Cognitive models of decision making. Why precision matters

Promotie: mw. S.K. Mehlhorn, 12.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Cognitive models of decision making. Why precision matters

Promotor(s): prof.dr. N.A. Taatgen

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Computationele modellen leggen de complexiteit van het beslissen bloot

Al in de jaren 70 waarschuwde Allen Newell ervoor dat verbale theorieën en simpele tegenstellingen niet voldoende zijn om cognitie te begrijpen, maar toch is deze aanpak nog steeds populair. In haar proefschrift laat Katja Mehlhorn zien hoe de precisie van computationele cognitieve modellen gebruikt kan worden om dit te veranderen.

Het eerste deel van het proefschrift concentreert zich op een tegenstelling die op dit moment in het centrum van de belangstelling staat: is redeneren gebaseerd op impliciete, automatische processen of op expliciete, bewuste processen? Om dit te onderzoeken voerde Mehlhorn meerdere gedragsexperimenten uit waarin proefpersonen diagnoses voor medische symptomen moesten stellen. Mehlhorn: ‘In deze experimenten hebben we de beschikbaarheid van hypotheses in het geheugen gemeten terwijl we de beschikbare informatie varieerden. Daarna hebben we de uitkomsten hiervan met de resultaten van verschillende computationele modellen vergeleken.’ De resultaten laten zien hoe automatische activeringsprocessen de beschikbaarheid van informatie in het geheugen reguleren en daarmee beïnvloeden welke informatie door bewuste denkprocessen gebruikt kan worden.

In het tweede deel richt het onderzoek zich op een andere populaire tegenstelling: kan het nemen van beslissingen beter worden begrepen in termen van eenvoudige heuristieken of als het gebruik van complexe strategieën? Ook hier werden de resultaten van gedragsexperimenten met verschillende computationele modellen vergeleken. Dit liet zien dat de combinatie van eenvoudige heuristieken met complexe strategieën het gedrag het beste voorspelden. Mehlhorn: ‘We concluderen dat schijnbaar tegenstrijdige aspecten van cognitie, zoals automatische en bewuste denkprocessen, of het gebruik van eenvoudige heuristieken en complexere strategieën, beter als complementaire componenten begrepen kunnen worden.’

Katja Mehlhorn (Duitsland, 1982) studeerde psychologie aan de TU-Chemnitz. Het onderzoek werd uitgevoerd bij de afdeling Kunstmatige Intelligentie van de RUG. Mehlhorn gaat door in het onderzoek als postdoc aan de Carnegie Mellon University in Pittsburgh, VS.