Zeg, hoe is het nu eigenlijk met ...?
Nog steeds in vorm, zoals te zien op de foto met oud-lio Maurits Kamman (2000-2001) op het 60 jaar-VGN-congres in Loevestein,15 maart j.l. Maurits, nu docent aan de SG Canisius in Almelo, zei dat mijn liefde voor internationaal onderwijs¹ bij hem is geland. Heerlijk dat mensen zo’n positieve ervaring benoemen. Zo raadde ik lio's ook aan: “Bij leerlingen niet alleen fouten aanstrepen, maar zet ook naast een goed antwoord een complimentje b.v. goed doorgedacht/origineel”.
In de rede van de voorzitter op dat VGN-Congres, hoorde ik, blij verrast, mijn naam noemen als een van de vier, die wezenlijk hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van het geschiedenisonderwijs. Zeker, ik was een van de drijvende krachten achter het ontwikkelen van inhoud en opzet van de nieuwe examenregeling door de WIEG². Ik heb met Frank Ankersmit de formulering van structuurbegrippen en vaardigheden doorgesproken. Van de WIEG-exercities (1990-2000) hebben mijn studenten toen veel meegekregen. Ik hoorde ook Tim Huijgens mooie voordracht, waarin hij opriep tot een uitdagender examen met weer een essayvraag of betoogopdracht erin. Daarover heeft de WIEG veel van de Britten geleerd, en dat ook neergelegd in haar laatste boekje “Dat is geschiedenis” (Nijgh Versluys, Baarn 2000) waarin ik gedetailleerd verslag doe van het nakijken van essayvragen volgens de Cambridge Examination Board. (Tim, ik heb dat boek nog wel voor jullie.)
Als vakdidacticus geschiedenis van de postdoctorale lerarenopleiding aan de RuG, mocht ik in 1989 beginnen met 6 post-master-studenten. Daarnaast gaf ik les op de International School Maartenscollege. Ik voelde dat lesgeven op school je bij de les hield en met beide benen op de grond. De instroom mocht geleidelijk aan groeien, tot 18 lio’s.
Het was anders dan nu in 2019. De eigen vakdidacticus gaf alle vakcolleges en verzorgde alle lesbezoeken en nabesprekingen en bekeek alle opdrachten. Er was een nauwe band met de zogeheten schoolpracticumdocenten. Wij, de schoolpracticumdocenten en de vakdidacticus, beoordeelden tezamen de prestaties van de lio’s en verdedigden tegenover elkaar hun beoordeling. We maakten samen beleid in drie vergaderingen per jaar.
Dat werd later anders toen de docenten niet meer door de vakdidacticus werden aangezocht maar er een samenwerking met scholen kwam voor veel vakken tegelijk en er netwerken van scholen verbonden met het onderwijsinstituut ontstonden. Dat ook van naam veranderde: het UCLO werd UOCG.
Ook het onderzoek dat een lio in het laatste trimester moest doen, werd vooral door de vakdidacticus begeleid. Er werden meestal een paar algemene onderwijscolleges aan gewijd, vooral over ‘hoe zet je een onderzoek op?’. Nou dat wisten de historici al wel.
Vakdidacticus en docenten uit de regio kwamen elkaar ook weer tegen op de vakdidactische nascholingen die ieder in zijn eigen vak organiseerde. Ik samen met de Noordelijke Hogeschool Ubbo Emmius. Ouderen herinneren zich dat nog wel.
Het UCLO, later UOCG, startte toen met vakdidactische begeleiding van kringen van docenten rond een thema; materiaal ontwikkelen en eigen lesmateriaal inbrengen en bespreken, beter maken, delen en keuzes bespreken. Je zou zeggen een voorloper van wat nu ‘Professionele Leergemeenschap’ (PLG) heet. We gaven nascholing maar regelden dat naar ons eigen idee, niks gezamenlijke aanpak.
Als voorzitter van de UVGS (universitaire vakdidactici geschiedenis) organiseerde ik in Groningen onze jaarlijkse landelijke vakdidactiekconferentie voor alle geschiedenislio’s en -opleiders, met Frank van Vree als keynote speaker. Het ging er zeer inhoudelijk aan toe. Op een gezamenlijke conferentiedag met onze Belgische collega’s, in Utrecht, werd tussen de middag melk en karnemelk geserveerd; die bood ik dan maar aan met “Wilt u een glaasje Nederlandse wijn?”.
Ik stopte in 2005. Met een mooi afscheidssymposium en een koninklijke onderscheiding. Inmiddels had ik 0.8 baan, zat in de examencommissie en vertegenwoordigde de geschiedenisdepartementen van de Nederlandse universiteiten in een prestigieus Socrates project. Daarin werden de eisen voor de opleidingen tot docent geschiedenis en de geschiedeniscurricula in de meeste Europese landen vergeleken. Een heel leuke tijd, buiten de deur kijken verwijdt voortdurend je blik en je blijft fris. Ik raad het iedereen aan. Stort je eens in een Euroclio conferentie via Erasmus+, ga een uitwisseling aan met andere scholen, digitaal of lijflijk.
Ik bemoei me nog af en toe met de geschiedenisopleidingswereld meestal via Euroclio. Zo hielp ik toen Estland voorzitter van de EU was, in het najaar van 2017 de organisator van het historisch congres in Tallinn³ via mijn Euroclio contacten aan sprekers. Zo kwamen er 18 presentaties over de politieke keuzes tijdens het Interbellum in hun land over ‘wel of niet een dictator.’ En in augustus dit jaar treed ik weer op voor de Estse collega’s in hun Summerschool.
Nog steeds lid van de VGN, nog steeds krijg ik ons vakblad Kleio waarin ik vroeger ook zelf schreef. En nu kom ik daar Tim Huijgen, Paul Holthuis, oud-lio's en andere VGN-vrienden tegen met suggesties voor betekenisvol geschiedenisonderwijs.
Ik zat in diverse commissies. Ik adviseer lio’s en jonge docenten: ga in een VGN-commissie zitten, de havo-vwo-cie, de didactiviteitencommissie, de wereldgeschiedeniscommissie, het is allemaal blikverruimend, en je beslist mee over de inrichting van je vak. Ik spreek uit ervaring. In het bestuur zat ik, terwijl ik vakdidacticus was. Dat was inspirerend, je wist wat er speelde en je speelde mee. Met Curriculum.nu en ‘nieuwe’ kerndoelen en eindtermen, gaat het ook over hoe en hoeveel verschillende vakken moeten gaan samenwerken. Wees erbij, denk mee en heb invloed!
¹ Euroclio
bv https://www.euroclio.eu/project/football-a-peoples-history-of-europe/
bv https://historiana.eu/#/historical-content/units/changing-europe, bruikbare learning activities
1997-2001 werd ik voor Nederland lid van de projectgroep ‘Learning and Teaching about the History of Europe in the 20th century, Council for Cultural Cooperation, Council of Europe. Mijn eerste intensieve internationale samenwerkingsproject.
In 2002 in het kader van het Stability Pact met Euroclio begonnen in Sarajevo.
En in 2003 met de Raad van Europa naar Chisinau. Sensitive history.
Werken en praten, met prachtige momenten van ontmoeting en begrip, naast tegenslagen en gevoelens van wanhoop, dat je in de praktijk ooit tot verreikende resultaten zou kunnen komen.
Toch is er veel bereikt in de en ook mijn lange geschiedenis bij Euroclio sinds de oprichting 1993.
² De WIEG: Werkgroep Implementatie Eindexamen Geschiedenis
Kort gezegd in het overzicht van Albert van der Kaap in Histoforum:
“In 1994 bracht de werkgroep rapport uit. Het 'grote overzicht' is een gepasseerd
ideaalbeeld gebaseerd op het geschiedenisonderwijs uit een ver verleden met veel lesuren, waarbij werd uitgegaan van een politieke, dominant mannelijke en eurocentristische benadering van het verleden', aldus het rapport. In plaats van de zeer beknopt omschreven onderwerpen komen er in het voorstel van de WIEG thema's met een 'beperkte hoeveelheid stof van historisch belang, geplaatst in tijd en ruimte en gerelateerd aan een vraagstelling.' Het centrale examen blijft bestaan uit twee thema's, het schoolexamen uit minstens drie, die in drie achtereenvolgende jaren gespreid moeten zijn in tijd, plaats en benaderingswijze. De onderwerpen werden gekozen uit 15 themavelden voor geschiedenis en 6 themavelden voor staatsinrichting. De cesuur van 1917 werd losgelaten en de structuurbegrippen en vaardigheden kregen een plek in de eindtermen. In 1993 werd het thema 'Nederland naar een modern-industriële samenleving, economische, sociale en culturele verandering in Nederland, 1948-1973' voor het eerst vormgegeven volgens deze benadering. “
³ Tallinn Congress 18-19 November 2017
Fundamental rights in democratic and totalitarian European countries during the interwar period 1918-1939.
How democratic countries became run by dictators. What happened and How perceived today? An exchange of information on how the interwar period is taught in the different countries.
See blog Voices Euroclio December 22 ,2017 https://euroclio.eu/voice/interwar-period-various-perspectives/
| Laatst gewijzigd: | 15 juli 2024 11:02 |