Oratie dhr. prof.dr. J.G. Roelfes: Katalyse: natuurlijk geïnspireerd!

In de titel van de oratie van prof.dr. Gerard Roelfes zijn drie kernwoorden samengebracht, namelijk: katalyse, natuurlijk en inspiratie. Die woorden staan centraal in het onderzoek van zijn groep, en ook in Roelfes’ visie op onderwijs en begeleiding. Met de natuur als inspiratie wordt katalyse nog veelzijdiger, stelt Roelfes.

Katalyse is van enorm groot belang. Meer dan 90 % van de chemische reacties wordt gekatalyseerd en katalyse is een onmisbaar element van leven: enzymen, de katalysatoren van de natuur, katalyseren de reacties die nodig zijn voor leven. Maar vergeleken met enzymen, zijn onze katalysatoren nog steeds erg langzaam, alsdus Roelfes. Zijn groep richt zich op het ontwerp van nieuwe katalysatoren, geïnspireerd door de ontwerpprincipes van enzymen, om chemische reacties sneller en selectiever te laten verlopen. Roelfes en collega’s hebben de afgelopen jaren al nieuwe ‘kunstmatige enzymen’ gemaakt op basis van eiwitten en DNA, die reacties soms wel duizend keer sneller laten verlopen. In de komende jaren willen zij deze ontwerpen verder verfijnen om in de buurt te komen van de mogelijkheden die natuurlijke enzymen bieden.

Snellere reacties zijn gewenst omdat deze minder energie kosten, selectievere reacties omdat ze minder afval op leveren. Bovendien, als katalysatoren heel selectief worden dan kunnen ze gebruikt worden in levende cellen. Dat is interessant omdat het daarmee mogelijk wordt om biologische synthese uit te breiden met nieuwe, niet-natuurlijke, chemische reacties. Roelfes wil het op deze manier mogelijk maken om complexe verbindingen helemaal via fermentatie te maken.

Nieuwe katalyse in de levende cel hoeft niet perse gebruikt te worden voor het produceren van stoffen, maar kan ook gebruikt worden voor het bestuderen en manipuleren van cellulaire processen. Op dit moment zijn Roelfes en zijn collega’s al bezig om met behulp van katalyse oxidatieve stress en reactieve zuurstof in kankercellen te bestuderen. De ambitie is om dat in de toekomst uit te breiden naar katalytische ‘reparatie’ van beschadigde biomoleculen.

Meer informatie

• Oratie: dhr. prof.dr. J.G. Roelfes
• Titel: Katalyse: natuurlijk geïnspireerd!
• Leeropdracht: Biomoleculaire Chemie & Katalyse
• Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
• Aanmelden uiterlijk een week van te voren door de antwoordkaart terug te sturen of door opgave via het aanmeldingsformulier