Opinie|Scholen moeten diversiteit vieren, juist als er weerstand is
Op Paarse Vrijdag, iedere tweede vrijdag in december, besteden scholen aandacht aan seksuele en gender diversiteit en jezelf kunnen zijn. En dat is belangrijk, want lhbtiq+-personen hebben veel vaker dan anderen te maken met psychische klachten zoals angst, neerslachtigheid of gedachten aan zelfdoding. Klachten die vaak al beginnen op jonge leeftijd. ‘In tijden waar er steeds meer weerstand lijkt te zijn moeten scholen juist laten zien dat ze achter hun lhbtiq+-leerlingen staan, en als het even kan, doen ze nog een heleboel meer,’ zegt Diana van Bergen adjunct hoogleraar suïcide en suïcidepreventie onder jongeren bij de faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen.
Opgetekend door Marrit Wouda, Corporate Communicatie RUG
Hart onder de riem
‘Paarse Vrijdag is een heel sterk signaal: als school geef je daarmee aan dat je achter je lhbtiq+-leerlingen staat. Het is vaak een heel feestelijke dag, waarop diversiteit gevierd wordt. Op die manier steek je deze jongeren een hart onder de riem. Lhbtiq+-jongeren hebben heel vaak het gevoel dat ze er alleen voor staan, dat ze anders zijn en er niet bij horen. School is, naast het gezin en sportclubs, een plek met heel veel invloed. Het is de plek waar jongeren het grootste gedeelte van hun tijd doorbrengen, waar ze een groot deel van hun sociale contacten opdoen. Pestervaringen in die context hebben dan dus ook ontzettend veel impact. We weten dat wanneer je gepest wordt op school als lhbtqi+ leerling, je extréém positieve ouders nodig hebt om dat te kunnen compenseren. Kinderen krijgen al die negativiteit zoals flauwe grappen over lhbtqi+ mensen van medeleerlingen of zelfs docenten mee. En als ze dan zelf gevoelens ontwikkelen en ontdekken dat die grappen over hén gaan, is dat een ontzettend negatieve manier om je eigen identiteit te leren kennen.’
Ergeren aan inclusie
‘Sommige scholen zullen misschien denken dat Paarse Vrijdag weerstand opwekt en dat je het dan beter niet kan doen. Ik vind dat vrij zwak. Volgens mij moet je dan gewoon beter uitleggen aan ouders en leerlingen waarom je dit doet en wat het inhoudt. Zoek uit waar die weerstand vandaan komt. Als mensen zich zo ergeren aan lhbtiq+-inclusie, vertel dan hoe het is om het gevoel te hebben dat je toekomst er niet zo uit gaat zien als die van de mensen om je heen, dat dat mensen heel eenzaam kan maken. Je ziet ook met de Week van de Lentekriebels dat mensen er gewoon totaal verkeerde ideeën bij hebben: sommige ouders horen dat kinderen geïndoctrineerd worden en lhbtiq+ kunnen worden door Paarse Vrijdag. Voor wie daar niet zo veel van af weet is dat misschien een aannemelijk verhaal, maar het is écht pertinente onzin.’
Experimenteren
‘Hoe zit het dan wel? Als je leert over seksuele- en genderdiversiteit, ben je meer geneigd om er voor jezelf over na te denken. Maar het is hoogstens dat je er iets vroeger mee bent, anders was dat er later óók wel uitgekomen. Jongeren denken er nu eerder over na, gaan eerder experimenteren en komen er eerder voor uit. Dat maakt lhbtiq+-identiteiten meer zichtbaar, maar het is niet zo dat kinderen elkaar aansteken, dat het een trend is. Als je over lhbtiq+-personen hoort, maar jij hebt zelf geen twijfels over je heteroseksualiteit of cisgender zijn, dan resoneren die verhalen niet. Ik nodig je uit om eens een dagje mee te lopen op een middelbare school. Kijk maar eens naar de hoon en spot die je als trans of non-binaire leerling over je heen krijgt op school. Als het zo is dat je daar allerlei vrije keuzes in hebt, dan zou je daar als 13-jarige écht niet voor kiezen.’
In verzet tegen weerstand
‘Kortom, juist nu er weerstand ontstaat, is Paarse Vrijdag belangrijk. En nog liever doet een school nog een heleboel meer. Zorg dat het niet alleen bij die éne dag blijft, laat diversiteit en inclusie inbedden in het curriculum. Let er op dat je docentencorps je boodschap ondersteunt en het goede voorbeeld geeft. Zorg dat er een GSA, een Gender & Sexuality Aliance is op je school waar hetero- en lhbtiq+-leerlingen zich samen inzetten voor een veilige school. En vooral, zorg dat het niet heel negatief is, maak Paarse Vrijdag feestelijke dag waarop iedereen mag zijn zoals die is. Dat is inderdaad een flinke opgave, maar dat het moeilijk is, is geen reden om het niet te proberen.’