Promotie J. Olthof: Patchwork republic. The rhetoric of “we the people” in the United States constitutional debates 1765-1865

Opstellen Amerikaans grondwet zeker geen fluitje van een cent

Het opstellen, ratificeren en vervolgens interpreteren van de Amerikaanse grondwet was helemaal geen fluitje van een cent, zoals veel hedendaagse Europese beleidsmakers en academici dat graag zien. We zouden in Europa niet naar de VS moeten kijken als voorbeeld voor een ”Verenigde Staten van Europa”, maar juist moeten erkennen dat het Europese proces, met de kleine stapjes die worden genomen en de lappendeken die Europa is, erg lijkt op het Amerikaanse. Dat concludeert Jelte Olthof op basis van zijn promotieonderzoek.

De Amerikaanse Grondwet geniet in eigen land een sacrale status, maar wordt ook door voorstanders van Europese unificatie als model gezien. De in 2005 weggestemde Europese Grondwet zou volgens hen in Europa ook een Philadelphia-moment à la Amerika teweeg brengen. In Patchwork Republic gaat Jelte Olthof op zoek naar de oorsprong van de gedachte dat de Grondwet van de VS één volk maakte. De openingszin van die grondwet luidt immers dat ‘we the people of the United States’ de constitutie heeft geratificeerd. Door middel van een retorische analyse van honderd jaar constitutioneel debat laat Olthof zien dat die gedachte meer de uiting was van een wens dan van de realiteit. De VS van voor de Burgeroorlog moet gezien worden als een ’patchwork republic’, een provisorisch lappenwerk dat op twee gedachten hinkte: voorstanders van unificatie presenteerden hun land als één volk, terwijl de tegenstanders in toenemende mate een unie van verschillende volkeren voorstonden. De strijd tussen deze twee visies vormde de opmaat tot een bloedige Burgeroolog. In een tijd waarin de roep om een ‘Verenigde Staten van Europa’ soms fel klinkt, is het van belang ons te realiseren dat de geschiedenis van de V.S. laat zien dat een volk niet automatisch in het leven wordt geroepen met een grondwet.

Jelte Olthof studeerde Modern and Contemporary History (research master). Hij verrichtte zijn promotieonderzoek bij het onderzoeksinstituut ICOG, aan de Faculteit der Letteren.