Cultuurbeleving bij mensen met een NAH

Even naar een tentoonstelling in het Groninger Museum of lekker flaneren op Noorderzon, voor veel mensen is een cultureel uitje de normaalste gang van zaken. Maar voor mensen met een Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH) ligt dat anders. Hoe ervaren mensen met een NAH een cultureel uitje? En welke maatregelen werken – soms letterlijk – drempelverlagend? Noorderpoortstudent Jeroen Postema zocht het uit, in samenwerking met de Wetenschapswinkel Taal, Cultuur en Communicatie en zorggroep ’s Heeren Loo.

Excellentieprogramma

MBO-student Jeroen voerde het onderzoek uit in het kader van zijn excellentieprogramma, waarin hij voor het eerst in aanraking kwam met het doen van (wetenschappelijk) onderzoek. “Al vrij snel aan het begin van mijn opleiding sociaal werk niveau 4 wou ik graag meer uitdaging, daarom had ik me aangemeld voor het excellentieprogramma van het Noorderpoort en besloot ik om het keuzedeel niet-aangeboren hersenletsel (NAH) te volgen. Via mijn studieloopbaanbegeleider kwam ik in aanraking met de wetenschapswinkel van de RUG, waar al contacten met ’s Heerenloo waren. Daar kon ik bij aansluiten.”

Voor het eerst in aanraking met wetenschap

Zo leerde hij uit literatuuronderzoek dat een NAH op verschillende manieren kan ontstaan, bijvoorbeeld door een ongeluk, een hersenbloeding, maar ook bij een gebrek aan zuurstof bij de geboorte. Jeroen leerde dat de NAH als verzamelterm handig is, maar dat de gevolgen van het letsel zich op allerlei verschillende manieren uiten. Jeroen: “De één heeft moeite met praten, de ander is snel overprikkeld, en sommige mensen met een NAH hebben last van epilepsie. Dit maakt het echter moeilijk om een eenduidig beleid te maken voor de cliënten van ’s Heeren Loo.”

Uit een interview met een begeleider van ’s Heeren Loo blijkt tevens dat de afgelopen jaren de culturele uitjes door bezuinigingen en personeelstekort flink heeft moeten inleveren. Door de diversiteit in de uitingsvormen van een NAH is het ook lastig om een activiteit te vinden die iedereen leuk vindt en fysiek of mentaal aankan. Dankzij de begeleiders en de vrijwilligers lukt het toch om regelmatig op pad te gaan.

Keurmerk

Dankzij het gesprek met de begeleider van ’s Heeren Loo, en een bezoek aan het Groninger Museum met cliënt Arjen Bakker, kwam Jeroen tot de conclusie dat het van belang is om een keurmerk NAH voor musea in te voeren, zodat begeleiders en vrijwilligers gemakkelijk kunnen aflezen of een museum veilig genoeg is ingericht is voor hun cliënten. Jeroen: “Op deze manier hoop ik dat dingen die voor het grootste deel van de bevolking vanzelfsprekend zijn ook vanzelfsprekend worden voor deze onbesproken groep Nederlanders.”

Ervaringen

Jeroen kijkt met plezier terug op het project: “Wat begon als iets waarmee ik mezelf mee wou ontwikkelen is gegroeid tot iets wat misschien een voor hele branche zou kunnen ontwikkelen. De gedachte dat dit al een kleine impact zou kunnen maken in een breed probleem is iets waar ik heel trots op ben. Cultuur maken en beleven we namelijk samen, hierin mag niemand ontbreken.” De schoolcarrière van Jeroen houdt niet op bij het MBO. Komend jaar begint hij aan de Teachers College aan het Windesheim in Zwolle.