Wetenschap Werkt | RuimBaan voor statushouders

De wetenschap draagt dag in, dag uit bij aan oplossingen voor uiteenlopende maatschappelijke problemen. Van nieuwe medicijnen tot slimme oplossingen voor de landbouw; ons onderzoek helpt de maatschappij vooruit. Dit is echter niet altijd meteen zichtbaar. In de nieuwe rubriek Wetenschap Werkt, delen we daarom verhalen die gaan over concrete innovaties, producten en ideeën om te laten zien dat wetenschap werkt!

Werkgevers staan te springen om gemotiveerd personeel. Tegelijkertijd zijn er veel statushouders die staan te popelen om te werken in een omgeving die hun talent erkent en waardeert. Statushouders hebben vaak genoeg kennis en kunde maar niet de geschikte diploma’s of praktische handvatten om in Nederland aan een geschikte vaste baan te komen. Bovendien spelen culturele verschillen en verwachtingen een grote rol bij zowel statushouder als werkgever. Hoe breng je die twee groepen op een duurzame manier samen?

Samen met gemeentelijke baanbemiddelaars in de arbeidsmarktregio Groningen en Noord-Drenthe (Werk in Zicht), statushouders en werkgevers ontwikkelden sociaal en cultureel psycholoog Nina Hansen, organisatiesocioloog Liesbet Heyse met collega’s Sanne Hiemstra en Marjolein Boendermaker een evidence-based training en toolbox. Via de interactieve training en een toolbox met informatie over bijvoorbeeld beschikbare ondersteuning vanuit gemeenten, hoe talent te werven en een heldere uitleg over culturele verschillen, kunnen gemeentelijke baanbemiddelaars in de regio statushouders succesvoller koppelen aan een passende werkgever.

Statushouders aan de kantlijn

‘Ik wil dat mensen in hun kracht gezet worden,’ begint Nina Hansen. ‘En dat is extra belangrijk voor een groep mensen die moeite moet doen om de regels en wetten van onze maatschappij onder de knie te krijgen. Statushouders móeten heel veel wanneer ze hier arriveren: taaltoetsen, inburgeringscursussen en jongeren gaan ook nog naar school.’ Minder dan de helft van de statushouders die kan werken heeft een baan, vaak parttime, minder goed betaald of voor korte tijd. Hansen: ‘Werken betekent deelnemen aan de maatschappij. Het geeft zin aan je leven. Als je niet werkt omdat je de werkcultuur niet goed snapt is dat zonde, omdat er veel kundige mensen langs de zijlijn komen te staan.’      

Culturele miscommunicatie

De concrete vraag van bemiddelaars die statushouders aan een baan helpen was: hoe kunnen wij de juiste persoon bij de juiste werkgever plaatsen? Hansen legt uit: ‘Uit onze probleemanalyse bleek dat culturele miscommunicatie een grote rol speelt bij de bemiddelaars en werkgevers. Ten eerste werd de groep statushouders vaak als een homogene groep gezien. Dat gaat voorbij aan de culturele, etnische en persoonlijke verschillen tussen mensen. Die bewustwording is heel belangrijk: wie heb ik hier voor mij zitten?’ Ook gaven werkgevers aan behoefte te hebben aan meer informatie over hoe zij statushouders een goede start in hun organisaties kunnen bieden.

Heyse en Hansen signaleerden in gesprekken met statushouders en bemiddelaars dat er een vertaalslag nodig was. Dat gaat onder andere over hoe een bemiddelaar een gesprek aanvliegt. Heyse: ‘We hebben voor de bemiddelaars onder andere een interactief rollenspel ontwikkeld dat      ze tijdens de driedaagse cursus bewust maakt hoe belangrijk culturele verschillen zijn. Zo komen veel statushouders bijvoorbeeld uit collectivistische, dus op de groep gerichte, culturen, terwijl wij heel individualistisch ingesteld zijn. Dat kan leiden tot problemen op de werkvloer als niet duidelijk is wat er verwacht wordt. Een bemiddelaar en later ook de werkgever moet dus goed de tijd nemen om wederzijdse verwachtingen te benoemen en uit te leggen.’ Hansen vult aan: ‘Op de cursusdagen komen statushouders uitleggen hoe het arbeidsproces in Nederland voor hen voelt. Op die manier proberen we drempels weg te nemen en voelbaar te maken wat zij meemaken.’

RuimBaan Toolbox

De online toolbox  biedt een schat aan informatie, handleidingen en praktische tips voor baanbemiddelaars en werkgevers. Inmiddels gebruiken de bemiddelaars het in de  14 gemeenten en het UWV in Noord-Drenthe en Groningen. Andere gemeenten hebben interesse getoond. Hansen: ‘Naast alle informatie die al te vinden is, hebben we ook het train-de-trainer concept ontwikkeld. Bemiddelaars die al veel ervaring hebben met het bemiddelen van statushouders naar werk, zullen in de toekomst nieuwe collega’s trainen, zodat de informatie en werkwijze binnen de gemeenten aanwezig blijft. Op die manier creëren we duurzame impact.’

Heyse vertelt dat de cursisten enthousiast zijn: ‘De toolbox en workshops worden zeer goed gewaardeerd. We horen van bemiddelaars dat ze meer tijd nemen voor gesprekken met statushouders en goed door proberen te vragen om een goede match met de juiste werkgever te vinden.’ Een goede match kan ertoe bijdragen dat iemand sneller vast in dienst komt, een zelfstandig bestaan kan opbouwen en vertrouwen opbouwt in eigen kunnen. Zo kunnen statushouders sneller hun plek in de Nederlandse samenleving vinden en een bijdrage leveren.’

De training en de toolbox worden op 4 juli overgedragen aan de arbeidsmarktregio Werk in Zicht. Die zal de toolbox beheren en de bedoeling is deze landelijk uit te rollen. Heyse en Hansen blijven op de achtergrond betrokken, bijvoorbeeld als er behoefte is aan nieuwe inhoud in de training of toolbox. Heyse: ‘We willen in de toekomst onderzoeken of deze toolbox in aangepaste vorm ook voor andere groepen met een afstand tot de arbeidsmarkt zou kunnen werken.’

Wil je meer weten over Wetenschap werkt? Bekijk dan de overzichtspagina voor alle edities.

Meer informatie

• RuimBaan Toolbox
• Liesbet Heyse
• Nina Hansen