Gevolgen van de Corona-pandemie voor de Eems-Dollard regio

Tijdens de corona-pandemie bestonden in Duitsland en Nederland verschillende Corona-maatregelen. Dit was vaak erg verwarrend voor bewoners en organisaties aan de grens. In het ene land mocht je ’s avonds nog wel buiten zijn, terwijl er over de grens een avondklok was. En wanneer moest je nou waar een mondkapje dragen? Bovendien waren er in Duitsland verschillende regels per deelstaat en district, terwijl Nederland alles voor het gehele land gelijkschakelde. Dat laatste voelde ook niet altijd eerlijk voor de regio’s aan de landsgrenzen. De variatie in maatregelen en het gebrek aan communicatie erover, bemoeilijkten het intensieve grensverkeer en het contact met het buurland. Hoe gingen de grensbewoners met deze situatie om en wat kunnen wij van hun ervaringen leren voor toekomstige crises?

Deze vragen vormden het startpunt van een internationaal onderzoeksproject. De RUG wetenschapswinkel Taal, Cultuur en Communicatie werkte samen met Duitse partners van de wetenschapswinkel Cloppenburg/Vechta en de Jade Hogeschool via een financiering van de Eems-Dollard Regio (EDR). De nadruk lag op burgers die hun ervaringen met de pandemie wilden delen en de ‘grensverleggende’ dialoog weer op gang wilden brengen. In het voorjaar van 2021 spraken Nederlanders en Duitsers uit de noordelijke grensregio elkaar online in 5 thematische sessies. De onderwerpen van deze bijeenkomsten waren onderwijs, samenleving, gezondheidssituatie, beroepsleven en de regionale economie. Tijdens deze bijeenkomsten spraken ze over verwarrende regels en communicatie, maar ook over wat goed werkte in de grensregio. Zij wisselden informatie uit, deelden wat zij een uitdaging vonden, maar ook wat er in de loop van de tijd beter is geworden. Ook creatieve en realistische ideeën voor de toekomst kwamen op tafel. Deze werden in een laatste bijeenkomst ook besproken met politici en beleidsmakers uit de grensregio.

Resultaten van het project

De resultaten van het onderzoek zijn gebundeld in een boek dat voor iedereen gratis te downloaden is. De unanieme wens van de deelnemers was meer grensoverschrijdende coördinatie tussen de autoriteiten en een transparante en toegankelijke vorm van communicatie over de verschillende regels. Veel mensen toonden zich ook bezorgd dat de pandemie de grens weer tastbaar had gemaakt. Door regelgeving die burgers van het buurland benadeelde, moesten bijvoorbeeld forensen uit Nederland een tijdlang om de drie dagen een coronatest doen, wat zowel logistiek als financieel een uitdaging vormde. Bovendien merkten ze in enkele gevallen negatief gedrag tegenover de burgers van het buurland op. De betrokkenen spraken de hoop uit dat dit een tijdelijk verschijnsel van de pandemie was, want ze koesterden de goede relatie met hun buren. Een bijkomend positief effect van het project was dat er weer een dialoog over de grenzen heen plaatsvond. De deelnemers vroegen elkaar hoe zij de pandemie hadden ervaren en wat zij vonden van de verschillende maatregelen. Sommigen verklaarden uitdrukkelijk dat zij het contact met hun buren misten en daarom graag deelnamen aan het project. Tenslotte werden ook oplossingen voor de toekomst besproken: Een deelnemer stelde voor een app te ontwerpen waarmee mensen hun reisplannen aan beide zijden van de grens kunnen controleren op maatregelen en risico's. Een ander stelde hybride (online en offline) vormen van culturele en sociale uitwisselingen voor, om de bestaande contacten te verstevigen en te voorkomen dat ze verwateren in tijden van crises.

Wilt u meer te weten komen over hoe burgers in Nederland en Duitsland met de pandemie zijn omgegaan? Over gemeenschappelijke uitdagingen, grensoverschrijdende dialoog en oplossingen voor de toekomst kunt u lezen in het boekje "Gevolgen van de coronapandemie op de Eems-Dollard-regio / Auswirkungen der Coronapandemie auf die Eems-Dollard-Region" (In het Duits en in het Nederlands).