Corded ware coastal communities

Beeld van Enkelgrafcultuur drastisch bijgesteld

Onderzoek van Sandra Beckerman naar de Corded Ware Culture (Enkelgrafcultuur, 2900-2300 v.Chr.) biedt een heel ander perspectief op deze gemeenschap. De Corded Ware Culture wordt gevonden in een groot gebied van Rusland tot Nederland en van Scandinavië tot Zwitserland. In dit hele gebied worden vergelijkbare bekers gevonden, versierd met touw- en of spatelindrukken en strijdhamers. Ook het grafritueel is vergelijkbaar en kent individuele begravingen onder grafheuvels met seksespecifieke houding van de dode en grafgiften.

Deze periode wordt door veel wetenschappers gezien als periode van radicale verandering in cultuur, economie en sociale organisatie. Gordon Childe beschreef de cultuur als ‘Een nomadische ras van jagers en veehouders. Het is een volk van krijgers die door te handelen en te plunderen in staat waren om goederen uit verre landen te verkrijgen... deze veroverende strijdhamer gebruikers oefenden overal waar ze kwamen een grote invloed uit.’ Het naamgevende element van deze cultuur, de touwbeker, werd gezien als alcoholdrinkbeker.

Analyse van Sandra Beckerman van aardewerk van goed bewaarde Corded Ware nederzettingen in het Nederlands kustgebied toont aan dat de bekers niet werden gebruikt om alcohol uit te drinken, maar dat ze werden gebruikt om maaltijden, zoals vispap, in te bereiden. Ook vele andere aspecten van eerdere reconstructies van deze samenlevingen bleken niet overeen te komen met de resultaten van Beckermans onderzoek. Deze mensen waren niet, zoals Childe voorstelde, een veroverende en plunderend ras, aldus Beckerman. Zij stelt voor Childes quote te vervangen door: ‘gemeenschappen van landbouwers, veehouders, vissers, jagers en verzamelaars. Het is een volk met sterke regionale wortels: tegelijkertijd werden er producten en ideeën uitgewisseld met mensen uit verre landen. ... Deze beker-eigenaars kenden regionale tradities, en een supra-regionaal netwerk. Het belang van dit internationale netwerk werd uitgedrukt door het dagelijkse gebruik van de supra-regionale elementen’.

Sandra Beckerman studeerde Art History and Archaeology. Ze  verrichtte haar onderzoek aan het Onderzoeksinstituut GIA, Faculteit der Letteren.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/368ef075-46f1-4a87-986e-e0f45d0a7244