National Open Science Festival in Groningen

Op 24 oktober vindt het National Open Science Festival plaats in Groningen, met de RUG en het UMCG als gastheren. Tijdens dit jaarlijkse evenement kunnen wetenschappers en andere geïnteresseerden zich informeren over open science, ervaringen uitwisselen en inspiratie opdoen om open science toe te passen in hun dagelijkse praktijk. De voorzitters van het programmacomité zijn Casper Albers en Ana Ranitovic, die op een afgewogen manier zowel een academisch als een beleidsmatig perspectief combineren.

Wat is open science (OS)?

‘OS is een beweging die erop is gericht wetenschappelijk onderzoek en onderwijs toegankelijk te maken voor een breed publiek, in de breedste zin des woords. Het betekent dat onderzoek dat wordt gefinancierd met openbare middelen voor iedereen toegankelijk moet zijn, en niet achter betaalmuren wordt weggestopt. Door data, publicaties en onderwijsmateriaal vrij toegankelijk te maken, kunnen we wetenschappelijke vooruitgang versnellen en ervoor zorgen dat er sneller kan worden gereageerd op mondiale uitdagingen als pandemieën of klimaatverandering. Wetenschap wordt ook betrouwbaarder door transparantie: anderen kunnen bevindingen verifiëren en voortbouwen op solide fundamenten. Open science maakt kennis democratisch en zorgt ervoor dat de samenleving kan profiteren van onderzoek.’

Wat is de huidige status van OS in Groningen?

‘Sommige onderdelen van OS zijn prima ingeburgerd bij de RUG, die als een van de eerste Nederlandse universiteiten Open Educational Resources (OER) en een open access university press lanceerde. Bijna 100% van de gepubliceerde RUG-artikelen is nu gratis beschikbaar voor de belastingbetaler. Dat is mooi, want zo kunnen we onze energie richten op gebieden die nog in ontwikkeling zijn en onze studenten vanaf het begin leren werken op de manier die open en FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable) is.

Zijn jullie tevreden met de manier waarop OS zich ontwikkelt in Groningen?

Casper: ‘Ja. We zijn er nog niet, maar ik zie een brede betrokkenheid bij de RUG-gemeenschap om dit tot een succes te maken, van docenten en onderzoekers tot het College van Bestuur. We boeken goede vooruitgang en op sommige vlakken loopt de RUG in Nederland voorop.’

Ana: ‘Als ik even een stap terugzet en kijk naar hoe ver we als gemeenschap zijn gekomen, dan is de vooruitgang echt opmerkelijk. Maar er is nog veel belangrijk werk te doen. Het verstevigen van de infrastructuur die een open en FAIR manier van werken mogelijk maakt, het faciliteren van interacties met de maatschappij en het integreren van openheid via de juiste erkenning en beloning blijven in de komende jaren belangrijke prioriteiten.’

Hoe zouden jullie de samenwerking binnen de universiteit omschrijven?

‘De drijvende kracht achter OS zijn de basisbewegingen vanuit het veld. De eerste bewegingen waren al interdisciplinair en kwam voornamelijk voort uit het UMCG, de Faculty of Science and Engineering (FSE) en de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen (GMW). De daaruit voortkomende steun van alle faculteiten en diensten, de coördinatie op centraal niveau via het OS-Programma en de Universiteitsbibliotheek, en de betrokkenheid van de Open Science Community Groningen en OS-Ambassadeurs, helpen de verschillende bewegingen op één lijn te brengen. We denken dat het juist deze brede basis en de hechte samenwerking tussen vakkundig en faculteitspersoneel is waardoor we zulke belangrijke vooruitgang hebben kunnen boeken. Dit samenwerkingsverband werkt heel erg goed in de praktijk.’

Welk resultaat hopen en verwachten jullie te bereiken?

‘Het OS-Festival wordt voor de vijfde keer georganiseerd en de beurt is nu aan ons. Het wordt voor het eerst gehouden in het Universitair Medisch Centrum en daar zijn we heel blij mee. We zijn trots en vereerd dat we de voorzitters mogen zijn van het programmacomité. We hebben bovendien een divers programma, bestaande uit sprekers, workshop-organisatoren en posterpresentatoren. Gelukkig worden we goed ondersteund door een team dat de meeste praktische zaken voor hun rekening neemt.

De grootste uitdaging was een divers en interessant programma samen te stellen. Er is zo veel te vertellen over OS dat het moeilijk was het allemaal in één dag te passen. We hebben echt wel een paar favoriete onderwerpen moeten weglaten. We hopen dat de meer dan 400 deelnemers veel van elkaar leren en deze lessen meenemen naar hun eigen universiteiten, zodat wetenschap en onderwijs in het hele land en daarbuiten meer toegankelijk wordt gemaakt.’

Meer informatie

• National Open Science Festival
• Er zijn geen kaarten meer beschikbaar voor het OS Festival, maar alle plenaire sessies kunnen worden gevolgd via een livestream.