zeker is het resultaat van de opleiding. Van veel oud-studenten weten we dat ze meedraaien in de top. En dankzij de hechte contacten en levendige netwerkactiviteiten, levert dat weer een permanente stroom aan actuele studiecases op.”

------

Prof. dr. E.P. (Pieter) Jansen is als hoogleraar Controlling verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds 2016 is hij tevens opleidingsdirecteur van de Executive Master of Finance and Control. Daarvoor was hij onder meer directeur van enkele master- en bacheloropleidingen en universitair docent. Pieter is aan de Rijksuniversiteit Groningen gepromoveerd in de Economische Wetenschappen. Hij studeerde politicologie en bestuurskunde aan de Universiteit Leiden.