Nieuwsarchief

Sciene LinX image editor Leoni von Ristok has received a grant from the University of Groningen Seed Fund for Public Engagement program. She will use the grant to develop a photo exhibition which shows the consequence of energy poverty world wide.

De Science LinX Nieuwsbrief voor juni 2023

RUG-promovenda Martine Schut vertelt graag over haar werk op het snijvlak van wiskunde en natuurkunde. Ze houdt lezingen over de relativiteitstheorie van Albert Einstein voor scholieren en krijgt vrijdag 26 mei een prijs voor haar artikel over een experiment dat kan aantonen of zwaartekracht een kwantumfenomeen is.

Wetenschappers van de RUG hebben experimenteel bewijs ontdekt voor een nieuwe supergeleidende toestand die was voorspeld in 2017. De ontdekking kan belangrijke toepassingen hebben, vooral in supergeleidende elektronica.

Wetenschappers van de RUG en het NIOZ hebben, samen met het waterschap Noorderzijlvest, drie jaar lang gemeten hoe hoog het water tegen de dijk komt tijdens stormen. De resultaten kunnen het waterschap helpen om het beschermende effect van kwelders nauwkeurig in te schatten.

In het najaar van 2019 heeft de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) bijna 1000 fijnstofsensoren in Noord-Nederland uitgezet. Deze slimme kastjes, bij mensen thuis, meten de hoeveelheid fijnstof.

Organische zonnecellen hebben een lichtgevoelige laag gemaakt van polymeren en kleine moleculen. Dit soort cellen is dun, flexibel en gemakkelijk te produceren, maar is minder efficiënt dan de gebruikelijk cellen van silicium. Natuurkundigen van de RUG hebben nu een organische zonnecel gemaakt met een efficiëntie van 17 procent, waarmee ze meedraaien in de top voor dit soort materialen.

De tijdelijke expositie IMAGINARY, over de schoonheid van de wiskunde, is in de maand april te zien in de Bernoulliborg en de Energy Academy. Op dinsdag 4 april kwamen zo’n honderd vwo4-leerlingen van verschillende middelbare scholen uit Noord-Nederland naar de Zernike campus, waar ze in de ochtend twee gastcolleges kregen over Sterrenkunde en Scheikunde. Na de lunch gingen ze in kleinere groepen actief aan de slag met workshops en kregen ze van een student assistent een rondleiding langs de interactieve IMAGINARY tentoonstelling.

Wereldwijd is er amper een handjevol patiënten met de neurologische ziekte Episodische Ataxie type 6, die voorbijgaand verlies van controle over de spieren veroorzaakt. Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen hebben nu ontdekt hoe één enkele mutatie kan leiden tot dit probleem.

De Science LinX Nieuwsbrief voor april 2023

In organische zonnecellen zetten op koolstof gebaseerde polymeren licht om in elektrische ladingen, die worden doorgegeven aan een acceptor. RUG-onderzoekers hebben dit nu uitgerekend door een combinatie van Moleculaire Dynamica simulaties en kwantumberekeningen.

Zaterdag 25 februari – De maan schijnt fel boven de Bernoulliborg. Orion en het steelpannetje staan hoog aan de hemel op deze heldere avond. In het kader van de nationale sterrenkijkdagen, is de Blaauw Sterrenwacht vanavond geopend voor publiek. Ik neem een kijkje in de Bernoulliborg, samen met zo’n 250 andere nieuwsgierigen. De groep mensen is divers; veel families met jonge kinderen maar ook jongere en oudere stellen hebben belangstelling in deze sterrenkijkavond.

De vierde editie van het project Next Education is van start. Dit jaar gaan de kinderen aan de slag met kringlopen: hoe kunnen kringlopen in hun eigen omgeving zoals op school, thuis en in buurt anders, beter of zelfs nieuw vormgegeven worden?

Sijbren Otto, hoogleraar systeemchemie bij het Stratingh Instituut voor Chemie, is de ontvanger van de 2023 2023 Izatt-Christensen Award, voor zijn vernieuwende werk in de chemie van supramoleculaire systemen.

Materiaalwetenschappers van de RUG beschrijven in twee publicaties hoe met complexe oxiden zeer energiezuinige ‘magneto-elektrische spin-baan’ (MESO) schakelingen zijn te maken, en hoe ze zijn te verkleinen.

Studieboeken vertellen dat in delende cellen de productie van nieuw DNA hoog is tijdens de zogeheten S-fase, terwijl de aanmaak van andere grote moleculen zoals eiwitten, vetten en polysachariden voortdurend in min of meer in hetzelfde tempo plaatsvindt. Onder leiding van Matthias Heinemann hebben moleculair biologen van de RUG ontdekt dat dit beeld niet klopt.

De Science LinX Nieuwsbrief voor maart 2023

Biochemici van de RUG hebben het voorouderlijke gen van vijf ontgiftende enzymen die aanwezig zijn bij alle viervoeters gereconstrueerd en laten daarmee zien hoe hunverschillende activiteiten zijn ontstaan.

Waddengebieden zijn wereldwijd belangrijker voor haaien en roggen dan tot nu toe is gedacht. Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) vonden dat waddengebieden – kustgebieden met zandplaten die bij eb droogvallen – belangrijke voedselgronden en schuilplekken zijn voor onder meer bedreigde soorten haaien en roggen.

Op de zesde verdieping van het Groninger Forum, in een hoekje van het Smartlab bevindt zich de eerste ‘meet-o-theek’ – een bibliotheek voor meetinstrumenten – van Nederland. De collectie bestaat momenteel uit 67 apparaten als bijvoorbeeld wildcamera’s, luchtkwaliteitsmeters, slimme stekkers, telescopen en verschillende microscopen. Apparaten die te prijzig zijn om zelf aan te schaffen, zijn zo toch beschikbaar voor mensen die ze graag eens willen gebruiken.

Overheden zouden miljoenen mensen kunnen helpen én veel geld besparen met gerichte energiesubsidies. Overal ter wereld hebben huishoudens op diverse manieren last van de extreme energieprijzen en dus hebben ze ook op verschillende manieren hulp nodig, constateert Klaus Hubacek van de Rijksuniversiteit Groningen in een nieuw onderzoek, {vandaag} gepubliceerd in Nature Energy.

RUG-onderzoekers laten nu via directe metingen zien hoe de zeer veelzijdige polydopamine-coatings in elkaar zitten.

Nederlandse partijen bundelen kennis over beheersen van verzilting in delta’s

De mensheid moet af van haar verslaving aan olie en gas. Maar daarvoor zijn wel nieuwe bronnen nodig voor koolwaterstoffen, de moleculen waarvan brandstof en veel materialen zijn gemaakt.

Inwoners van de Europese Unie exporteren de negatieve gevolgen van hun consumptie naar de Oost-Europese buurlanden, terwijl de economische voordelen ervan grotendeels binnen de EU blijft. Dit concluderen onderzoekers van RUG en de universiteiten van Birmingham (VK) en Maryland (VS) in een artikel dat 2 februari verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Sustainability.

Aan de RUG combineert Jingxiu Xie haar kennis van katalyse en chemische technologie gecombineerd om kerosine te maken uit kooldioxide.

Op een zo duurzaam mogelijke manier je onderzoek uitvoeren in een laboratorium, je zou denken dat dit voor wetenschappers al de normaalste zaak van de wereld is. Toch is dit nog niet het geval. Daar probeert Thomas Freese, coördinator van het LEAF project en lid van Green Labs, verandering in te brengen.

Chemici van de RUG hebben een eenvoudige manier ontdekt om zogeheten chirale Z-alkenen te maken, een type molecuul waarvoor eerder geen bruikbare syntheseroute was en waarmee het veel eenvoudiger is om biologisch actieve moleculen te maken. In plaats van acht tot tien stappen verloopt de synthese nu in drie.

Een internationaal onderzoek waarbij RUG-ecoloog Luis Valente betrokken is laat zien dat er drie miljoen jaar evolutie nodig is om het door mensen veroorzaakte verlies aan soorten op Madagascar weer te laten herstellen. Maar als soorten die nu bedreigd zijn ook uitsterven, zou de tijd voor herstel toenemen met nog eens 20 miljoen jaar, een hersteltijd die veel langer is dan ooit werd gevonden op andere eilanden.

Studenten willen nog wel eens een nacht doorleren voor een tentamen. Maar onderzoek toont aan dat slaaptekort slecht is voor het geheugen. Nu heeft RUG neurowetenschapper Robbert Havekes ontdekt dat de lesstof die je tijdens slaaponthouding bestudeert niet verdwijnt, maar gewoon moeilijk op te roepen is. Samen met zijn team heeft hij een manier ontwikkeld om deze ‘verborgen kennis’ weer toegankelijk te maken bij muizen.

Een bacterie die kan groeien op een mengsel van kooldioxide, zuurstof en waterstof is zo aan te passen dat hij nuttige stoffen produceert, zoals aminozuren, melkeiwitten of de bouwstenen voor geneesmiddelen. RUG biochemicus Sandy Schmidt wil deze bacterie voeden met de afvalgassen van fabrieken, zodat ze kooldioxide gaan omzetten in waardevolle moleculen.

Op basis van een grote dataset die veeteeltbedrijf CRV bezit hebben computerwetenschappers aan de RUG met behulp van kunstmatige intelligentie een voorspellend model ontwikkeld dat – in theorie – het aantal complicaties bij koeien tijdens het afkalven kan halveren.

De Science LinX Nieuwsbrief voor kerst-januari

Polymeerwetenschappers van de RUG hebben een kunststof ontwikkeld die gemaakt is uit zetmeel, waarmee biologisch afbreekbare sensoren zijn te maken.

Biomassa is een alternatief voor koolstof-houdende moleculen. Bovendien gebruiken we biomassa niet optimaal, want zo’n 25 procent van al het plantaardig materiaal bestaat uit lignine, een biologische polymeer die tot nu toe bijna alleen als brandstof wordt gebruikt. Een team onder leiding van enzym-ingenieur Marco Fraaije van de RUG heeft nu een enzym ontwikkeld dat een bouwsteen van lignine kan aanpassen zodat die bruikbaar is voor chemische synthese.

Uit de analyse van de allereerste foto van de James Webb-ruimtetelescoop blijkt dat het in Nederland ontwikkelde MIRI-instrument nog beter werkt dan gedacht. Groningse onderzoekers tonen aan dat de infraroodtelescoop details laat zien van sterrenstelsels uit de tijd dat het heelal slechts ongeveer 1 miljard jaar oud was.

Waarnemingen en simulaties van 237 witte dwergsterren versterken het bewijs dat planeten en sterren snel samen ontstaan en uitgroeien tot planetenstelsels. Een internationaal team van astronomen en planetaire wetenschappers, onder wie Tim Lichtenberg van het Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen, publiceerde hun bevindingen maandag in Nature Astronomy.

Danny Incarnato, moleculair geneticus aan de RUG, schreef daarover op verzoek van Nature Review Genetics een overzichtsartikel, samen met zijn collega Robert C. Spitale van de universiteit van Irvine, Californië (VS). Hierin beschrijven zij de nog weinig gebruikte potentie van de RNA structuren. Hun artikel is gepubliceerd op 8 november.

Om twee door licht aangestuurde processen te combineren in één molecuul is nogal een uitdaging. Het Feringa lab is daar nu in geslaagd, en ook nog eens op twee verschillende manieren.

Kwantumdots zijn clusters van zo’n duizend atomen die samen één groot ‘super-atoom’ vormen. Het is mogelijk om de elektrische eigenschappen van die dots nauwkeurig af te stellen door hun grootte aan te passen. Een team onder leiding van Maria Antonietta Loi, RUG-hoogleraar Fotofysica en Opto-elektronica, is er in geslaagd om van kwantumdots een goed geleidend opto-elektronisch meta-materiaal te maken via zelforganisatie.

De Science LinX Nieuwsbrief voor november

Zestien bachelor studenten zochten in het weekend van 6-9 oktober intensief naar innovatieve oplossingen voor de lichtvervuiling op de Zernike Campus van de RUG. Deze hackathon was een pilot binnen een Europees Erasmus+ project voor onderwijsinnovatie dat wordt uitgevoerd door Science LinX in samenwerking met het Honours College van de RUG.

Een aanzienlijk deel van de nieuwe apps in Google Play verdwijnt na enige tijd weer, in sommige gevallen omdat ze de richtlijnen overtreden. Verwijdering is vervelend voor gebruikers die daardoor gegevens kunnen kwijtraken. Computerwetenschappers van de RUG hebben met behulp van machine learning twee modellen ontwikkeld die voorspellen hoe groot de kans is dat een app verwijderd wordt, zowel voor als na plaatsing in Google Play.

Op zondag 4 oktober was het eindelijk weer zover: een nieuwe editie van Zpannend Zernike.

De Science LinX Nieuwsbrief voor oktober

De laatste jaren is de vogelgriep niet meer verdwenen uit grote delen van Europa. De economische schade van vogelgriep is enorm, en mede daarom denken beleidsmakers nu na over vaccinatie. Studenten van de RUG hebben een nieuwe manier gevonden om vogels te beschermen: een genetisch aangepaste versie van een bacterie die normaal al in de longen aanwezig is. Hun project is de RUG-inzending voor de jaarlijkse iGEM competitie.

Sinds november 2021 liggen langs de Groningse Lauwersmeerdijk 48 kunstmatige riffen om de onderwaternatuur van de Waddenzee te versterken. Onderzoekers hebben de riffen langs de Lauwersmeerdijk voor het eerst naar boven gehaald, om te kijken wat er op en rond leeft.

Wanneer je een geleidend draadje dunner maakt neemt de elektrische weerstand toe. Dat is de wet van Ohm, en die gaat doorgaans op. Een belangrijke uitzondering ontstaat bij zeer lage temperatuur, wanneer de mobiliteit van elektronen toeneemt als het draadje zo dun is dat het effectief tweedimensionaal is. Nu hebben RUG-natuurkundigen, samen met collega’s van de universiteit van Brest, ontdekt dat iets vergelijkbaars gebeurt met de geleding van magonen, spingolven die zich door magnetische isolatoren bewegen als een ‘wave’ in een stadion.

Elf partners uit drie landen (Nederland, Spanje en Cyprus) en de European Science Engagement Association (EUSEA) ontwikkelden lesmodules over biodiversiteit, waterbeheer en vogeltrek.

De RUG-onderzoeksgroep moleculaire dynamica onder leiding van Siewert-Jan Marrink bestudeert de wisselwerking tussen eiwitten en vetten (lipiden) in membranen via simulaties. Samen met collega’s uit Duitsland ontdekten zij een tot nu toe onbekende bindingsplek in het vat-vormige Tubby (‘mollig’) eiwit. Die kan helpen bij ons begrip van verschillende ziekten.

De huidige onderverdeling van metalen is niet duidelijk genoeg en er zitten teveel uitzonderingen in. Dat is de conclusie van materiaalonderzoekers van de RUG na een grondige zoektocht door de literatuur. Zij analyseerden ruim dertig metalen en laten zien dat een simpele formule ze op een meer systematische manier kan classificeren. Hun analyse is op 29 augustus gepubliceerd in Physical Review B.

De Science LinX Nieuwsbrief voor september

Achtendertig Chinese steden hebben de afgelopen vijf jaar hun uitstoot van het broeikasgas kooldioxide teruggebracht, ondanks groei van de economie en de bevolking. Nog eens 21 steden zagen ook een afname in uitstoot, maar hier was de oorzaak een krimp van de economie of de bevolking. Dit blijkt uit onderzoek van de universiteiten van Birmingham (VK) en Groningen en de Chinese Tshinghua University.

Wheat is a key source of nutrition for people across the globe. Rising temperatures may affect wheat harvests: the yield is likely to increase at high latitudes and decrease in low latitudes, meaning that prices for the grain are likely to change unevenly and increase in much of the Global South, enhancing existing inequalities. To assess the consequences, an international team which includes University of Groningen professor of Climate and Environmental Change Richard Bintanja has developed a new climate-wheat-economic ensemble modeling approach.

Cellen met een celkern bezitten compartimenten waarin een specifieke taak wordt uitgevoerd. Hoewel bacteriën dit soort compartimenten niet bezitten zijn er steeds meer aanwijzingen dat ook deze cellen niet homogeen zijn. RUG-biochemici hebben nu de diffusie in bacteriecellen in kaart gebracht, waarbij ze verschillende regio’s konden onderscheiden.

De evolutionaire geschiedenis van zeegrasvelden werpt langere schaduwen dan werd aangenomen, zo blijkt uit een nieuw artikel dat 1 augustus is gepubliceerd in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences. Het onderzoek laat zien dat de oeroude genetische geschiedenis een belangrijkere rol speelt dan het huidige klimaat als het gaat om de bepaling van de grootte en structuur van zeegras, en van de soorten die in de velden leven.

Er is veel dat we nog niet weten over ons universum. Een aantal antwoorden zou verstopt kunnen zitten in de gloed die is uitgezonden door neutraal waterstof tijdens de kosmische dageraad. RUG-natuurkundige Daan Meerburg werkt aan de analytische pijplijn voor de data van een telescoop die deze extreem zwakke gloed moet gaan opvangen.

Een team onder leiding van Ben Feringa, hoogleraar Organische Chemie aan de RUG, heeft een moleculaire motor ontwikkeld die één kant op draait en net als motorcomplexen in onze cellen loopt op chemische brandstof. De nieuwe moleculaire motor, die op 6 juli in het wetenschappelijke tijdschrift Nature beschreven is, zou op den duur bruikbaar kunnen zijn om mechanisch werk te verzetten.

De Science LinX Nieuwsbrief voor juli/augustus

Wiskunde en muziek hebben iets met elkaar. Dus toen Aditya Ganesh, amateur musicus en masterstudent Computerwetenschappen aan de RUG, een college bijwoonde over complex gedrag dat ontstaat uit een eenvoudige formule zag hij de kiem van een nieuw muziekstuk. Het kostte hem vervolgens zes maanden om de formule, een zogeheten logistische kaart, om te zetten in een compositie van bijna acht minuten met de titel ‘Feigenbaum’s Orbit’.

In een project gericht op het ontwikkelen van nieuw gereedschap om kindermishandeling tegen te gaan hebben computerwetenschappers van de RUG een systeem ontwikkeld dat de ruis van individuele camera’s kan analyseren. Deze informatie is te gebruiken om een video aan één specifieke camera te koppelen. De resultaten zijn gepubliceerd in het tijdschriften SN Computer Science en Expert Systems with Applications.

Bij inflammatoire darmziekten zijn verschillende veranderingen in de darmen zichtbaar, zoals een hogere doorlaatbaarheid van de darmwand, een verandering in de soortensamenstelling van de darmbacteriën en in de uitscheiding van antimicrobiële stoffen door darmcellen. Het is lastig om uit te zoeken welke verandering oorzaak of juist gevolg zijn van de ontsteking. Nu heeft RUG microbioloog Sahar El Aidy samen met collega’s uit San Diego (VS) uitgeplozen welke keten van gebeurtenissen de ontsteking veroorzaakt.

De Science LinX Nieuwsbrief voor juni

Een internationale groep wetenschappers, met daarin RUG adjunct hoogleraar Albert Guskov, heeft cryogene elektronenmicroscopie gebruikt om de structuur te bepalen van de ribosomen van de schimmel Candia albicans. De resultaten, die zijn gepubliceerd in Science Advances op 25 mei, leveren doelwitten op voor nieuwe geneesmiddelen.

Samen met Amerikaanse collega’s hebben RUG microbioloog Sahar El Aidy en haar groep onderzocht hoe de stof catestatine de soortensamenstelling van micro-organismen in de darm kan beïnvloeden. De resultaten kunnen van belang zijn voor de behandeling van ontstekingsziekten van de darm en zijn gepubliceerd in het tijdschrift ISME (online 19 april).

Het onderzoeksinstituut CogniGron van de RUG richt zich op het ontwikkelen van een nieuw type computer dat werkt zoals onze hersenen en werkt daarbij samen met bedrijven als IBM. Een goed voorbeeld hiervan is de IBM PhD Fellowship: twee promovendi zijn gestart binnen dit programma, waarin ze de kans krijgen te werken aan de RUG en bij het IBM onderzoeksinstituut in het Zwitserse Zürich .

De Science LinX Nieuwsbrief voor mei

Mercurius herbergt waterijs in de diepste kraters van zijn poolgebieden, maar het is onduidelijk hoe die watermoleculen op de planeet terecht zijn gekomen. Een nieuwe simulatie laat nu zien dat invallende kleine hemellichamen zoals asteroïden, kometen en ruimtestof genoeg water met zich meedragen om alle aanwezige ijslagen te vullen.

Veel diersoorten begraven hun eieren, met verschillende redenen. De Europese buidelmees doet het vanwege een strijd tussen de seksen. Maar hun Chinese familieleden lijken een totaal andere reden te hebben voor dit gedrag. Experimenten met nestelende vogels laten zien dat Chinese buidelmezen hun eieren begraven om te voorkomen dat ze bij sterke wind uit het nest vallen.

RUG-wetenschappers hebben, samen met collega’s uit Chili en Duitsland, een wiskundige theorie en een algoritme ontwikkeld waarmee ze enkele problemen kunnen oplossen bij een techniek om niet-invasief de stijfheid van weefsels te meten.

Een team van sterrenkundigen van de Rijksuniversiteit Groningen heeft vastgesteld dat drie planetoïden, waarvan werd gedacht dat ze een gevaar vormen voor de aarde, de komende honderd jaar zeker niet zullen inslaan. Ze kwamen tot hun resultaten na spitwerk in telescooparchieven met behulp van geavanceerde datascience-technieken.

Het heelal bevatte de eerste paar miljard jaar na de oerknal veel meer zogeheten startburststelsels dan de modellen voorspellen. Maar liefst 60 tot 90 procent van de sterren blijkt in het vroege heelal geproduceerd te zijn door sterrenstelsels die een groeispurt ondergaan. Dat toont een door Groningse astronomen geleide analyse van meer dan 20.000 verre sterrenstelsels.

Op 4 april is het rapport gepubliceerd van de derde werkgroep van de lopende IPCC cyclus. Een van de ‘Lead Authors’ voor dit deel van het zesde IPCC klimaatrapport is Klaus Hubacek, hoogeraar Wetenschap, Techniek en Maatschappij aan het Energy and Sustainability Research Institute Groningen van de Faculteit Science and Engineering van de RUG.

De Nederlandse Sterrenkunde Olympiade wordt dit jaar georganiseerd door de astronomen van het Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen.

Wil je met jouw leerlingen onderzoeksvaardigheden oefenen in de praktijk en tegelijk bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek? Hebben jouw leerlingen meetinstrumenten nodig voor hun PWS? Of ben je zelf op zoek naar meetinstrumenten voor in jouw les? Het CurioUs?-project biedt uitkomst.

De Science LinX Nieuwsbrief voor april

Bacteriën en gistcellen moeten voorkomen dat allerlei kleine moleculen weglekken door hun celmembraan. Biochemici van de RUG hebben onderzocht wat de invloed is van de samenstelling van de celmembraan op passieve diffusie en robuustheid. De resultaten kunnen de biotech-industrie helpen om micro-organismen te optimaliseren voor productie van nuttige moleculen en bij het ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen die in cellen werken.

Omdat het aanbod van groene energie sterk kan wisselen is er grootschalige opslag nodig om het elektriciteitsnetwerk stabiel te houden. Daarvoor zin flowbatterijen, die stroom in een vloeistof opslaan, aantrekkelijk.RUG-wetenschappers hebben nu een nieuw type elektrolyt voor flowbatterijen ontwikkeld die goedkoper zijn en gebaseerd zijn op een eenvoudig te maken organische verbinding.

Bij een behandeling tegen kanker verspreidt de chemotherapie zich door het hele lichaam van de patiënt, wat kan zorgen voor allerlei bijwerkingen in gezond weefsel. Onderzoekers van de RUG en het UMCG hebben een ‘kooi’ voor geneesmiddelen ontwikkeld die met licht opengezet kan worden op de plaats waar het nodig is.

Een zwart gat krijgt eerst een brede corona en stoot daarna pas straalstromen uit. Dat blijkt onder andere uit het 'hartfilmpje' dat een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van Mariano Méndez van de Rijksuniversiteit Groningen heeft gemaakt van een zwart gat en een ster die om elkaar heen draaien

Adjunct-hoogleraar geo-energie Johannes Miocic bestudeert het gesteente waaruit het Groningse gas wordt gewonnen. Dit moet meer inzicht bieden in wat er nog gaat gebeuren in de gasvelden, en in hoe we beter gebruik kunnen maken van dat gesteente.

Alles wat leeft evolueert: micro-organismen ontwikkelen resistentie tegen geneesmiddelen, virussen omzeilen onze vaccins en soorten kunnen zich aanpassen aan klimaatverandering. Zelfs het vermogen tot evolutie is geëvolueerd. Wanneer we zouden begrijpen welke mechanismen daarbij een rol spelen, zou het mogelijk zijn om tot op zekere hoogte de evolutie te voorspellen.

Sekse rollen beschrijven bij vogels de verschillen tussen de seksen in onder meer baltsgedrag, concurrentie voor partners, paarvorming en zorg voor de jongen. Er zijn verschillende verklaringen geopperd voor die verschillen, maar geen daarvan is gebaseerd op breed uitgevoerd onderzoek. Daarom besloot een internationale groep experts om gegevens over 1800 van de ongeveer 9000 verschillende vogelsoorten te analyseren.

De Science LinX Nieuwsbrief voor maart

Systemen op basis van kunstmatige intelligentie kunnen veranderingen in individuele cellen herkennen en volgen door de serie beelden. Maar het kost maanden om die te trainen. Onderzoekers van de RUG hebben nu laten zien dat met behulp van synthetische data het trainen slechts enkele dagen kost.

Volgens de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN moeten er in 2030 ruim een miljard mensen minder in armoede leven. Als die doelen gehaald worden, zal het effect op de wereldwijde uitstoot van koolstof minimaal zijn. Dat klinkt goed, maar de reden hiervoor is de enorme ongelijkheid in de koolstof-voetafdruk tussen rijke en arme landen. Deze conclusies trekken onderzoekers van het Energy and Sustainability Research Institute van de RUG.

Een internationaal team van astronomen onder Nederlandse leiding heeft ontdekt dat ook een zwakke straalstroom van een weinig actief zwart gat als een soort bladblazer een sterrenstelsel schoon kan blazen, wat de vorming van nieuwe sterren afremt.

Zelfs bij hoge concentraties kunnen antibiotica niet iedere bacterie doden. Er zijn altijd een paar overlevenden, zelfs in een groep genetisch identieke bacteriecellen. Wetenschappers van de KU Leuven en de RUG hebben ontdekt wat de overlevers gemeenschappelijk hebben: er hoopt zich zuur op in hun cellen, waardoor de productie van nieuwe eiwitten stilvalt.

KI systemen worden doorgaans alleen met beelden getraind voor het herkennen van een ruimte. Dat gaat gemakkelijk mis. Daarom heeft RUG computerwetenschapper Estefanía Talavera Martínez extra data toegevoegd aan het trainingsmateriaal, namelijk spraak.

De Science LinX Nieuwsbrief voor januari-februari

Zondag 16 januari is Marien bioloog Sancia van der Meij van de RUG te gast in het BNNVARA programma Vroege Vogels op NPO Radio1.

Een internationaal onderzoeksteam, met onder anderen Else Starkenburg van de Rijksuniversiteit Groningen, heeft de overblijfselen ontdekt van een sterrenhoop met sterren die uitzonderlijk weinig zware elementen bevatten.

Een kerstgroet van Science LinX

Via een nieuwe publicatie in Nature Nanotechnology laten onderzoekers van de RUG samen met collega’s van de Freien Universität Berlin (Duitsland) zien dat een synthetische moleculaire motor ook werk kan verrichten, door een chemische reactie aan te drijven.

RUG computerwetenschapper George Azzopardi leidde een team dat een manier heeft ontwikkeld om Holstein koeien met behulp van kunstmatige intelligentie te herkennen terwijl ze in een melkrobot staan op basis van het patroon op hun vacht. Op termijn moet dit systeem het mogelijk maken de dieren overal op de boerderij en op elk moment te monitoren.

Op 12 februari kunnen scholieren meedoen aan de Nederalndse voorronde van de internationale Hersenolympiade

Spellen maken die de echte wereld voorzien van extra digitale informatie. Dat is het doel van UMARG - Using Mobile Augmented Reality Games (gebruik van mobiele ‘aangevulde realiteit’ spellen), een Erasmus+ project van Science LinX en het Institute for Science Education and Communication (ISEC) van de faculteit Science and Engineering in samenwerking met partners uit Roemenië, Griekenland en Cyprus.

De Science LinX Nieuwsbrief voor december 2021

Via de Scholierenacademie kunnen PWS-coördinatoren of -begeleiders een adviesgesprek aanvragen met een alfa/bèta/gamma steunpuntcoördinator

Forum Groningen stond in het weekend van 5, 6 en 7 november 2021 in het teken van Let’s Gro, het inspiratiefestival over de toekomst van Groningen. Ook Science LinX was van de partij.

RUG-wetenschappers hebben kort achter elkaar twee artikelen gepubliceerd, in Nature Communications en Nature Chemistry, waarin ze beschrijven hoe een construct van een eiwitcomplex bovenop een nanoporie is te gebruiken om de ‘vingerafdruk’ van een enkel eiwit te herkennen. De verwachting is dat dit systeem op termijn ook de volledige eiwitsamenstelling zal kunnen ontrafelen.

Ieder jaar organiseert de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de World Antimicrobial Awareness Week om de wereld te herinneren aan het feit dat steeds meer geneesmiddelen tegen bacteriën, virussen, schimmels of parasieten hun werkzaamheid verliezen omdat de micro-organismen resistent zijn geworden. Microbioloog Marjon de Vos werkt aan een nieuwe manier om dit probleem aan te pakken, gebaseerd op ecologie en evolutie.

Op 30 oktober is in het Lauwersmeergebied de nieuwe sterrenwacht geopend van het Kapteyn Instituut voor sterrenkunde van de RUG.

De Science LinX Nieuwsbrief voor november 2021

Het Standaardmodel van de deeltjesfysica beschrijft heel succesvol de werking van ons universum. Maar het kan niet alles verklaren. Natuurkundigen zoeken daarom al een tijd naar nieuwe natuurkunde met behulp van grote deeltjesversnellers, zoals de Large Hadron Collider van CERN. Aan de RUG gebruiken ze een andere techniek: in plaats van deeltjes met veel kracht op elkaar te laten botsen willen de natuurkundigen hier moleculen helemaal tot stilstand brengen.

Genen die al voor de laatste ijstijd aanwezig waren vormen mogelijk de sleutel tot overleven – ten minste, als je een dolfijn bent. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van de universiteit van St. Andrews (Schotland), waarbij ook Michael Fontaine was betrokken, die tijdens dit onderzoek was verbonden aan het Groningen Institute for Evolutionary Life Sciences (GELIFES).

RUG-materiaalwetenschappers ontdekten hoe lichtgewicht maar zeer stijf poreus materiaal is te maken.

Wetenschappers van de RUG hebben draagbare en gevoelige sensoren gemaakt die net als onze huid reageren de sensoren op druk en kunnen ze de lichaamshouding meten. Daardoor zijn ze te gebruiken om bijvoorbeeld de gevolgen van de ziekten van Parkinson te monitoren, of de beweging van gewrichten te meten bij sporters.

Biologen bestuderen al heel lang hoe gedrag de fitness van dieren kan vergroten, een begrip dat staat voor het vermogen om je genen aan de volgende generatie door te geven. In een nieuw boek, waar tien jaar werk in zit, beschrijven drie biologen de vele dimensies die de evolutie van sociaal gedrag vorm geven.

Een eencellig organisme dat leeft op de zeebodem in de kustgebieden, een aantal genen die cruciaal zijn voor het kopiëren en verdelen van DNA. Eelco Tromer, evolutionair celbioloog aan de RUG, maakt deel uit van een team dat deze mysterieuze eencellige beschreef.

Op de bovenste verdieping van de Linnaeusborg zijn drie fonkelnieuwe laboratoria gebouwd. Daar zullen twee recent aangestelde assistent-hoogleraren licht en elektronen gebruiken om nieuwe moleculen te maken. Met die bouwstenen zullen ze de ‘next generation’ van duurzame materialen creëren.

Mag je dieren gebruiken als kweekvat voor menselijke organen? Om deze vraag te bespreken is de Donordierdialoog opgezet.

De Science LinX Nieuwsbrief voor oktober 2021

Hoe ontstaan nieuwe sociale gewoontes? Robotbouwers en marketing onderzoekers van de RUG hebben de handen ineen geslagen om dit fenomeen te bestuderen, door gegevens van online experimenten en statistische analyses in een wiskundig model te gieten.

Een van de uitdagingen in dit tijdperk van ‘Big Data’ is wat te doen met de vele onafhankelijke variabelen, iets dat bekend staat als de ‘vloek van de dimensionaliteit’. Daarom is het nodig om algoritmes te ontwikkelen die relevante kenmerken kunnen vinden met een hoge voorspellende waarde.

Het aantal mogelijke legeringen is astronomisch. RUG ingenieur Francesco Maresca heeft een theoretisch model ontwikkeld waarmee hij snel de sterkte bij hoge temperatuur van miljoenen verschillende legeringen kan voorspellen. Experimenten bevestigen dat die voorspellingen kloppen.

Op woensdag 15 september vertellen boswachter Arjan Postma en prof. Dr. Martine Maan in Forum Groningen alles over de manier waarop dieren en planten zich aanpassen aan hun veranderende omgeving in het kader van de nieuwe meetactie van CurioUs.

Apps op je telefoon kunnen vaak allerlei verkoopbare gegevens binnenhalen. Daarom ontwikkelde RUG-computerwetenschapper Fadi Mohsen, samen met collega’s een algoritme dat vergelijkbare apps op respect voor privacy rangschikt.

De Science LinX Nieuwsbrief voor september 2021

RUG-onderzoekers hebben een nanoporie-systeem ontwikkeld dat de concentratie thiamine (vitamine B1) in urine kan meten in minder dan een minuut. De methode zou ook moeten werken met andere met lichaamsvloeistoffen, zoals zweet, en is eenvoudig aan te passen om andere belangrijke stoffen te meten.

Hoe geef je leerlingen in het VO de 21 e eeuwse vaardigheden mee die ze nodig hebben, zoals probleemoplossend vermogen, communicatie en kritische en creatief denken? Twee workshops helpen docenten hierbij.

Computerwetenschappers uit Nederland en Spanje hebben nu vastgesteld hoe een systeem dat geschikt is voor beeldherkenning de omgeving leert herkennen. Daarmee wisten ze het leerproces te vereenvoudigen door het systeem te dwingen zich ook te richten op minder belangrijke informatie.

Crenarchaeol is een groot, lusvormig lipide molecuul dat aanwezig is in de celmembraan van bepaalde soorten eencelligen die in grote aantallen voorkomen in de oceanen. Tot nu toe is het daarom niet gelukt de structuur ervan te bevestigen door het hele molecuul in het lab na te maken. Chemici van de RUG hebben deze uitdaging opgepakt.

RUG-wetenschappers hebben een kunstmatig intelligent systeem getraind om een specifiek patroon te ontdekken in huidmonsters van patiënten met de blaarziekte epidermolysis bullosa acquisita. Het nieuwe systeem is eenvoudig te gebruiken en is beter dan de meeste artsen in het stellen van de diagnose.

De dood van cellen is strak gereguleerd. Als te veel cellen doodgaan levert dat degeneratieve ziekten op. Maar niet genoeg celdood kan kanker opleveren. Mitochondriën, de energiecentrales van de cel, spelen een rol bij deze geprogrammeerde celdood. Onderzoekers van de RUG en de universiteit van Pittsburgh (VS) hebben nu een beter inzicht gekregen in hoe de mitochondria dat signaal om de cel op te blazen krijgen.

Wil je weten hoe de luchtkwaliteit in jouw huis is, of wat er 's nachts door je tuin scharrelt? Sinds het weekend van 19 en 20 juni is het mogelijk om meetinstrumenten te lenen in de meet-o-theek in Forum Groningen waarmee je je eigen leefomgeving bestudeert.

Donderdag 10 juni was er een gedeeltelijke zonsverduistering in Nederland te zien. Rond het middaguur schoof de maan een stukje voor de zon, zodat het leek of hier een hapje uit genomen werd..

De Science LinX Nieuwsbrief voor juii 2021

Partnerkeuze is belangrijk voor vrouwelijke dieren, omdat ze vaak veel meer energie in hun nageslacht steken dan de mannetjes. Maar het is voor hen niet handig om te selectief te zijn, want dan paren ze misschien helemaal niet. Biologen vragen zich al langer af hoe de vrouwtjes hun voortplanting optimaliseren. RUG-wetenschappers hebben nu een antwoord gevonden via experimenten met fruitvliegjes: de eerste paring maakt ze kieskeurig.

Door licht aangedreven moleculaire motoren bestaan al zo’n twintig jaar. Deze draaien doorgaans rond in micro- tot nanoseconden. Thomas Jansen, adjunct hoogleraar natuurkunde aan de RUG heeft samen met (toenmalig) masterstudent Atreya Majumdar een veel snellere motor ontworpen.

Ben je docent in het STEM onderwijs en zou je meer kunstvormen/creativiteit in jouw lessen willen brengen, maar mis je handvatten en inspiratie? Doe dan mee met de STEAMitUP workshop op vrijdag 18 juni van 13:00 tot 17:00.

RUG-natuurkundige Anupam Mazumdar laat zien dat kwantum interferentie te gebruiken is om een gevoelige instrument te bouwen dat de beweging van objecten van vlinders via inbrekers tot zwarte gaten kan detecteren.

Natuurkundigen in Israël hebben een kwantum interferometer gemaakt op een atoomchip. Hiermee is het mogelijk de fundamenten van de kwantumtheorie te bestuderen, via het interferentiepatroon tussen twee stromen van atomen. RUG-natuurkundige Anupam Mazumdar beschrijft hoe dit systeem is aan te passen voor gebruik met grotere deeltjes dan atomen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor juni 2021

Thirty-two schoolteachers and researchers from Greece, Cyprus, Romania and the Netherlands participated at UMARG project’s Learning Teaching and Training Activity, organized by the University of Groningen, between April 19-23.

De biologische klok zit in bijna iedere cel van levende organismen. Nu er steeds meer bewijs komt dat de klok in bepaalde organen verkeerd kan lopen, is er behoefte aan een manier om de klok heel lokaal bij te stellen. Wetenschappers van de RUG hebben met collega’s uit Japan een met licht te bedienen aan/uit schakelaar geplaatst in een kinase-remmer, die de klok kan beïnvloeden. Hiermee kunnen ze de biologische klok in gekweekte cellen en weefsels controleren.

Natuurkundigen van de RUG hebben een complex oxide gebruikt om elementen te maken die zich gedragen als de neuronen (zenuwcellen) en de verbindende synapsen in de hersenen.

De spintronica gebruikt het magnetisch moment van elektronen (de ‘spin’) om informatie te versturen en te manipuleren. Experimenten van natuurkundigen van de RUG en Columbia University (VS) suggereren dat “magnetisch” grafeen hiervoor geschikt is omdat het die spin over lange afstanden kan transporteren en bovendien een elektrische stroom in een spin-stroom omzetten.

Cellen van alle organismen zijn omhuld door een membraan van zogeheten fosfolipiden. Een type fosfolipiden zijn de cardiolipines, die een unieke structuur hebben. Bij onderzoek naar de enzymen die zorgen voor de productie van cardiolipiden in de archaea ontdekten Groningse wetenschappers iets bijzonders. Eén enkel enzym van een oerbacterie kan een hele reeks natuurlijke en onnatuurlijke cardiolipiden maken.

De Science LinX Nieuwsbrief voor mei 2021

Extreem dunne films van materiaal gebaseerd op hafnium vertoont zogeheten ferroelektrisch gedrag op een ongebruikelijke manier. Hiermee zijn op nanometerschaal schakelingen te maken voor geheugen en logische bewerking. Een onderzoek geleid door RUG wetenschappers laat zien hoe atomen zich verplaatsen in een hafnium-condensator: de migratie van zuurstof is verantwoordelijk voor de schakelbaarheid en de opslag van lading.

Het laden van elektrische auto’s kan een zware belasting zijn voor het elektriciteitsnet. En auto-forenzen kunnen files veroorzaken. Promovendus Carlo Cenedese koppelde energiegebruik en transport met behulp van Speltheorie en produceerde een algoritme dat berekent hoe je genoeg individuen kunt overhalen om hun gedrag aan te passen, zodat beide problemen worden voorkomen.

De celkern is het hoofdkwartier van een cel, er stroomt voortdurend informatie in de vorm van moleculen via poriën door de kernmembraan. Het transport van die moleculen is zowel selectief als snel: per seconde gaan zo’n duizend moleculen naar binnen of naar buiten. Wetenschappers van de RUG en de TU Delft hebben, met collega’s van de Zweedse Chalmers University of Technology, een kunstmatig model van die poriën ontwikkeld om te bestuderen hoe dit mogelijk is.

De Science LinX Nieuwsbrief voor april 2021

Voor veel wetenschappelijk onderzoek zijn simulaties van de interacties tussen atomen en moleculen belangrijk. Maar nauwkeurige simulaties duren lang, wat niet zo praktisch is. Om de simulaties te versnellen zonder te veel details te verliezen heeft Siewert-Jan Marrink, hoogleraar Moleculaire Dynamica aan de RUG, een verzameling parameters ontworpen voor snelle maar nauwkeurige grofkorrelige simulaties. I

Simpele systemen kunnen zich sneller vermenigvuldigen dan complexe. Dus hoe kan de complexiteit van leven ontstaan uit een simpel chemisch begin? RUG scheikundigen onderzochten die vraag met een eenvoudig systeem van replicatoren, zichzelf kopiërende draadjes, en ontdekten dat complexere draadjes in het voordeel zijn wanneer ze een molecuul toevoegen dat de draadjes kapot maakt.

Polymeerwetenschappers van de RUG en NHL Stenden hebben een plastic membraan gemaakt van appelzuur, een natuurlijke stof. Van het appelzuur is van een zogeheten superamfifiele vitrimeer gemaakt, een polymeer die is te gebruiken om water en olie van elkaar te scheiden. De membraan is bovendien in zijn geheel te recyclen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor maart 2021

Wetenschappers hebben een methode ontwikkeld om alternatieve structuren van RNA moleculen zichtbaar en kwantificeerbaar te maken. Deze alternatieve RNA vormen kunnen belangrijk zijn voor het functioneren van virussen en bacteriën.

Bij de ziekte van Huntington ontstaan klonten van een verkeerd gemaakt eiwit in hersencellen, die daar uiteindelijk aan doodgaan. De zogeheten heat shock proteins (hitte-schok eiwit) kunnen het ontstaan van die klonten in principe voorkomen. Maar het is niet goed duidelijk hoe ze zich aan het Huntington-eiwit binden. Onderzoek van Patrick van der Wel (RUG) en collega’s van de universiteit van Texas verklaart hoe dat werkt.

Een van de eigenschappen die een planeet geschikt maakt voor leven is de aanwezigheid van een weersysteem. Exoplaneten staan te ver weg om zoiets te zien, maar astronomen kunnen wel zoeken naar stoffen in de atmosfeer die een weersysteem mogelijk maken. Onderzoekers van SRON en de RUG hebben nu op exoplaneet WASP-31b een indicatie gevonden voor chroomhydride, dat bij de betreffende temperatuur en druk op de grens zit tussen vloeistof en gas.

De Science LinX Nieuwsbrief voor februari 2021

De evolutionaire wisselwerking tussen insecten en planten zorgt voor een complexe onderlinge afhankelijkheid met soms een verrassend resultaat. RUG-bioloog Casper van der Kooi gebruikt een interdisciplinaire aanpak om die wisselwerking tussen bestuivers en planten te onderzoeken. In januari stond zijn naam als eerste auteur boven twee overzichtsartikelen over dit onderwerp.

De Seychellen rietzanger kent een sociaal broedsysteem, ouders krijgen vaak hulp van andere vogels bij het grootbrengen van de jongen. Een onderzoek van RUG biologen en collega’s van de University of East Anglia (VK) laat zien dat jongen van oudere vrouwtjes succesvoller zijn wanneer er ‘babysitters’ aanwezig zijn.

Nieuw technieken uit de natuurkunde helpen wetenschappers om de dynamiek van virussen te bestuderen. Dit kan leiden tot nieuwe behandelingen. Samen met twee collega’s heeft RUG-natuurkundige en ‘fysisch viroloog’ Wouter Roos een overzichtsartikel geschreven dat deze nieuwe technieken belicht. Het is op 12 januari verschenen in Nature Reviews Physics.

De Science LinX Nieuwsbrief voor kerst 2020

De observatie dat de spin van elektronen zich in grafeen niet-lineair kan gedragen maakt het eenvoudiger om spinsignalen te transporteren, manipuleren of detecteren of om spin in lading om te zetten. Hiermee komt spintronica op het punt waar gewone elektronica zich bevond na de introductie van de eerste transistoren.

Valt zwaartekracht onder de wetten van kwantummechanica?  Samen met collega’s uit het Verenigd Koninkrijk heeft RUG-natuurkundige Anupam Mazumdar een experiment bedacht dat een antwoord kan brengen. In een nieuw artikel presenteert Mazumdar een manier om de achtergrondruis van het experiment te verminderen, wat het beter uitvoerbaar maakt.

Theoretisch onderzoek naar de dynamiek die licht kan veroorzaken in moleculen vraagt om berekeningen van hun elektronische structuur, iets wat veel rekentijd kost. RUG onderzoekers hebben nu een op machinaal leren gebaseerd algoritme ontwikkeld dat de rekentijd flink terugbrengt.

Wetenschappers werken aan nieuwe materialen waarmee zogeheten neuromorfe computers, gebaseerd op het menselijke brein, zijn te maken. Materiaalwetenschappers van de RUG hebben het gedrag van strontium titanium oxide geanalyseerd, een materiaal dat hiervoor geschikt is, door er het 2D materiaal grafeen er bovenop te plaatsen.

Een hoge concentratie zout of suiker in de omgeving zal micro-organismen doen uitdrogen, waardoor ze stoppen met groeien. RUG-wetenschappers hebben de structuur opgehelderd van het transporteiwit dat glycine betaïne de cel in brengt om dit uitdrogen tegen te gaan.

Thermo-elektrisch materiaal kan een temperatuurverschil omzetten in stroom. Organische thermo-elektrische materialen lijken bruikbaar als krachtbron voor draagbare elektronica of sensoren, maar ze hebben nog te weinig vermogen. Nu heeft een team onder leiding van RUG-hoogleraar Fysica van Halfgeleiders Jan Anton Koster een organische halfgeleider gemaakt met verbeterde eigenschappen die dit soort toepassingen dichterbij brengt.

Het RNA van het SARS-CoV2 coronavirus is in detail onderzocht door wetenschappers van de RUG, het International Institute of Molecular and Cell Biology in Warschau (Polen) en de Universiteit Leiden. Structuren in het RNA vormen mogelijke doelwitten voor geneesmiddelen tegen dit virus.

De Science LinX Nieuwsbrief voor november 2020

De Science LinX Nieuwsbrief voor december 2020

Scheikundigen van de RUG hebben een roterende moleculaire motor ontworpen die efficiënt wordt aangedreven door infrarood licht, door een antenne aan het motor-molecuul te koppen. Het ontwerp en het functioneren van deze motor is op 28 oktober gepubliceerd in het tijdschrift Science Advances.

When going in circles helps you stay put: how spin-orbit coupling leads to stable spins in color centers in materials

Bacteriën in de dunne darm kunnen levodopa, het belangrijkste geneesmiddel tegen de ziekte van Parkinson, afbreken via deaminatie. Deze afbraak van niet-geabsorbeerde resten van het middel kunnen de beweeglijkheid van de darm remmen en voor constipatie zorgen.

Science LinX gaat met scholieren en andere geïnteresseerden onderzoeken hoe spinnen zich aanpassen aan het leven in de stad.

De Science LinX Nieuwsbrief voor oktober 2020

Natuurkundigen en biofysici van de RUG hebben gezien dat individuele nanobuisjes met een ongeordende structuur die lichtenergie opnemen toch allemaal hetzelfde werken. Door het combineren van spectroscopie, moleculaire dynamica simulaties en theoretische natuurkunde ontdekten zij hoe wanorde op moleculair niveau zich uitmiddelt op grotere schaal.

Science LinX heeft in samenwerking met docenten van het Leeuwarder Lyceum en Lindenborg en de Provincie Friesland de lesmodule 'Voedselwebstructuren in agrarische landschappen' ontwikkeld, over verlies van biodiversiteit in agrarische landschappen door intensief landbouwgebruik. De module is nu beschikbaar voor scholen.

Op 26 en 27 september was er in het Klokgebouw in Eindhoven weer een Maker Faire. Ook Science LinX was van de partij, met de bouw-opstelling GEN.ERATE.

In China zijn in 2018 zo’n tien miljard maaltijden bezorgd bij ruim vierhonderd miljoen klanten in plastic wegwerpverpakking, met wegwerp plastic eetgerei. RUG-milieuwetenschapper Yuli Shan berekende dat herbruikbaar eetgerei de hoeveelheid afval en uitstoot substantieel kan terugdringen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor september 2020

Tijdens de zomermaanden bleven wetenschappelijke tijdschriften gewoon verschijnen. In dit overzicht aandacht voor een paar zomerpublicaties van de Faculty of Science and Engineering van de RUG.

Hoe zou je wereld eruitzien als jij een pissebed bent, of een vlinder? Dat hebben nieuwsgierige kinderen woensdag 12 augustus ontdekt tijdens de OntdekDag op het Suikerterrein.

RUG ecoloog Britas Klemens Eriksson heeft, samen met collega's van Stockholm University en de Swedish University of Agricultural Sciences, Zwedem, aangetoond dat stekelbaarsjes en algen het ecosysteem zijn gaan domineren in een golf die door de eilandengroepen voor de kust liep.

Een groep theoretisch natuurkundigen, waarvan er twee aan de RUG verbonden zijn, heeft een ‘tafelmodel’ apparaat ontworpen dat zwaartekrachtgolven kan meten en  een van de grootste vragen uit de natuurkunde kan beantwoorden: is zwaartekracht een kwantum-fenomeen?

Onderzoekers maakten een nieuwe klasse van polymeren, gebaseerd op eiwit-achtig materiaal, die protonen geleiden en nuttig kunnen zijn in toekomstige bio-elektrische toepassingen.

Tijdens de lockdown kunnen wetenschappers niet naar het lab, maar stilzitten doen ze zeker niet! PhD student Chris van Ewijk vertelt hoe hij de afgelopen periode heeft ervaren.

Scheikundigen van de RUG hebben met collega’s van de Universiteit van Milaan (Italië) een zacht poreus aromatisch raamwerk gemaakt waarin lichtgevoelige schakelaars zijn verwerkt. Dit materiaal is wellicht bruikbaar om gassen uit fabrieksschoorstenen te halen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor zomer 2020

Dit voorjaar zijn 3 en 4 vwo leerlingen van het Leeuwarder Lyceum en De Lindenborg aan de slag geweest met de lesmodule “voedselweb structuren in een agrarisch landschap”. Wegens de Coro-na maatregelen, hebben ze een online variant van de lesmodule gevolgd.

Op 21 juni, de langste dag van het jaar, vond online de aftrap plaats van ‘De Donkerte van het Waddengebied’. Een programma om bewoners, recreanten en toeristen de duisternis van het Waddengebied te laten ervaren en nieuwe toeristen naar de Waddenkust te trekken.

Een zomerstage in het Spaanse Bilbao heeft Jack Mayo, masterstudent nanoscience aan de RUG, een artikel opgeleverd in het prestigieuze tijdschrift Physical Review Letters.

Tijdens de lockdown kunnen wetenschappers niet naar het lab, maar stilzitten doen ze zeker niet! PhD student Melanie König (29) deelt haar ervaring met ons.

We weten hoe belangrijk bacteriën en schimmels zijn voor planten. In de oceanen of in onze eigen darmen zijn ook bacteriofagen (virussen die bacteriën infecteren) van belang, omdat ze bepalen welke bacteriën er aanwezig zijn. Maar de rol van die virussen op bacteriën rond plantenwortels is nauwelijks onderzocht.

Sommige metaaloxiden, zoals de zogeheten nikkelaten, hebben een soortelijke weerstand die is te reguleren. Van dit soort materialen zou je adaptieve elektronica kunnen maken, en computers die werken als hersenen. Onderzoekers van de RUG hebben hoe de overgang tussen geleider en isolator precies werkt.

De Science LinX Nieuwsbrief voor juni 2020

Tijdens de lockdown kunnen wetenschappers niet naar het lab, maar stilzitten doen ze zeker niet! Post-doctoraal onderzoeker Aditya Iyer (33) vertelde ons zijn verhaal.

Perovskiet is een materiaal met opto-elektrische eigenschappen waarvan onder meer LEDs zijn te maken. Sommige perovskieten zenden licht uit over een bijzonder brede golflengteband. RUG-wetenschappers hebben nu laten zien dat de verklaring voor dit fenomeen niet klopt.

Wetenschappers van de RUG hebben een methode ontwikkeld om verschillende lengteschalen samen te brengen in een computersimulatie van biologische membranen. Hiermee kunnen zij inzoomen op het afsnoeren van een stukje celmembraan, of de complete membraan simuleren van een mitochondrion, een orgaantje in cellen.

RUG natuurkundige Richard Hildner heeft met collega’s onderzocht hoe energietransport verloopt door een kunstmatig systeem gemaakt van nanodraadjes.

Dit voorjaar testen leerlingen van 3 en 4 vwo van het Leeuwarder Lyceum en de Lindenborg de lesmodule Voedselweb structuren in een agrarisch landschap die ontwikkeld is vanuit het Europese project over duurzame landschappen SUSTAIN.

De Science LinX Nieuwsbrief voor mei 2020

Technici van het Kapteyn Instituut voor sterrenkunde gaan opnieuw 66 detectoren maken voor de ALMA radiotelescoop in Chili, samen met partners in Zweden en Italië.

Twee studenten van de Rijksuniversiteit Groningen reisden af naar Cambodja om duizenden middelbare scholieren te enthousiasmeren voor schone energie door middel van een zonnecel practicum.

Ecologen doen al heel lang onderzoek naar vogels zoals de grutto, waarbij ze gestandaardiseerde informatie gebruiken over hun voortplanting, zoals wanneer eieren worden gelegd of uitkomen, en hoeveel kuikens overleven. Maar nieuw onderzoek met behulp van geolocators laat zien dat traditionele methoden die zijn gebaseerd op observaties onjuiste gegevens kunnen opleveren.

Normaal is de Bernoulliborg op de Zernike Campus het kloppend hart van de Bèta Battle finale, nu vond die door de omstandigheden online plaats. Vijf scholen hebben de finaleronde gespeeld. Eindwinnaar is het Rudolph Pabus Cleveringa Lyceum uit Appingedam

Ziekten die veroorzaakt worden door een genetische mutatie zijn in theorie te genezen met een goed werkende versie van het gen. Een veelbelovende techniek is het afleveren van genen via zogeheten DNA/lipide complexen (lipoplexen). Wetenschappers van de RUG hebben nu geavanceerde computersimulaties gebruikt om te onderzoeken hoe de lipoplexen DNA-fragmenten afleveren in cellen.

RUG-hoogleraar polymeerchemie Katja Loos doet onderzoek terwijl de industrie over haar schouder meekijkt. Dat vindt zij niet eng of lastig, sterker nog, het inspireert haar en haar collega’s van zes verschillende universiteiten. Samen vormen zij het nieuwe virtuele onderzoekscentrum voor zachte, geavanceerde materialen SAM (Soft Advanced Materials).

RUG-wetenschappers hebben het gedrag van één enkel enzym onderzocht met behulp van een nanoporie. Hieruit bleek dat het molecuul in vier verschillend gevouwen toestanden (conformaties) kan bestaan, die een rol hebben in het reactiemechanisme van het enzym.

Op lood gebaseerd perovskiet is een veelbelovend materiaal voor het maken van zonnepanelen. Het zet licht zeer efficiënt om in stroom maar heeft ook enkele nadelen: de meest efficiënte materialen zijn niet erg stabiel, en lood is nogal giftig. RUG-onderzoekers zoeken daarom naar loodvrije perovskieten.

De Science LinX Nieuwsbrief voor april 2020

Een transporteiwit waarmee de ziekteverwekkende bacterie Mycobacterium tuberculosis vitamine B12 opneemt bevat een grote met water gevulde holte, waarin water minnende stoffen door de celmembraan worden gebracht. Deze ontdekking, die nieuwe inzichten geeft in de fysiologie van bacteriën.

Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen en twee buitenlandse collega’s hebben ontdekt dat spreeuwen in de zomer vijf uur minder slapen per nacht. Vergeleken bij de winter doen de vogels overdag meer dutjes en leven ze onder hogere slaapdruk. Bij volle maan slapen spreeuwen ongeveer twee uur minder per nacht.

Ajay Kottapalli maakt nieuwe sensoren van zachte polymeren. Twee jaar geleden begon hij als tenure-track onderzoeker bij het ENgineering and Technology institute Groningen (ENTEG).

Een overzicht van de maatregelen die Science LinX heeft genomen in verband met de corona-uitbraak

Het Kasteel te Groningen vormde donderdag 5 maart het decor voor de inmiddels traditionele wedstrijd in de wetenschapscommunicatie, FameLab. Elf onderzoekers stonden te popelen om hun wetenschappelijk onderzoek uit te leggen in een drie-minuten-presentatie zonder PowerPoint.

Microbiologen van de RUG ontdekten dat cellen van de bacterie Lactococcus lactis die genetisch identiek zijn verschillen in het systeem dat ze gebruiken. Als ze een systeem gekozen hebben, blijven ze dat bovendien generaties lang doen. Het is de eerste keer dat er zo’n stabiele maar verschillende keuze in de opname van aminozuren is beschreven.

Op de Huishoudbeurs 2020 stonden drie containers van Expeditie NEXT-On Tour in het midden van één van de hoofdhallen vol in het zicht. In de containers worden korte experimenten en mini-colleges aangeboden, onder meer door Science LinX.

Genen die bacteriën resistent maken tegen antibiotica kunnen zich snel verspreiden doordat de cellen DNA uit hun omgeving gaan opnemen. Een nieuw onderzoek, dat begon aan de RUG, laat nu zien dat geneesmiddelen die dit vermogen (dat ‘competentie’ heet) in de bacterie Streptococcus pneumoniae blokkeren inderdaad de verspreiding van resistentie bij muizen stoppen.

Actine filamenten spelen een belangrijk rol in cellen. Ze ondersteunen bijvoorbeeld de membraan door zich eraan te binden. Simulaties die zijn uitgevoerd door RUG-onderzoekers, aangevuld met experimenten, laten zien hoe die proces op moleculair niveau verwerkt.

Heimwee-camera op Zernike Campus

RUG onderzoekers hebben de structuur opgehelderd van een transportcomplex waarmee bacteriën de stof aspartaat opnemen. Dit is relevant omdat een vergelijkbaar complex een cruciale rol speelt bij de signaaloverdracht tussen hersencellen in ons brein.

Onderzoekers van de RUG en de Czech Academy of Sciences hebben op 14 februari in samenwerking met de gemeente Westerkwartier een piëzotegel geplaatst bij het station van Zuidhorn die gekoppeld is aan een prototype van een nieuw soort energiezuinige computer.

Door in klei gelijkmatige spleetjes aan te brengen is RUG-hoogleraar Experimentele Vaste Stof Fysica Peter Rudolf erin geslaagd een giftige onkruidverdelger uit water te filteren.

Onderzoekers van de RUG hebben een eiwit zonder enzymatische activiteit omgebouwd tot een werkend enzym door er twee niet-biologische bouwstenen aan toe te voegen. Het is de eerste keer dat een enzym is gemaakt met twee niet-biologische groepen.

RUG-natuurkundigen hebben een zilveren zaagtand met nanosleuven gebruikt om bij kamertemperatuur coherente fotoluminescentie te produceren in tweedimensionaal wolfraam disulfide. Coherent licht is te gebruiken voor opslag en transport van informatie in kwantum elektronica.

Natuurkundigen van de RUG zijn er met een transmissie elektronenmicroscoop (TEM) in geslaagd om waterstofatomen zichtbaar te maken op het grensvlak van titanium en titanium hydride. Door een nieuwe techniek te gebruiken konden zij in één beeld metaal- en waterstofatomen zien.

De Science LinX Nieuwsbrief voor februari 2020

De Science LinX Nieuwsbrief voor maart 2020

RUG-onderzoekers Davide Grosse, Jacolien van Rij en Lambert Schomaker legden het uit aan de hand van recente ontwikkelingen in de Kunstmatige Intelligentie.

Science LinX zal samen met 10 basisscholen in de gemeente Westerkwartier een meetnetwerk opzetten voor het meten van fijnstof in de lucht.

Wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen en het Universitair Medisch Centrum Groningen hebben moleculaire motoren gebruikt om een eiwitlaag waarop stamcellen uit het beenmerg groeien te manipuleren.

Organische zelf-assemblerende monolagen (SAMs) zijn erg veelzijdig, maar ook onstabiel: blootstelling aan lucht zorgt binnen een dag voor oxidatie en afbraak van de laagjes. RUG onderzoekers hebben nu SAMs gemaakt van buckyballen die zijn voorzien van een functionele ‘staart’ van ethyleen glycol. Deze blijven in lucht zeker enkele weken stabiel.

Simulaties door onderzoekers van de RUG en Universiteit Utrecht laten zien dat het onwaarschijnlijk is dat de warme golfstroom, die zorgt voor een mild klimaat in noordwest Europa, helemaal stil zal vallen. Maar er is een kans van 15 procent op een tijdelijke verstoring van de stroom in de komende honderd jaar.

RUG-onderzoekers onder leiding van hoogleraar enzym-modificatie Marco Fraaije hebben met collega’s uit Italië en Argentinië de voorouderlijke genen van drie verschillende FMO’s gereconstrueerd om daarna de enzymen te onderzoeken. Deze voorouderlijke enzymen bleken stabiel genoeg om te kunnen zien hoe ze giftige stoffen verwerken.

Het in het najaar gestarte duisternismeetnetwerkx van het Kapteyn Instituut en ScienceLinX is recent uitgebreid met twee nieuwe sensoren in Boerakker en De Zilk (Zuid-Holland).

De Science LinX Nieuwsbrief voor kerst 2019 / janauari 2020

Veel organische moleculen zijn chiraal, wat betekent dat ze in twee vormen bestaan die elkaars spiegelbeeld zijn. Die spiegelbeelden kunnen verschillende eigenschappen hebben als ze inwerken op andere chirale verbindingen, zoals veel biologische moleculen. RUG-scheikundigen Ruth Dorel en Ben Feringa hebben een manier ontwikkeld om dit te doen, waarbij ze met licht kunnen controleren welke vorm ontstaat in een reactie.

Maar liefst 57 middelbare scholieren waren 28 november op bezoek bij Science LinX voor de regionale voorronde van de European Union Science Olympiad (EUSO).

Ruim 20 kinderen uit groepen 7 en 8 van basisscholen uit de directe omgeving van de Zernike Campus hebben hard gewerkt om hun surprise een technische upgrade te geven in het Sinterklaas Surprise Lab.

De Science LinX Nieuwsbrief voor december 2019

For all FSE staff: join in at the Education and Outreach Day on 10 December

Halfgeleiders kunnen energie van licht (de fotonen) omzetten in een elektrische stroom. Maar sommige fotonen bevatten meer energie dan het materiaal kan absorberen. Door deze fotonen ontstaan ‘hete elektronen’, waarvan de extra energie snel wordt omgezet in warmte. Onderzoekers van de RUG hebben nu ontdekt dat die extra energie eenvoudiger dan gedacht is te oogsten.

Adjunct hoogleraar Justin Ye, hoofd van de Device Physcis of Complex Materials groep aan de RUG, bestudeerde supergeleiding in een dubbele laag molybdeen disulfide en ontdekte nieuwe supergeleidende toestanden.

Tijdens het Festival della Scienza vertegenwoordigt Science LinX de Groningse wetenschap met een 12-daags programma voor jong en oud in het Italiaanse Genua.

De Science LinX Nieuwsbrief voor november 2019

RUG onderzoekers hebben nu een belangrijke stap gezet om transistoren te maken die gebruik maken van de spin van elektronen.

Enthousiaste scholieren van scholen uit Assen en Groningen zijn op hun vrije zaterdag naar de Zernike Campus gekomen om deel te nemen aan de ‘Astro Data Science Hackathon’.

Wetenschappers van de RUG en de universiteit van Würzburg (Duitsland) hebben een op de biologie gebaseerd systeem onderzocht dat licht omzet in stroom.

RUG-natuurkundige Kumar Sourav Das heeft gebogen kanaaltjes voor spintransport gemaakt. Samen met zijn collega’s ontdekte hij dat die nieuwe geometrie het mogelijk maakt om de lading- en spinstroom los van elkaar te beïnvloeden.

De Science LinX Nieuwsbrief voor oktober 2019

Wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen hebben synthetische blaasjes gemaakt waarin ATP, de belangrijkste energiebron van cellen, wordt geproduceerd. Dit stofwisselingsnetwerk moet uiteindelijk energie produceren in synthetische cellen.

Physicists from the University of Groningen constructed a two-dimensional spin transistor, in which spin currents were generated by an electric current through graphene.

A phenomenon that is well known from chaos theory was observed in a material for the first time ever, by scientists from the University of Groningen. This ‘spatial chaos’ in a material was first predicted in 1985 and could be used in applications such as adaptable neuromorphic electronics.

De Science LinX Nieuwsbrief voor september 2019

RUG-onderzoekers hebben, samen met een internationaal team van collega’s, een belangrijk mechanisme ontdekt wat voorkomt dat het afweersysteem de bacterie kan doden: die produceert een soort maagzuurremmer, wat de afweercellen indigestie geeft.

De komst van mensen naar Nieuw Zeeland, zo’n 700 jaar geleden, zorgde voor een grote uitstervingsgolf onder de vogels. Onderzoekers van de RUG en de Massey University in Nieuw Zeeland hebben berekend dat er minstens 50 miljoen jaar evolutie nodig is om het verlies aan biodiversiteit te herstellen.

Op 24 juni verdedigde Paul Zomer zijn proefschrift aan de RUG. Zomer gebruikt de technische kennis die hij opdeed tijdens het promotieonderzoek inmiddels in het bedrijf HQ Graphene, waarvan hij samen met oprichter Niko Tombros eigenaar is.

De Science LinX Nieuwsbrief voor juli/augustus 2019

RUG hoogleraar Geneesmiddelenontwerp Alex Dömling heeft een methode ontwikkeld om razendsnel duizenden nieuwe moleculen te maken en hun eigenschappen te onderzoeken. Het onderzoek leverde een remmer op van fosfatase MptpB, een cruciaal enzym voor de bacterie die tuberculose veroorzaakt.

Hoogleraar sterrenkunde Amina Helmi onderzoekt hoe de Melkweg zijn huidige vorm heeft gekregen. De Gaia-satellietmissie, waarin zij een belangrijke rol speelt, heeft al heel wat gegevens verzameld. Inmiddels is Helmi ook betrokken bij een nieuw instrument voor een telescoop op aarde, dat nog meer metingen zal opleveren.

Zelfreinigende oppervlakken en laboratoria op een chip worden nóg efficiënter als we in staat zijn individuele druppels op afstand te sturen. Patrick Onck, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen laat met zijn collega’s zien dat dit mogelijk is met behulp van mechanowetting.

De Science LinX Nieuwsbrief voor juni 2019

Pyrolyse, verhitting zonder zuurstof, is een techniek om van houtsnippers en ander organisch afval nuttige chemicaliën te maken. RUG-hoogleraar Chemische Technologie Erik Heeres werkt aan de productie van groen goud.

Als je een succesvolle wetenschapper wilt zijn, is het beheersen van je vakgebied pas de eerste stap. Gelukkig is er een serie boeken over die drie onderwerpen, allemaal geschreven door RUG-hoogleraar en decaan Talentontwikkeling Ritsert Jansen.

Onderzoekers van het Stratingh Instituut voor Chemie aan de RUG hebben samen met collega’s van de Universiteit van Amsterdam, de Universiteit Twente en het Italiaanse European Laboratory for Non-Linear Spectroscopy, als eerste de structuren geïdentificeerd die een rol spelen in het schakelmechanisme van een nieuwe soort moleculaire schakelaars.

In een recent artikel beschrijft Klaus Hubacek dat Chinese steden hun vervuiling exporteren naar regio´s in de buurt. In zijn werk combineert hij economie en milieuwetenschap in modellen die de gevolgen van regionaal beleid voor de rest van de wereld laten zien.

Een evolutionair perspectief kan zorgen voor nieuwe ideeën in de klinische microbiologie. Daarom moeten artsen, bio-informatici en evolutiebiologen samenwerken, zegt een groep wetenschappers onder aanvoering van RUG microbioloog Marjon de Vos in een kort overzichtsartikel dat op 29 april is gepubliceerd in The Lancet Infectious Diseases.

Op 9 april gingen ruim veertig 40 leerlingen van het Leeuwarder Lyceum en RSG De Lindenborg uit Leek op bezoek bij een boer om zich te verdiepen in ‘duurzame landschappen’. In een masterclass kregen ze een eerste indruk van het onderzoeksproject waar ze de komende acht weken mee aan de slag gaan.

RUG onderzoekers laten zien dat een transporteiwit uit micro-organismen twee verschillende versies van het aminozuur aspartaat net zo gemakkelijk verwerkt. De resultaten zijn op 24 april gepubliceerd in het tijdschrift eLife.

De vijf groepen leerlingen die met hun profielwerkstuk genomineerd waren voor de Jan Kommandeurprijs mochten op 1 en 2 april mee naar de Hannover Messe Challenge.

Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen hebben een door licht gecontroleerde schakelaar ingebouwd in een molecuul waarmee bacteriën informatie uitwisselen.

Dit jaar vond de Groningse voorronde van van de internationale wedstrijd in wetenschapscommunicatie FameLab plaats in het Universiteitsmuseum, op 28 maart. Tijdens de avond kwamen allerlei onderwerpen langs, zoals de hypothese dat wij ons in een zwart gat bevinden, of het idee dat darmbacteriën ons blij kunnen maken.

Moleculair biologen van de RUG hebben met collega’s uit Zwitserland en Duitsland een productielijn ontwikkeld om een groot aantal nieuwe antibiotica (lantibiotische peptiden) te maken en te testen. Een beschrijving van de methode en de eerste resultaten is gepubliceerd op 1 april in het tijdschrift Nature Chemical biology.

De Science LinX Nieuwsbrief voor april 2019

De Science LinX Nieuwsbrief voor mei 2019

De 32^ste editie van de Bèta Business Days vond plaats op 11 en 12 maart. Bètastudenten stroomden de MartiniPlaza binnen om zich onder te dompelen in hun toekomstige carrièremogelijkheden.

Het 8e lustrum van de zes RUG Wetenschapswinkels is op donderdag 21 maart groots gevierd in het Universiteitsmuseum.

Een heel goed materiaal voor de productie van zonnecellen is formamidinium lood jodide, maar het is lastig om hiermee een goede, stabiele kristalstructuur te maken. RUG onderzoekers onder leiding van hoogleraar Fotofysica en Opto-elektronica Maria Antonietta Loi lijken de oplossing te hebben gevonden.

Chemici van de RUG zijn er in geslaagd om een groot aantal door licht aangedreven motoren samen te brengen in een soort kooi-achtige vaste 3D structuur, een metaal-organisch raamwerk. De ontdekking is op 18 maart gepubliceerd in het tijdschrift Nature Nanotechnology.

Vorige week werd bekend dat adjunct hoogleraar Patrick van der Wel van de RUG een subsidie van 250.000 euro heeft ontvangen van het Campagneteam Huntington, een organisatie die via crowdfunding geld ophaalt voor wetenschappelijk onderzoek naar de ziekte van Huntington.

Met behulp van vaste stof NMR heeft RUG adjunct hoogleraar Patrick van der Wel samen met collega’s van de universiteit van Pittsburgh (VS) ontdekt hoe cytochroom c een signaal in gang zet dat cellen aanzet om zichzelf te doden.

Microbiologen van de RUG hebben, in samenwerking met collega’s uit Litouwen, een nieuwe antimicrobieel peptide ontdekt dat stabiel is bij hoge temperaturen.

In een nieuw onderzoek, dat in twee artikelen verscheen in het tijdschrift eLife, heeft Cristina Paulino, hoofd van de afdeling cryo-EM aan de RUG, uitgezocht hoe een eiwitfamilie ionen, vetten of allebei kan transporteren.

RUG student Biomedical Engineering Sander Hekkelman ontwierp een ‘exoskelet’ dat een vinger kan ondersteunen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor maart 2019

Onderzoekers van de RUG en de universiteit van Manchester laten zien hoe je die overdracht van elektronenspins naar een niet-geleidende magneet het best kunt onderzoeken, in een artikel dat op 21 februari is gepubliceerd in het tijdschrift Applied Physics Letters.

In de werkplaats van SRON Groningen hebben wetenschappers en technici drie telescopen in elkaar gezet die gaan zoeken naar de optische tegenhanger van de bron van zwaartekrachtgolven.

In september 2017 startte SUSTAIN, een door Science LinX geleid EU project waarin middelbare scholieren en hun docenten in Nederland, Spanje en Cyprus zelf onderzoek gaan doen als ‘burgerwetenschappers’. Projectleider Maaike de Heij legt uit wat er inmiddels bereikt is.

RUG-onderzoekers hebben nanoporiën ontwikkeld waarmee ze direct de massa van kleine eiwitjes (peptiden) kunnen meten. Een artikel over deze ontdekking is op 19 februari jl. gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications.

VSC, de sectororganisatie van wetenschapsmusea en science centers waar ook Science LinX bij aangesloten is, vraagt om het instellen van een speciaal fonds of een regeling voor het financieren van goede wetenschapscommunicatie.

Of ze nu rood zijn of geel, soms zelfs wit, klaprozen hebben een heldere, intense kleur. RUG wetenschappers Casper van der Kooi en Doekele Stavenga gebruikten microscooponderzoek en een wiskundig model dat de beschrijft hoe licht zich gedraagt in de bloemblaadjes om uit te zoeken hoe de levendige kleuren tot stand komen.

Germaneen is een tweedimensionale vorm van germanium en lijkt op grafeen. Het is alleen niet stabiel buiten de vacuümkamers waarin het wordt gemaakt, zodat het tot nu toe niet mogelijk was de elektronische eigenschappen te meten. Nu heeft een groep wetenschappers onder leiding van RUG-hoogleraar Justin Ye een manier gevonden om een stabiele meetopstelling met germaneen te maken.

Spintronica is een veelbelovend energiezuinig alternatief voor gewone microelectronica. Maar om een spinstroom op te wekken is een relatief grote magneet nodig. Een alternatieve methode gebruikt een speciaal type moleculen, maar daarbij is het de vraag of dit echt werkt. RUG promovendus Xu Yang heeft een theoretisch model ontwikkeld dat beschrijft hoe je dit kunt testen.

Het polymeer PVDF (Polyvinylideenfluoride) dat ferroelektrische eigenschappen heeft is te gebruiken om informatie op te slaan en kan als condensator energie opslaan. Onderzoekers van de RUG een blok co-polymeer gemaakt met PVDF die de eigenschappen intact laat, maar het mogelijk maakt om de eigenschappen van het materiaal af te stellen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor februari 2019

Een groen alternatief voor PET is PEF, gemaakt van furanen uit biomassa. Alleen, om die furanen te polymeriseren tot lange ketens zijn giftige katalysatoren nodig en een hoge temperatuur. Nu hebben RUG scheikundigen onder leiding van prof. dr. Katja Loos een enzym gevonden om deze polymerisatie uit te voeren.

In een onderzoek dat op 18 januari is gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications laten onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen zien dat darmbacteriën het anti-parkinson medicijn levodopa kunnen omzetten in dopamine. Omdat dopamine niet via het bloed in de hersenen kan komen, maakt dit de behandeling van de ziekte van Parkinson minder effectief.

RUG-onderzoekers onder leiding van Sijbren Otto, RUG-hoogleraar Systems Chemistry, hebben een nieuwe klasse van gevouwen moleculen ontdekt die zich spontaan vormen uit eenvoudige bouwstenen. De resultaten zijn op 16 januari gepubliceerd in het Journal of the American Chemical Society.

Bij SRON Ruimteonderzoek in Groningen is een apparaat ontwikkeld dat infrarood licht van een specifieke golfengte uit een lichtstraal kan filteren, iets wat belangrijk is voor astronomische observaties. RUG-student Technische natuurkunde Carolien Feenstra speelde een hoofdrol: zij bouwde eerst een prototype, en toen het echte instrument, dat eind november is getest in Canada.

Wereldwijde pieken in de concentratie koolstof-14 die incidenteel optreden kunnen er voor zorgen dat gebeurtenissen exact aan één enkel jaar zijn te koppelen. Vervelend is alleen dat de oorzaak van deze pieken in de toekomst de wereld in chaos kan storten.

Microbiologen van de RUG en de universiteit van Lausanne laten zien via welk mechanisme de bacterie Streptococcus pneumoniae competent kan worden en waarom biofilms daarbij belangrijk kunnen zijn. Hun resultaten zijn op 27 november gepubliceerd in het tijdschrift Cell Reports.

Onderzoekers van de RUG hebben, samen met collega’s uit Duitsland en Spanje, een systeem ontdekt dat bestaat uit de combinatie van een porie en een transporteiwit. Hiermee kunnen cellen kalium importeren zelfs als de concentratie buiten de cel extreem laag is. De ontdekking is op 26 november gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications.

Wouter Roos, hoogleraar Moleculaire Biofysica aan de RUG, beschreef met collega’s uit onder meer Amsterdam en Utrecht als eerste de mechanische eigenschappen van deze exosomen uit bloedcellen. De resultaten zijn op vrijdag 23 november gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications.

Een jaar geleden ontdekten sterrenkundigen voor het eerst een bezoeker van buiten ons zonnestelsel, 'Oumuamua. Ondanks een observatietijd van maar liefst 33 uur bleek ‘Oumuamua te zwak om zichtbaar te zijn voor de Spitzer ruimtetelescoop. Toch konden sterrenkundigen hierdoor belangrijke conclusies trekken.

Een ambitieus plan om een gistcel te maken die cellulose kan omzetten in styreen, de bouwsteen voor polystyreen plastic, heeft het RUG-team dat meedeed in de jaarlijkse iGEM wedstrijd een gouden medaille opgeleverd.

Recensie: wetenschapsjournalist Esther Thole heeft het boek ‘Makers van leven’ geschreven, over het bouwen van leven en op de biologie geïnspireerde materialen om uit te leggen hoe dat gaat.

De Science LinX Nieuwsbrief voor november 2018

De Science LinX Nieuwsbrief voor december 2018

De Blaauw Sterrenwacht van de Rijksuniversiteit Groningen verwelkomde afgelopen zaterdag 27 oktober een recordaantal van 420 bezoekers voor de jaarlijkse Nacht van de Nacht.

Tijdens de Open Dag van de RUG op 9 november kun je op de Zernike Campus terecht met vragen over je profielwerkstuk in de profielwerkstuk-EHBO-truck.

Natuurkundigen van de RUG werken aan een zogeheten memristor, een soort weerstand met geheugen, die de werking van zenuwcellen nabootst. Zij presenteerden hun resultaten in een artikel dat op 21 oktober verscheen in het Journal of Applied Physcis.

Computergeheugen kan zuiniger werken door gebruik van ferro-elektrisch materiaal. Natuurkundigen van de RUG met bewijs dat dit ook echt mogelijk is. Het is op 22 oktober gepubliceerd in het tijdschrift Nature Materials.

Raffaella Carloni gebruikt spieren als inspiratiebron voor de bouw van kunstmatige spieren van nanovezels, die samengebundeld kunstmatige myofibrillen en spiervezels vormen. Dit Europese onderzoeksproject gaat op 15 oktober officieel van start met een kick-off aan de RUG.

Dit jaar is in Groningen tijdens het Weekend van de Wetenschap opnieuw Zpannend Zernike georganiseerd – dat inmiddels ook in de binnenstad plaatsvindt.

RUG onderzoekers onder leiding van chemisch bioloog Giovanni Maglia hebben een nanoporie systeem ontwikkeld dat verschillende stofwisselingsproducten tegelijkertijd kan meten binnen enkele seconden. Het elektrische signaal dat de meting produceert is eenvoudig te verwerken via diagnostische apparatuur die thuis gebruikt kan worden.

Biologen van de RUG hebben voor het eerste een systematisch onderzoek gedaan naar leucisme (het geheel of gedeeltelijk ontbreken van zwarte en bruine pigmenten in de veren) bij vogels en ontdekten dat dit vaker voorkomt in steden dan in bossen. Hier is een aantal mogelijke verklaringen voor, sommige daarvan kunnen van belang zijn voor menselijke stadsbewoners.

In internationaal team van onderzoekers, onder leiding van natuurkundigen uit het Zernike Institute for Advanced Materials van de RUG, heeft een manier gevonden om kwantum bits te maken die fotonen uitzenden met een golflengte die bijna geschikt is voor standaard glasvezels.

De Science LinX Nieuwsbrief voor oktober 2018

Natuurkundigen van de RUG hebben een schakeling van dubbellaags grafeen gemaakt waarin elektronenspins lang blijven bestaan en waarin de richting van die spin is te controleren met elektriciteit. Dit kan de weg openen naar toepassingen zoals logische circuits die met spins werken.

Een samenwerkingsproject van de RUG, hogeschool NHL Stenden en enkele bedrijven leverde een groene grondstof op voor een speciaal type 3D printer. Het wetenschappelijke artikel hierover verscheen begin dit jaar, maar is nu verfilmd voor het Journal of Visualized Experiments.

ACTIE ←→ REACTIE lab tijdens Noorderzon 2018

Natuurkundigen van de RUG hebben, samen met collega’s van de universiteit van Manchester (VK) een methode ontwikkeld om de richting van elektronenspins te controleren in schakelingen. Deze controle van de spin maakt het mogelijk om efficiënte en goedkope spintronica elektroden te maken die een toepassing kunnen vinden in magnetisch RAM geheugen.

Een internationaal consortium onder leiding van chemisch ingenieur Erik Heeres van de RUG heeft een Europese subsidie van 4 miljoen euro ontvangen om een nieuwe, efficiëntere manier te ontwikkelen voor de productie van vloeibare brandstof uit biomassa. Over vier jaar moet het nieuwe proces op laboratoriumschaal werken.

Met behulp van een wereldwijd netwerk van radiotelescopen heeft een internationaal team van sterrenkundigen onder Nederlandse leiding een van de scherpste radiofoto’s ooit van een zwaartekrachtlens gemaakt. Deze opname bevestigt dat donkere materie ongelijk is verdeeld in een groep sterrenstelsels.

Het RUG team dat dit jaar meedoet aan de ‘International Genetically Engineered Machine’ wedstrijd, waarin studententeams via synthetische biologie organismen nieuwe eigenschappen geven, is deze week fulltime aan de slag gegaan. Ze willen gistcellen leren cellulose om te zetten in styreen, een bouwsteen voor plastic.

De Science LinX Nieuwsbrief voor juli/augustus 2018

Leerlingen van scholen uit basis- en voortgezet onderwijs zijn sinds januari bezig geweest met het bedenken en uitvoeren van energiebesparingen op school. Vrijdag 29 juni ontmoetten teams elkaar tijdens de Energy Challenge Finale Noord Nederland op het Suikerunie terrein in Groningen.

De afgelopen zeventien jaar heeft RUG-sterrenkundige Mariano Mendez zich ingespannen om meer dan 1500 sterrenkundigen uit ontwikkelingslanden de kans te geven zich te ontwikkelen. Op 15 juli ontvangt hij hiervoor de COSPAR Distinguished Service Medal.

Scheikundigen van de Rijksuniversiteit Groningen hebben een nieuw enzym gemaakt waarvan het actieve centrum een niet-natuurlijk aminozuur bevat. Verdere aanpassing kan verschillende enzymen opleveren die bruikbaar zijn voor chemische synthese. Het onderzoek is op 2 juli gepubliceerd in Nature Chemistry.

De “Pretty Smart Power Girls” uit Noordhorn, die dit jaar de met steun van onder meer Science LinX en het Groningen Engineering Center naar de wereldfinale van de FIRST LEGO League in Detroit gingen, hebben maandag 18 juni het nieuwe ‘Nationaal Techniekpact’ aangeboden aan Minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Sterrenkundigen van de RUG hebben in de halo van de Melkweg sporen gevonden van oude samensmeltingen. Vijf groepjes sterren lijkt afkomstig van de fusie met kleine sterrenstelsels, terwijl een grote ‘klodder’ van enkele honderden sterren afkomstig lijkt van een grotere fusie.

Het eiwit ASCT2, dat cellen gebruiken om glutamine op te nemen, speelt een rol bij sommige vormen van kanker. Een team van RUG wetenschappers heeft nu met behulp van cryo-elektronenmicroscopie de structuur van dit eiwit opgehelderd. Dit kan nieuwe ideeën opleveren voor het ontwikkelen van geneesmiddelen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor juni 2018

Een team van RUG-natuurkundigen onder leiding van professor Justin ye heeft een supergeleidende transistor gebouwd die werkt bij een temperatuur van enkele graden Kelvin. Een dergelijke transistor is te gebruiken voor het bouwen van logische kwantumcircuits.

In moleculen die betrokken zijn bij fotosynthese in bacteriën spelen dezelfde kwantumeffecten een rol als in niet-levend materiaal. Dat schrijft een internationaal team, met onder meer theoretisch natuurkundige Thomas la Cour Jansen van de RUG, in een publicatie in Nature Chemistry van 21 mei.

RUG-hoogleraar Experimentele Vaste Stof Fysica Petra Rudolf is verkozen tot 'president' van de European Physical Society (EPS). Met ingang van april 2019 zal zij deze organisatie, die natuurkundige vakverenigingen in heel Europa (inclusief Turkije en Israël) vertegenwoordigt, twee jaar gaan leiden.

Het is meivakantie, maar niet iedereen is afgereisd naar zonniger oorden. En ja, er zijn ook nog mensen die werken! Voor de thuisblijvers en de harde werkers heeft Science LinX even iets luchtigs: A Capella Science, gezongen wetenschap.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Mei 2018

Vijf middelbare scholieren gingen namens de RUG naar deInternational Conference for Young Scientistsin Belgrado om hun profielwerkstuk te presenteren. Ze sleepten daar twee gouden medailles in de wacht.

Zo’n zeshonderd scholieren, ook uit het Netwerk Noord scholierennetwerk, deden dit jaar mee aan de Hannover Messe Challenge, het ‘grootste schoolreisje ter wereld’. Na een voorbereidingsdag aan de Universiteit Twente vertrokken ze naar Hannover.

De Gaia satelliet maakt de nauwkeurigste driedimensionale kaart van de Melkweg en naburige stelsels tot nu toe. Volgens RUG-hoogleraar sterrenkunde Amina Helmi zal de tweede dataset die de Europese Gaia-missie heeft vrijgegeven een enorme impact hebben op de sterrenkunde, van kennis over het zonnestelsel tot Donkere Materie en kosmologische modellen.

Zeven onderzoeksinstituten hebben een grote Europese subsidie ontvangen om een nieuw type beenprothese te gaan maken. Robot-ingenieur Rafaella Carloni van de Rijksuniversiteit Groningen leidt het project van 4,5 miljoen euro. De officiële start vindt dan ook plaats in Groningen, op 16 en 17 april.

Maandag 9 april streden 144 scholieren van twaalf middelbare scholen met elkaar in de finale van de Bèta Battle 2018. Scoren op de workshops en hoog vliegen met je waterraket, daar draaide het deze dag om.

In mei 2018 zal moleculair bioloog Geert van den Bogaart zijn nieuwe lab openen bij de Faculty of Science and Engineering van de RUG. Hij heeft onlangs een onderzoeksubsidie ontvangen via het prestigieuze Human Frontier Science Program (HFSP).

Science LinX, het science center van de Faculty of Science and Engineering (Rijksuniversiteit Groningen) heeft in Renske de Jonge een nieuwe programmamanager. Zij volgt met ingang van april 2018 Bart van de Laar op, die in 2008 aan de wieg van Science LinX stond.

Natuurkundigen van de RUG hebben een stukje platina gemagnetiseerd met behulp van een elektrisch veld dat werd gemaakt met behulp van een paramagnetische ionische vloeistof. Die had alleen effect op het oppervlak van het platina, zodat een schakelbare tweedimensionale ferromagneet ontstond. Het onderzoek is op 6 april gepubliceerd in het tijdschrift Science Advances.

De winnaars van de Jan Kommandeurpriijs 2018 zijn Sacha Brons en Wytze Walstra met het werkstuk ‘Growing Pavements’. De Jan Kommandeurpriijs is een wedstrijd voor het beste profielwerkstuk met een exact onderwerp.

De Science LinX Nieuwsbrief voor April 2018

Op 21 maart was het feest bij het Groningen Engineering Center (GEC). Het was namelijk de Dag van de Ingenieur, een jaarlijks evenement van het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs (KIVI). De editie van 2018 vond plaats in het Energy Academy Building in Groningen met het GEC als gastheer. Ook Science LinX was erbij.

Merels in de stad leven langer dan hun soortgenoten in de bossen, maar zijn minder gezond zijn dan hun familie op het platteland. Dat blijkt uit een studie van RUG biologen in vijf Europese steden die op 21 maart is gepubliceerd in het tijdschrift Biology Letters.

Natuurkundigen van de RUG hebben, met collega’s uit Nijmegen en Hong Kong, een enkele laag wolfraam-disulfide supergeleidend gemaakt met behulp van een elektrisch veld.  Hun metingen laten de typerende ‘koepelvormige’ supergeleidende fase zien en kunnen als eersten een verklaring geven voor dit fenomeen.

Bacteriën en Archae moeten zijn geëvolueerd uit een gemeenschappelijke voorouder. Eén hypothese is dat dit gebeurde omdat de celmembraan van LUCA bestond uit een instabiel mengsel van lipiden. Wetenschappers van de RUG en de Wageningen Universiteit hebben nu een cel gemaakt die zo’n gemengde membraan bezit.

Op donderdag 8 maart stonden tien jonge onderzoekers klaar in het Groninger Forum om deel te nemen aan de regionale voorronde van FameLab. Dit is de jaarlijkse internationale wedstrijd in wetenschapscommunicatie, georganiseerd door de British Council. De opdracht voor de deelnemers is om hun passie voor wetenschap over te brengen op een algemeen publiek in een presentatie van maximaal drie minuten.

Biotechnologen van de RUG hebben via gespecialiseerde software het enzym aspartase nieuwe eigenschappen gegeven. Het enzym is zodanig aangepast dat het hydroamineringsreacties kan uitvoeren. Dit succesvolle ‘proof of principle’ is op 21 mei gepubliceerd in het tijdschrift Nature Chemical Biology.

Natuurkundigen van de Rijksuniversiteit Groningen zijn er in geslaagd een stroom van spingolven die door een magneet lopen te veranderen met een elektrische stroom. Dit is een grote stap in de ontwikkeling van een vorm van elektronica die mogelijk zuiniger met energie omgaat. De resultaten zijn op 2 maart gepubliceerd in het tijdschrift Physical Review Letters.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Maart 2018

De Nederlandse radiotelescoop LOFAR, die vanuit Noord-Nederland uitwaaiert over een deel van Europa, kan het ontstaan van bliksemflitsen volgen. De hoop is dat dit soort waarnemingen een betere bliksembeveiliging mogelijk maken.

Een zonnepark is duurzaam, maar wanneer je er naast woont staat het wel in je uitzicht. Daarom mochten de buren van het nieuw te bouwen zonnepark Midden Groningen bij Hoogezand hun mening geven over de manier waarop de panelen het best in het landschap passen. Tijdens de bijeenkomst op 6 februari was Science LinX ook aanwezig met een pop-up van de RE:charge expositie.

Ruim vierduizend scholieren en ouders bezochten tijdens de Open Dag van de RUG op 2 februari de bètaopleidingen in de Antonius Deusinglaan, Bernoulliborg en Energy Academy. Hier konden scholieren verschillende proefcolleges en workshops volgen.

Microbiologen van de RUG hebben kleine eilandjes in beeld gebracht in de celmembraan van bakkersgist. Het lijkt erop dat deze compartimenten in de membraan transporteiwitten opslaan totdat ze nodig zijn. De observaties zijn gedaan met de modernste extreem hoge resolutie microscopen en zijn op 5 februari gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications

Tijdens het World Economic Forum, de jaarlijkse bijeenkomst van topmensen uit onder meer bedrijfsleven en politiek, kreeg ook RUG-chemicus Ben Feringa het woord. In een interview dat live werd uitgezonden via internet benadrukte hij het belang van fundamenteel onderzoek.

In een duurzame samenleving moeten we fossiele grondstoffen vervangen door hernieuwbare varianten. Biomassa die bestaat uit lignocelluose is overvloedig beschikbaar, maar slechts een klein deel is om te zetten in waardevolle moleculen. Nu hebben chemici van de RUG een katalytische methode ontwikkeld dat het lignucellulose volledig kan afbreken en omzetten in bruikbare bouwstenen voor de chemie.

Een grote uitdaging bij het ontwerpen van nieuwe computers is het integreren van de opslag, het geheugen en de rekenkracht op één chip. Dit zou de computers sneller en zuiniger maken. RUG natuurkundigen hebben een grote stap gezet in deze ontwikkeling. Hiermee is het mogelijk een op hersenen gebaseerde computer te ontwikkelen. Het onderzoek is 22 januari gepubliceerd in het tijdschrift Scientific Reports.

Fotonen waarvan de energie-inhoud groter is dan wat een halfgeleider kan absorberen produceren zogeheten ‘hete elektronen’. Het teveel aan energie dat die bij zich dragen gaat snel verloren door omzetting in warmte. RUG hoogleraar Maria Antonietta Loi heeft nu een materiaal ontdekt waarin deze hete elektronen hun energie langer vasthouden. De resultaten zijn gepubliceerd in Nature Communications.

RUG-promovendus Siddhartha Omar heeft de ruis bestudeerd in het transport van elektronenspins in grafeen. Zijn conclusies is dat onzuiverheden in grafeen het transport hinderen. Deze ontdekking is een nieuwe stap richting een revolutionaire transistor die werkt op basis van elektronenspins.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Februari 2018

In Chemical & Engineering News was er twee keer aandacht voor een publicatie van Ben Feringa: over een spier die wordt aangedreven door moleculaire motoren en een nieuwe, groene katalysemethode om nuttige bouwstenen voor plastic en pillen te maken.

Toen Cristina Paulino bijna tien jaar geleden ging werken met een cryo elektronenmicroscoop verwachtte niemand dat deze techniek een revolutie in de wetenschap zou veroorzaken. Dit jaar ging de Nobelprijs voor chemie naar deze vorm van onderzoek. En Paullino heeft de techniek nu naar de RUG gebracht.

RUG-onderzoekers onder leiding van chemicus Ben Feringa hebben een antibioticum voorzien van een schakelaar waarmee het geneesmiddel naar believen aan of uit is te zetten met zichtbaar licht. Eerdere versies van de schakelaar werkten op ultraviolet licht.

Tijdens onderzoek naar de relatie tussen de ‘drukte’ in een cel, de ionsterkte en eiwitdiffusie ontdekten biochemici van de RUG iets bijzonders: positief geladen eiwitten blijven plakken aan de ribosomen. Dit verklaart waarom de meeste in water oplosbare eiwitten een negatieve lading hebben. De ontdekking verschijnt binnenkort in het tijdschrift eLife.

RUG-onderzoekers laten zien dat manipulatie van elektronenspin in grafeen mogelijk is met behulp van molybdeen diselenide. Hun resultaten zijn verschenen in het tijdschrift Nano Letters.

RUG hoogleraar Netwerken en Robotica Ming Cao heeft deze week een ERC Consolidator Grant van 2 miljoen euro ontvangen. Zijn doel is om algoritmen te ontwerpen die autonome robots helpen samen te werken. Maar dezelfde algoritmen zijn bruikbaar om het besluitvormingsproces van mensen te sturen.

Adjunct-hoogleraar organische chemie Syuzanna Harutyunyan ontving deze week een ERC Consolidator Grant van 2 miljoen euro om een methode te ontwikkelen waarmee 3D structuren zijn te maken van 2D ringen.

Science LinX, het science center van de Faculteit Science & Engineering van de RUG, gaat met een Europese subsidie van € 449.000 het SUSTAIN netwerk coördineren. SUSTAIN betrekt scholieren en hun omgeving in onderzoeksprojecten over vogelmigratie en watermanagement in Spanje, Cyprus en Nederland.

The largest ever genetic study of mosquitoes reveals the movement of insecticide resistance between different regions of Africa and finds several rapidly evolving insecticide resistance genes.

Op 9 november was het Energy Academy Building het middelpunt van het Klimaattop Noord Nederland. Science LinX was erbij met de RE:charge, de expositie over energietransitie.

Op vrijdag 10 november kwamen scholieren uit het hele land naar de Open Dag van de Rijksuniversiteit Groningen. Het Academiegebouw, Pathé , en de Zernike Campus kregen minstens 12.000 bezoekers, waaronder 7.400 middelbare scholieren.

Onderzoekers van de RUG hebben samen met collega’s van het Britse MRC Laboratory of Molecular Biology de structuur opgehelderd van een zinktransportsysteem in bacteriën. D De resultaten zijn op 3 november gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications.

Een team astronomen onder leiding van de Groningse sterrenkundige Karina Caputi heeft met de Amerikaanse Spitzer-ruimtelescoop ontdekt dat in 15 procent van de sterrenstelsels in het vroege heelal een bijzonder hoge productie van nieuwe sterren plaatsvindt.

De Science LinX Nieuwsbrief voor November 2017

De Science LinX Nieuwsbrief voor December 2017

De Science LinX Nieuwsbrief voor Januari 2018

RUG-onderzoekers hebben met een gepatenteerde nanoporie de ‘vingerafdruk’ van eiwitten en peptiden bepaald. Ze kunnen zelfs peptiden onderscheiden die maar in één aminozuur verschillen. Hun onderzoek is op 16 oktober gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications.

Op 14 en 15 oktober was het weer zover: tijd voor Zpannend Zernike. Liefhebbers van wetenschap konden zondag 15 oktober op verschillende plekken op het Zernike Campus van alles leren over wetenschap en natuurlijk zelf lekker experimenteren.

Bacteriën gebruiken verschillende mechanismen om op de juiste manier te reageren op veranderingen in hun leefomgeving. Het aantal cellen van de eigen soort in de omgeving leek doorslaggevend. Maar onderzoekers van de RUG hebben met experimenten en theoretische modellen aangetoond wat echt meetelt voor een bacterie. De resultaten zijn op 11 oktober gepubliceerd in Nature Communications.

Secretaresse Tineke Kalter was de eerste RUG-medewerker die hoorde dat Ben Feringa de Nobelprijs had gewonnen. Het effect is na een jaar nog duidelijk merkbaar. ‘We krijgen nog steeds tientallen verzoeken per dag.’

RUG-onderzoekers hebben, samen met collega’s van de ETH Zürich, ontdekt hoe ze de efficiëntie van de ladingsgeleiding in lood-zwavel kwantumdots kunnen vergroten. Zij publiceerden hun resultaten op 29 september in het tijdschrift Science Advances.

RUG microbiologen hebben, samen met collega’s van de universiteit van Sichuan, China, een aanwijzing ontdekt hoe de evolutie voor een ‘scheiding van lipiden’ heeft gezorgd tussen twee domeinen van het leven. De resultaten zijn op 29 september gepubliceerd in het tijdschrift Cell Research.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Oktober 2017

University of Groningen scientists discovered how characeteristics of protein factories of the cell can lead to antbiotic resistance. The results are published on 28 September in Nature Communications.

Egbert Boekema heeft – na een toevallige start – bijna zijn hele wetenschappelijke carrière hoofdzakelijk gewerkt aan één probleem: het oplossen van de structuur van de eiwitten die zorgen voor fotosynthese. Op 27 september neemt hij afscheid, twee weken later is zijn laatste werkdag.

Evolve op Noorderzon is een groot succes geworden voor groot en klein, ontwikkelt door Science LinX (RUG) in samenwerking met evolutiebiologen van het Groningse Instituut voor Evolutionary Life Sciences (GELIFES, RUG), en ondersteund door de European Society for Evolutionary Biology (ESEB).

De zomervakantie is losgebarsten, daarom nu een terugblik op het afgelopen academisch jaar (en een kleine vooruitblik).

Een dikke tien jaar werken wetenschappers inmiddels met topologische isolatoren, maar dit materiaal wil tot nu toe maar niet voldoen aan de verwachtingen die op basis van theoretische modellen bestaan. Natuurkundigen van de RUG denken nu te weten waarom het wondermateriaal in de praktijk tegenvalt.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Juli 2017

De Science LinX Nieuwsbrief voor September 2017

De Rijksuniversiteit Groningen kreeg precies vijftig jaar geleden een aparte opleiding in de polymeerchemie, met daarbij eigen onderzoek. Polymeerchemicus Albert Pennings kwam over van DSM om de staf te versterken. En hij nam een heel sterk draadje mee.

Nieuwe inzichten van microbieel ecoloog Diego Javier Jiménez van de RUG en zijn collega’s kan er toe leiden dat de juiste mix van micro-organismen voor de afbraak van plantaardige biomassa gericht is te ontwerpen. Dat betogen zij in een opinieartikel dat op 22 juni is gepubliceerd in het tijdschrift Trends in Microbiology.

Precies vijftig jaar gelden was Groningen de eerste Nederlandse universiteit met een eigen, onafhankelijke afdeling Polymeerchemie. Ger Challa was de man achter deze innovatie.

Klas 3 gymnasium van RSG De Borgen uit Leek kwam op 6 juni langs op het Zernikecomplex voor een 'bètasnuffel', georganiseerd door Science LinX. Mentor Anneke de Vries schreef een verslag.

Ton Loontjens heeft 35 jaar in de industrie gewerkt voordat hij werd aangesteld als hoogleraar biomedische materialen aan de RUG. ‘Ik ben een academische onderzoeker met industriële achtergrond, wat in mijn ogen een waardevolle combinatie is.’

De Science LinX Nieuwsbrief voor Juni2017

Een team van organisch chemici van de RUG onder leiding van Ben Feringa maakte een door licht aangedreven motor waarvan de draaibeweging is gekoppeld aan een rotor. Zij publiceerden hun resultaten op 2 juni in het wetenschappelijke tijdschrift Science.

Dankzij een chemische achtergrond kan Julia Even mogelijk een doorbraak forceren in het nauwkeurig vaststellen van de massa van exotische, instabiele atoomkernen. Zij heeft hiervoor onlangs een onderzoeksubsidie van 425.000 euro ontvangen van NWO.

De zandplaten die tijdens eb droogvallen zijn belangrijk voor allerlei soorten vogels en vissen die kort of lang in de Waddenzee verblijven. RUG-ecoloog Britas Klemens Eriksson en zijn collega’s ontdekten dat de mosselbanken een cruciale rol spelen. Het onderzoek is 15 mei gepubliceerd in het tijdschrift Estuarine, Coastal and Shelf Science.

Het Origins Center richt zich op vragen over de oorsprong van het universum, de aarde en het leven. Wiskundigen en computerwetenschappers te helpen bij het leggen van verbanden in informatie die verdeeld is over grote schalen van ruimte en tijd, van cellen naar sterrenstelsels en van seconden tot miljoenen jaren. Deel zes in een serie over het Origins Center.

Planten kunnen fotonen (licht) heel efficiënt omzetten in elektronen. Maar het transport van die elektronen is een nogal chaotisch proces, ontdekten RUG-onderzoekers. Zij gebruikten moleculaire dynamica om de werking van Fotosysteem II te simuleren. De resultaten zijn 10 mei gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications.

Van 22 mei tot en met 9 juni staat de reizende expositie IMAGINARY in de Bernoulliborg op de Zernike Campus. Bezoekers kunnen wiskunde omzetten in vormen en omgekeerd, schuiven met tegelpatronen en ontdekken hoe wiskunde eigenlijk overal is. En de toegang is ook nog gratis!

Er zijn vermoedelijk miljarden planeten buiten ons zonnestelsel, maar hoe komen we er achter of er leven bestaat op een daarvan? RUG-hoogleraar sterrenkunde Inga Kamp doet onderzoek naar de vorming van planeten en van de ingrediënten voor leven. Deel vijf in een serie over het Orgins Center, dat gaat onderzoeken hoe het universum en leven op aarde zijn ontstaan.

Hoe is het leven ontstaan? Volgens RUG hoogleraar chemie Ben Feringa is dat vermoedelijk een van de belangrijkste vragen voor de wetenschap, vooral de vraag waarom het leven van veel organische moleculen, die in twee spiegelbeeldvormen bestaan, er slechts eentje gebruikt.

Afgelopen week presenteerden de winnaars van de Jan Kommandeurprijs hun profielwerkstuk op de International Conference for Young Scientists in Stuttgart. Pim van der Meer en Adnan  El Kharbotly wonnen een zilveren medaille.

Biochemicus Bert Poolman en verschillende collega’s willen een synthetische cel bouwen uit onderdelen die ze uit allerlei organismen halen. Wat ze hier van leren helpt om te begrijpen hoe het leven werkt.

In de eerste twee weken van april kwamen op zes dagen meer dan 700 vwo-studenten naar de Zernike campus voor de College Carrousel, een korte kennismaking met de verschillende bètawetenschappen aan de universiteit. Hierin was een centrale rol weggelegd voor de Science LinX exposities in de Bernoulliborg en in de Energy Academy.

Dit jaar organiseerde de Nederlandse Natuurkunde Vereniging hun jaarlijks symposium in de Oosterpoort in Groningen onder de naam Fysica 2017. Naast lezingen over het laatste natuurkundig onderzoek en een keynote van Ben Feringa was er ook aandacht voor nieuwe technieken die ook in het onderwijs belangrijk kunnen zijn.

Sijbren Otto, hoogleraar chemie aan de RUG, ontdekte bij toeval evoluerende moleculen. Nu vormen ze een hoofdlijn in zijn onderzoek. Deel twee in een serie over het Origins Center, dat het ontstaan van het universum en leven gaat onderzoeken.

Het Origins Center moet vragen over het ontstaan van leven, op aarde en in het heelal gaan beantwoorden die uit de Nationale Wetenschapsagenda komen. Verschillende Groningse onderzoekers spelen hier een rol in. Deel 1 van een serie: de achtergrond van het Origins Center.

Elektronen hebben niet alleen een negatieve lading: ze bezitten ook een eigenschap die ‘spin’ heet. En die elektronenspin kan door een isolerend materiaal bewegen, waarin elektronen niet van hun plaats komen. RUG promovenda Jing Liu ontdekte interessante feiten over dit transport.

Drie provincies, tien scholen, vier voorronden met totaal 450 deelnemers en uiteindelijk bereikten 120 scholieren de finale van de bèta-battle in de Bernoulliborg van de RUG-bètafaculteit.

Hoogleraar Systeemchemie Sijbren Otto hebben ontving een ERC Advanced Grant van 2,5 miljoen euro van de European Research Council. Otto onderzoekt de mogelijkheden om nieuw leven te maken in het laboratorium.

Met koolstof nanobuisjes is piepkleine elektronica te bouwen. Maar de buisjes zijn moeilijk te hanteren. Nu hebben RUG onderzoekers, met collega’s van de universiteit van Wuppertal en IBM Zürich, een manier ontwikkeld om halfgeleidende nanobuisjes uit een mengsel te selecteren en ze via zelforganisatie een circuit te laten vormen op gouden elektroden. De resultaten zijn op 29 maart gepubliceerd in het tijdschrift Advanced Materials.

RUG-neurowetenschapper Robbert Havekes heeft samen met collega’s uit Duitsland, Zuid-Korea en de VS een subsidie van EUR 1,25 miljoen ontvangen uit het Human Frontiers Science Program (HFSP). Hij gaat de rol van de biologische klok bij de problemen die ontstaan door slaaptekort onderzoeken.

De Jan Kommandeurprijs 2017 is gewonnen door Alinda Dersjant, Margot Knapen en Niels Bouman. In het werkstuk ‘Antioxirice’ beschrijven ze een methode om te voorkomen dat de rijsoogst in Bangladesh door overstromingen mislukt.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Mei 2017

FameLab daagt jonge onderzoekers uit om in slechts drie minuten mensen te inspireren de wereld vanuit een nieuw perspectief te bekijken. Op 9 maart vond de Groningse voorronde plaats.

Tijdens de Landelijke Sterrenkijkdagen op 3 en 4 maart kwamen ruim zevenhonderd bezoekers naar de Blaauw Sterrenwacht in de Bernoulliborg. Een record, zeker een kwart meer dan vorig jaar en dat terwijl het weer niet mee zat.

De Science LinX Nieuwsbrief voor April 2017

RUG-promovendus Bettadahalli Nandishaiah Madhushankar gebruikte dunne schilfers germanaan, het tweedimensionale gehydrogeneerde analoog van germanium, om er een transistor van te bouwen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Maart 2017

Boterbloemen staan bekend om hun intense, glanzend gele kleur. Al een eeuw lang proberen biologen te begrijpen waarom deze bloemen zo opvallend zijn. RUG onderzoekers hebben voor het eerst alle kennis over boterbloemen in een model samengebracht, aangevuld met nieuwe informatie.

Op dinsdag 7 en woensdag 8 februari konden studenten aan de Faculteit Science and Engineering (FSE) van de Rijksuniversiteit Groningen weer meedoen aan het jaarlijkse BBD-evenement in de Martini Plaza. Twee dagen lang werden studenten en potentiele werkgevers met elkaar in contact gebracht via allerlei activiteiten.

Het nieuwe gebouw van de Energy Academy Europe (EAE) moest natuurlijk zo energiezuinig mogelijk zijn. Er zijn tal van technieken toegepast om dat te bereiken. Een daarvan is de opstelling van de zonnepanelen op het dak.

RUG promovendus Siddharta Omar had een goede week: twee artikelen van hem zijn geaccepteerd voor publicatie door het tijdschrift Physical Review: Rapid Communications. Ze bevatten nieuwe technieken en produceren nieuwe kennis over een fenomeen dat ‘spin relaxatie’ heet.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Februari 2017

Iets meer dan vier maanden nadat de eerste meetgegevens van de Gaia satelliet openbaar zijn gemaakt heeft RUG-hoogleraar sterrenkunde Amina Helmi een eerste analyse gepubliceerd. Zij ontdekte nieuwe informatie over de vorming van de Melkweg.

Tijdens Eurosonic Noorderslag was Science LinX aanwezig in de Stad van de Toekomst, een initiatief van SummerLabb. Bezoekers konden er met interactieve opstellingen ontdekken hoe duurzaam zij zijn.

RUG-onderzoekers hebben ontdekt hoe een klasse koolhydraten (de galacto-oligosachariden) ervoor zorgen dat flesvoeding de micro-organismen in de darmen net zo stimuleren als gebeurt door moedermelk. Dankzij deze vinding, die door de universiteit is gepatenteerd, is het mogelijk om zogeheten prebiotica in te zetten om de voedingswaarde van babyvoeding te vergroten. Het onderzoek is op 16 januari gepubliceerd in het tijdschrift Scientific Reports.

De biodiversiteit op eilanden wordt bepaald door een evenwicht van immigratie en uitsterven van soorten. Dit idee werd precies vijftig jaar geleden verwoord door de grondleggers van de theorie van eilandbiogeografie, Robert H. MacArthur en Edward O. Wilson. Nu is deze stelling eindelijk bewezen door evolutionair ecologen van onder meer de RUG.

Science LinX wenst u een goed 2017!

Bacteriën die gevoelig zijn voor antibiotica kunnen een behandeling overleven wanneer er genoeg resistente cellen in de buurt zijn die antibiotica kunnen afbreken. Dit nieuwe inzicht in hoe een behandeling met antibiotica kan mislukken vanwege de microbiële context is op 27 december gepubliceerd in het tijdschrift PLOS Biology door microbiologen van de Rijksuniversiteit Groningen en collega’s uit San Diego.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Januari 2017

De geïntegreerde circuits op microchips worden steeds kleiner. Er lijken zelfs moleculaire circuits aan te komen. Maar op die lengteschaal gelden de normale wetten voor elektrische geleiding niet meer: in plaats daarvan regeert de kwantummechanica. Ryan Chiechi heeft samen met collega’s een aantal kwantumeffecten in moleculaire circuits onderzocht en publiceerde de resultaten op 20 november in het tijdschrift Nature Communications.

De RUG en Science LinX presenteren vijf illustraties van motor-moleculen gemaakt door Ben Feringa

RUG-hoogleraar Marco Fraaije werkt aan het verbeteren van natuurlijke moleculaire machines, enzymen, om ze geschikt te maken voor gebruik in de industrie. Binnen het Europese onderzoeksproject ROBOX heeft hij al een aantal verbeterde enzymen gemaakt. Een nieuw filmpje dat het project toelicht viel in de prijzen tijdens het IFFR filmfestival.

Alle leerboeken vertellen dat de cyclus van groei en deling van cellen met een celkern wordt geregeld door het cycline-afhankelijke kinase complex. Maar RUG-onderzoekers hebben ontdekt dat metabole oscillaties optreden als de ‘dirigent’ van de celdeling. De resultaten zijn op 15 december gepubliceerd op de website van het tijdschrift Molecular Cell.

Peter van Abswoude werkte ruim vier jaar met elektronenbundels, nu staat hij voor de klas. Zijn ambitie: leerlingen inspireren en enthousiast maken voor zijn vak, natuurkunde.

Omdat het aantal plaatsen in Stockholm nogal beperkt is, organiseerde de RUG op 30 november een Nobel-lezing in de Martinikerk. Een officiële academische gebeurtenis met hoogleraren in toga, waarbij Ben Feringa een mooie generale repetitie van de uitreiking op 10 december kreeg.

De RUG zoekt een Artist in residence voor een project in samenwerking met twee Max Planck Instituten. Doel is om een kunstproject over synthetische biologie (een veld binnen de biologie op het raakvlak van moleculaire biologie, cel biologie en ontwerpen) op te zetten, dat de dialoog over dit vakgebied zal stimuleren.

RUG promovendus Patrick Bos laat zien dat het mogelijk is ook de structuur en aard van donkere materie en donkere energie, de onzichtbare bouwstenen van het universum, te bestuderen.

Vogels die veel last hebben van rovers rond hun nest, broeden langer op hun eieren dan vogels die geen last hebben van predatoren. Die laatsten kunnen zonder risico’s vaker de dienst afwisselen, zonder dat ze daarbij de kans lopen dat hun nest wordt ontdekt door een vos of een kraai. Dat ontdekten de Tjechische en Belgische biologen Bulla and Kempenaers samen met Groningse collega’s. De resultaten zijn op 24 november gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

De cichlide vissen die in het Victoriameer zwemmen zijn een standaardvoorbeeld van snelle evolutie. Biologen vermoeden dat het zicht onderwater een belangrijke factor is bij de vorming van nieuwe soorten, maar direct bewijs hiervoor was er nog niet. Maar nu lijkt dit te zijn gevonden in Groningse aquaria, blijkt uit een artikel dat is verschenen in het tijdschrift The American Naturalist.

Onze cellen maken gebruik van allerlei eiwitten die nuttige stoffen naar binnen transporteren. De motor van deze pompen draait op een stroom deeltjes, vaak natrium-ionen, een beetje zoals water een waterrad aandrijft. Maar hoe dat precies gebeurt was een raadsel, dat nu door Groningse biologen is opgelost.

Uit de laboratoria van de Rijksuniversiteit Groningen komen vaak verrassend praktische vindingen. Naast fundamenteel onderzoek is er ook veel technisch onderzoek, waar ingenieurs met behulp van de nieuwste technologie toepassingen ontwikkelen. Om dit techniekonderzoek en – onderwijs te stimuleren is het Groningen Engineering Center (GEC) opgericht.

De Rijksuniversiteit Groningen organiseert een voorronde van FameLab, een internationale wedstrijd in wetenschapscommunicatie.

De Science LinX Nieuwsbrief voor November 2016

Universiteiten, hogescholen en het voortgezet onderwijs werken al geruime tijd samen in regionale netwerken. Ook Science LinX is onderdeel van zo'n netwerk in Noord Nederland. Maar nu dreigt de overheid de financiering stop te zetten. De samenwerkende netwerken doen daarom de onderstaande oproep aan het ministerie van OCW om toch geld te reserveren voor deze netwerken.

In een rechtszaak komen doorgaans verschillende soorten bewijs aan de orde. Maar hoe moet een rechter ‘harde’ cijfers over bijvoorbeeld de kans dat een DNA spoor van de verdachte is afwegen tegen een getuigenverklaring? Wiskundige Charlotte Vlek ontwikkelde een oplossing, die overigens niet zomaar inzetbaar is.

Eind september ontmoetten 42 docenten, 54 leerlingen en 45 werknemers van universiteiten en science centra uit 10 Europese landen elkaar in Kiel, Duitsland, voor de eindconferentie en tentoonstelling van het Europese project IRRESISTIBLE.

Groningse wetenschappers hebben een alternatief ontwikkeld voor epoxyhars dat bij beschadiging zichzelf kan repareren. Ook is het materiaal – een bepekt aantal keren - volledig recyclebaar en het bevat geen bisfenol A, een stof die de hormoonhuishouding kan verstoren. Maandag 17 oktober promoveert Rodrigo Andrés Araya Hermosilla op de ontwikkeling van dit alternatief.

Een jaar of twintig geleden leek tumor necrose factor (TNF) een veelbelovend doel voor de behandeling van hersenziekten als mutiple sclerose of Alzheimer. Maar klinische testen vielen erg tegen. Nu hebben RUG onderzoekers, samen met een groep Europese collega’s, een belangrijke ontdekking gedaan die het falen van die testen verklaart, en de weg wijst naar een nieuwe behandeling.

Ben Feringa ontvangt de Nobelprijs voor Chemie 2016

Maar liefst 1750 jonge en oudere bezoekers kwamen zondag 2 oktober naar de Bernoulliborg, om daar te zien wat Science LinX had geprogrammeerd voor Zpannend Zernike.

Boekrecensie: negentien verhalen over onderzoek uit hte Groningen Institute for Evolutionary Life Sciences.

RUG-onderzoeker Marc van der Maarel ontdekte bij toeval een nieuwe blauwe kleurstof. De patentaanvraag is net gepubliceerd, maar zal vermoedelijk niets opleveren. Voor het onderwijs blijkt zijn vondst wel een verrijking.

De eerst meetgegevens van de Gaia satelliet zijn woensdag vrijgegeven. In het Kapteyn Instituut van de RUG konden sterrenkundigen nauwelijks wachten om ermee aan de slag te gaan.

De capaciteit van computerchips werd alsmaar groter, vooral omdat transitoren alsmaar kleiner werden. Maar die verkleining loopt tegen een grens aan. Een oplossing om toch snellere chips te maken is om transistoren te bouwen die werken op de spin, en niet op lading van elektronen. Sander Kamerbeek verdedigde zijn proefschrift over die spin transistoren op 9 september.

De eilanden in de Waddenzee groeien voortdurend. Welke bacteriesoorten er leven in het maagdelijke zand en de steeds rijkere bodems die ontstaan tijdens de ecologische successie was niet bekend. Francisco Dini-Andreote heeft dit gat in onze kennis gevuld. Hij ontving op 9 september zijn doctorstitel cum laude.

Er komen Doldwaze Data Dagen aan. Op 14 september krijgen alle sterrenkundigen ter wereld voor het eerst toegang tot gegevens over de helderheid en positie van een miljard sterren, gemeten met de Gaia-satelliet.

Op 30 augustus bezochten leerlingen van het Harens Lyceum (voorheen Zernike College) de bètafaculteit van de RUG.

Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen en de universiteit van Pennsylvania (VS) hebben een nieuw stukje ontdekt in de puzzel die moet verklaren hoe slaaptekort het geheugen aantast.

Een deel van de elektrische ladingen die in zonnecellen ontstaan verdwijnt in ‘vallen’. RUG-onderzoekers deden terwijl ze perovskiet kristallen onderzochten een bijzondere waarneming, die nieuwe inzichten geeft in de aard van deze vallen. Dit kan de efficiëntie van zonnecellen van perovskiet vergroten en nieuwe sensoren voor zuurstof en waterdamp opleveren.

RUG-natuurkundigen onder leiding van Bart van Wees zijn er in geslaagd het transport van elektronenspin te sturen met een elektrisch veld. Het is de eerste keer dat dit bij kamertemperatuur is gelukt. Hiermee zijn nieuwe toepassingen van ‘spintronica’ weer een stapje dichterbij.

Moleculair biologen van de RUG doen mee aan een onderzoeksproject dat maar liefst 7,4 miljoen euro heeft gekregen uit het zeer competitieve Europese Horizon 2020 programma. Doel is om ‘lipid rafts’ (vet-vlotten), speciale stukjes van de celmembraan, te gaan gebruiken om nuttige stoffen te produceren of vervuiling af te breken.

Prof.dr. Syuzanna Harutyunyan kijrgt de KNCV Gouden Medaille 2016. Dat is de hoogste Nederlandse onderscheiding voor chemisch toptalent. De prijs wordt uitgereikt tijdens de chemieconferentie CHAINS die van 6 tot en met 8 december plaatsvindt in Veldhoven.

Groningse onderzoekers onder leiding van hoogleraar organische chemie Ben Feringa hebben een molecuul gemaakt dat twee afzonderlijk te ‘bedienen’ lichtschakelaars bevat. Hiermee presenteert Feringa opnieuw een nieuw stuk gereedschap voor met licht te controleren functionele materialen. Een artikel over de combi-schakeling verscheen op 12 juli in Nature Communications.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Juli 2016

De Science LinX Nieuwsbrief Nascholing

De Science LinX Nieuwsbrief voor Oktober 2016

Het is de locatie die telt. RUG-microbiologen Jan-Willem Veening en Jelle Slager beschrijven de manier waarop de locatie van genen invloed heeft op cellulaire processen in een overzichtsartikel dat op 27 juni verscheen op de website van het tijdschrift Trends in Microbiology.

Een internationaal consortium van wetenschappersheeft een model gepubliceerd van het Parkinson-eiwit LRRK2. RUG biochemicus Arjan Kortholt is een van de ‘corresponding authors’ van het artikel dat de structuur beschrijft.Het is gepubliceerd op 27 juni in Proceedings of the National Academy of Sciences.

Op donderdag 30 juni ontvangt Ming Cao, associate professor aan de RUG, de European Control Award. Deze prijs erkent een ‘buitengewone bijdrage van een jonge wetenschapper aan het vakgebied van systeem- en regeltechniek’.

RUG-trekvogelecoloog Theunis Piersma en zijn collega’s van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) kregen tijdens hun veldwerk in Mauritanië bezoek van niemand minder dan Christine Lagarde, algemeen directeur van het Internationaal Monetair Fonds.

Industriële robots zijn heel goed in het uitvoeren van een voorgeprogrammeerde taak. Maar om ze een nieuwe taak te leren is heel wat programmeerwerk nodig. Het ENgineering and TEchnology institute Groningen (ENTEG) wil graag flexibele robots ontwikkelen. Hector García de Marina beschrijft hoe dat kan in zijn proefschrift.

Verslag van het International Student Congress of (bio)Medical Sciences, eerder deze maand in het UMCG.

Afgelopen schooljaar deden verschillende scholen in Nederland mee aan het project Irresistible. In dit project zijn in 10 verschillende landen lesmodules ontwikkeld over natuurwetenschappelijke onderwerpen.

Verslag van de jaarlijkse bètasnuffel voor klas 3Y van de Lindenborg (Leek) in Groningen op de Bernoulliborg en de Linnaeusborg.

Bart van Wees, hoogleraar fysica van nanodevices aan de RUG en verbonden aan het Zernike Institute for Advanced Materials, is dit jaar een van de vier ontvangers van de NWO-Spinozapremie, de hoogste onderscheiding in de Nederlandse wetenschap. Zijn onderzoek komt voort uit nieuwsgierigheid naar het gedrag van elektronen in nieuwe materialen, maar altijd met een half oog gericht op toepassingen.

Het werk van RUG-promovenda Vahideh Faghihi zal de kallibratie van thermometers nauwkeuriger maken. Niet heel belangrijk voor de gemiddelde gebruiker, maar wel voor klimaatonderzoekers.

Natuurkundigen over de hele wereld proberen kwantumzwaartekracht te beschrijven. Zij denken dat het antwoord te vinden is in het vroege universum. RUG-promovendus Marco Scalisi heeft kosmologische modellen ontwikkeld die dit antwoord dichterbij kunnen brengen.

RUG-hoogleraar scheikunde Ben Feringa heeft een nieuwe primeur. Hij heeft een ronddraaiend motormolecuul gemaakt dat loopt op chemische energie. De nieuwe motor is beschreven in een artikel dat op 6 juni verscheen in Nature Chemistry.

RUG-chemicus Ryan Chiechi heeft een systeem gemaakt dat met behulp van licht binnen enkele picoseconden van lage naar hoge geleiding is te schakelen. Op termijn kan zo’n systeem met behulp van organische moleculen optische pulsen omzetten in elektrische signalen. Het onderzoek dat deze techniek demonstreert is op 8 juni gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications.

Fotoverslag: Science LinX @ Der Aa kerk tijdens de Nacht van Kunst en Wetenschap.

Voorafgaand aan de Nacht van Kunst en Wetenschap bezochten zo’n 300 scholieren tijdens de Onderzoeksdagen de Science LinX expositie in de Der Aa kerk. Hier konden ze inspiratie op doen voor hun profielwerkstuk.

Drie jaar geleden presenteerde RUG chemicus Ben Feringa een minder vervuilende manier om belangrijke grondstoffen voor onder meer geneesmiddelen te maken. En nu komt hij met een vervolg dat nog schoner is. Nature Communications publiceerde de nieuwe techniek op 2 juni.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Juni 2016

Het lukt steeds beter om transistoren te verkleinen, maar daardoor ontstaat een probleem met de warmte die zij produceren. Een mogelijk oplossing is koeling met behulp van elektronen, via het zogeheten Peltier effect. Dit gebeurt al met bier, en Ivan Vera Marun, een natuurkundige die verbonden is aan de RUG en de universiteit van Manchester, laat in Nature Communications zien dat het ook kan werken in tweedimensionaal grafeen.

De Rijksuniversiteit Groningen coördineert een project, Sundial, waarbij 14 promovendi een opleiding krijgen in het analyseren van grote databestanden met behulp van moderne ICT technieken. Voor het programma is een subsidie van 3,7 miljoen euro beschikbaar gesteld door de EU.

Op dinsdagavond 17 mei zal prof. Mike Jetten ​(Radboud Universiteit Nijmegen) ​een lezing geven bij het Koninklijk Natuurkundig Genootschap te Groningen, over de ontdekking van 'onmogelijke' microorganismen.

Rozen zijn rood, viooltjes zijn blauw, dat weet iedereen maar hoe komt dat nou? Plantenkwekers kennen inmiddels verschillende genen die een rol spelen bij bloemkleur, maar er bestond nog geen kwantitatief onderzoek naar de manier waarop verschillende pigmenten rode, blauwe of gele bloemen opleveren. Casper van der Kooi deed dat wel, door biologie en natuurkunde te combineren.

Management measures aimed at restoring commercial stocks of marine fish, for example cod, is an efficient tool to decrease eutrophication effects in coastal areas. This is the main conclusion of a review, published in the Journal of Applied Ecology.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Mei 2015

Op 21, 22, 25 en 26 april kwamen bijna 800 scholieren van elf verschillende scholen naar de onderzoeksdagen van de RUG. Zij deden inspiratie op voor hun profielwerkstuk en leerden open en onderzoekende vragen stellen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Mei 2015

De afgelopen week waren vier middelbare scholieren in Roemenië om namens de RUG hun profielwerkstuk te presenteren op de International Conference for Young Scientists. Ze wonnen een gouden, een zilveren en een bronzen medaille.

Welke wetenschapper kan het beste zijn onderzoek uitleggen aan het publiek? Daar gaat het om bij FameLab, een internationale wedstrijd waaraan honderden jonge onderzoekers uit meer dan 25 landen aan meedoen.

RUG-promovendus Davood Abbaszadeh heeft met collega’s uit Duitsland een manier gevonden om plastic halfgeleiders efficiënter te maken. Het levert betere led’s op, en mogelijk ook efficiëntere zonnecellen. En dat tegen lagere kosten. Het onderzoek is maandag 25 april gepubliceerd in Nature Materials.

Scheikundestudente Marieke Veenstra deed in het voorjaar van 2015 een afstudeeronderzoek in de organische chemie. Tijdens haar driemaands project in het lab van Syuzanna Harutyunyan testte zij een nieuwe synthesemethode uit. Haar werk kwam terecht in een Science artikel dat op 23 april verscheen.

Door twee technieken uit de organische chemie, elk een eeuw oud, te combineren kan Syuzanna Harutyunyan veel gemakkelijker en met meer precisie tal van organische verbindingen maken. Dit is handig bij de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen. Het artikel waarin Harutyunyan deze methode beschrijft verscheen op 22 april in het tijdschrift Science.

Tijdens de jaarlijkste Girlsday (14 april) bezochten 30 meiden uit de havo/vwo brugklas de bètafaculteit. Op het programma stonden een lezing over hersensynchronisatie bij Tibetaanse monniken, bezoek aan de Science LinX expositie en de Blaauw Sterrenwacht en ontmoetingen met bètawetenschapsvrouwen.

Misschien heb je nog nooit gehoord van perovskieten, maar zij kunnen zonnepanelen een stuk goedkoper maken. En ze zorgen voor efficiëntere röntgendetectoren, waardoor artsen minder straling nodig hebben voor een scan. Hoogleraar fotofysica en opto-elektronica Maria Antonietta Loi bestudeert dit bijzondere materiaal en heeft er net twee artikelen over gepubliceerd.

Dipayan Paul moest een nieuwe manier om het radioactieve koolstof-14 te meten introduceren in Groningen. Maar het lukte hem niet om resultaten van de Amerikaanse ontdekkers van de methode te herhalen. Uiteindelijk concludeerde hij dat de nieuwe techniek niet werkt. Het is een van de resultaten in het proefschrift dat hij op 11 april verdedigt.

De moderne wetenschap draait niet alleen meer om het produceren van gegevens. Het is net zo belangrijk informatie te halen uit publieke ‘Big Data’. Chris Davis van het Energy and Sustainability Research Institute Groningen gebruikte anderhalf miljoen gegevens die de elektriciteitsproductie in alle Amerikaanse staten beschrijven om te bepalen hoe groot de impact van het Clean Power Plan zullen zijn.

RUG-onderzoekers zijn er als eersten in geslaagd het mechanisme te beschrijven waarmee bacteriën bepaalde vitamines opnemen. En daarbij laten ze zien dat de leerboeken niet kloppen. De resultaten zijn gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications.

Scholieren kunnen kennismaken met Informatica en Wiskunde tijdens een speciale middag over het kraken van codes.

De Blaauw Sterrenwacht van de Rijksuniversiteit Groningen werd op vrijdag 11 en zaterdag 12 maart tijdens de 40e Landelijke Sterrenkijkdagen overspoeld met een recordaantal van 565 bezoekers.

Gerrit Poelarends was op zoek naar een enzym om een belangrijke stap in de productie van geneesmiddelen groener en efficiënter te maken. Die speurtocht bracht hem bij een klein eiwit met de naam 4-oxalocrotonaat tautomerase. Het kostte hem vijf jaar om de mogelijkheden van dit enzym in kaart te brengen en het flink te verbouwen zodat het de gewenste stap efficiënt kon uitvoeren.

Natuurkundigen hebben de radioantennes van de Lofar telescoop gebruikt om hoog-energetische kosmische deeltjes te bestuderen. In het tijdschrift Nature melden zij dat die uit onze eigen Melkweg afkomstig zijn.

Wanneer er veel vogels zijn voor een beperkt aantal territoria blijken afwachtende, verlegen individuen in het voordeel te zijn. Dat ontdekten ecologen van de Rijksuniversiteit Groningen die de evolutie van persoonlijkheid onderzochten bij koolmezen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Maart 2015

Docenten kunnen tijdens twee workshops kennismaken met nieuwe lesmodules, onder meer over koolhydraten in moedermelk.

Kort verslag van de Groningse voorronde van FameLab

Ingenieur en sterrenkundige Robert Huisman ontwierp een belangrijk onderdeel van de grootste telescoop ter wereld, en schreef er zijn proefschrift over.

Martin van Duin, onderzoeker bij rubberproducent Lanxess, is aangesteld als bijzonder hoogleraar Rubber producten aan de RUG.

Kom ook naar de Groningse voorronde van FameLab op 11 februari!

Het eerstejaars essay van master student Nancy Obeng werd uiteindelijk een Opinie artikel in het tijdschrift Trends in Microbiology.

Onderzoekers van de afdeling Farmaceutische Technologie en Biofarmacie en het Martini Ziekenhuis zijn bezig met het ontwikkelen van een medicijnformulering die kan worden geïnhaleerd. Patiënten met een zogenoemde off-periode (verkramping van het hele lichaam) zullen door deze innovatie vermoedelijk veel sneller herstellen.

Tijdens Eurosonic/Noorderslag maken bezoekers via prikkelende opstellingen kennis met de wereld van de energietransitie in het SummerLabb. Science LinX was van de partij met een preview van de tentoonstelling RE:charge.

Science LinX presenteert RE: charge tijdens Eurosonic/Noorderslag

Wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen hebben een nieuwe, verbeterde manier ontwikkeld om fluorescerende labels te gebruiken bij microscopisch onderzoek. Door een beschermende ‘fotostabilisator’ te koppelen aan de fluorescerende verbinding (de fluorofoor) blijft deze veel langer licht uitzenden. De resultaten zijn op 11 januari gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications.

Drie trips naar Groenland leverden alleen teleurstelling op. Maar een paar jaar later bleken de gegevens van een mislukte veldproef op de ijskap ineens zeer nuttig. Ze eindigden op 4 januari in Nature Climate Change.

Hoe kan leven ontstaan uit een levenloze chemische soep? Sinds de publicatie van ‘Over de oorsprong van soorten’ van Charles Darwin houdt die vraag wetenschappers bezig. RUG hoogleraar chemie Sijbren Otto bestudeert ‘chemische evolutie’, om te zien of zelforganisatie en autokatalyse een antwoord kunnen opleveren. Zijn onderzoeksgroep ontwikkelde eerder een modelsysteem met zelfreplicerende moleculen – moleculen die kopieën van zichzelf kunnen maken – en hebben nu aangetoond dat er ook diversiteit kan ontstaan door mutatie van de replicatoren.

De Science LinX Nieuwsbrief voor December 2015

Pep Ingla-Aynés, promovendus in de onderzoeksgroep van hoogleraar Natuurkunde van Nanodevices Bart van Wees, heeft in grafeen de langste spin-relaxatie afstand ooit weten te bereiken. Met 24 micrometer is het oude record, dat ook uit het lab van Van Wees kwam, verdubbeld.

RUG-onderzoekers hebben samen met collega’s uit Zwitserland een grootschalige kwantitatieve en kwalitatieve analyse gemaakt van de eiwitten die de bacterie Escherichia coli maakt onder 22 verschillende condities. Uiteindelijk is het grootste deel (ruim 90 procent) van de eiwitmassa in de cel beschreven. De resultaten zijn een goudmijn voor onderzoekers. Een eerste beschrijving van de resultaten is op 7 december gepubliceerd in het tijdschrift Nature Biotechnology.

Celbiologen wisten dat het er moest zijn maar niemand kon aantonen dat het er inderdaad was: het divisoom, een eiwitcomplex dat verantwoordelijk is voor de celdeling bij bacteriën. Nu hebben twee biochemici van de RUG als eersten dit divisoom in beeld gebracht. Zij publiceerden de eerste blik op dit complex op 8 december in het tijdschrift Scientific Reports.

AkzoNobel, BASF, Shell, het Ministerie van Economische Zaken, de Topsector Chemie, NWO en de universiteiten van Utrecht, Eindhoven en Groningen hebben op 7 december hun plannen gepresenteerd voor de oprichting van het nieuwe Advanced Research Center Chemical Building Blocks Consortium (ARC CBBC). Dit nationale onderzoekscentrum zal belangrijke energie- en chemievraagstukken aanpakken die gepaard gaan met het groeiende beroep op de eindige voorraad grondstoffen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor December 2015

Kort verslag van 'Een dag student' bij de bètafaculteit.

Nanotechnologie houdt zich bezig met het zeer kleine. Dat is even iets anders dan de hoogovens van Tata Steel, zou je zeggen. Toch gaat Bart Kooi, leider van de onderzoeksgroep Nanostructured Materials and Interfaces, met de staalgigant in zee. De RUG-onderzoekers willen het effect van nanodeeltjes op staal begrijpen.

RUG-hoogleraar organische chemie Ben Feringa krijgt Chemistry for the Future Solvay prize.

Materiaalwetenschapper Andreas Hermann en orthodontist Yijin Ren hebben samen met collega’s een bacteriedodende vulling voor 3D printers ontwikkeld. De eerste toepassing ligt in de tandheelkunde, maar ook andere implantaten kunnen zo gemaakt worden. De resultaten van dit onderzoek zijn onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Advanced Functional Materials.

Friese scholier Sybren Bos wint finale zoutkristallenwedstrijd.

Verslag van de Nacht van de Nacht

De Science LinX Nieuwsbrief voor Oktober 2015

RUG-microbiologen Robin Sorg en Jan-Willem Veening deden een gedetailleerd onderzoek bij afzonderlijke cellen naar de voorwaarden voor het ontstaan van antibioticumresistentie in de ziekteverwekker Streptococcus pneumoniae. Op 30 oktober 2015 werd dit gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications.

De Science LinX Nieuwsbrief voor November 2015

Noord Nederland draagt bij aan Europese supertelescoop

Sneeuw maken op Groenland voor betere klimaatmodellen

Groningse chemici onder leiding van hoogleraar organische chemie Ben Feringa hebben een nieuw type moleculaire motor ontworpen. Zij publiceerden hierover in Nature Chemistry.

Verslag van de iGEM jamboree in Boston door het Groningse team 'Blue Energy'

Fotoverslag van Zpannend Zernike op 4 oktober

Nieuw inzicht in invasies van micro-organismen

Theoretisch natuurkundigen van de RUG hebben, met steun van Stichting FOM, ontdekt dat in zogeheten gefrustreerde magneten skyrmionen kunnen ontstaan. Dit zijn kleine magnetische wervelingen die te gebruiken zijn voor de opslag van gegevens. Hiermee is voor het eerst een nieuwe klasse materialen beschreven die bruikbaar is in ‘skyrmionica’, een onderzoeksveld dat geheugen en logische circuits wil maken met behulp van skyrmionen. De resultaten zijn op 23 september 2015 gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications.

Een verslag van het thema 'Research' tijdens de Holland Web Week Groningen.

Science LinX ontwikkelt lesmodules academische vaardigheden.

Terwijl ze het allereerste licht in het universum wilden bestuderen met de LOFAR telescoop ontdekten RUG-sterrenkundigen onverwachte draadvormige structuren in ons melkwegstelsel.

Vierde aflevering van de blog van het Groningse iGEM team.

Natuurkundigen van de Rijksuniversiteit Groningen hebben, samen met collega’s uit Utrecht en Brest, een nieuw principe ontdekt waarmee informatie tussen elektronische circuits kan worden verstuurd. Maar het kan ook helpen om op efficiëntere manier stroom op te wekken uit warmteverschillen. De resultaten zijn op 14 september verschenen in het tijdschrift Nature Physics.

Derde aflevering van de blog van het Groningse iGEM team.

Tweede aflevering van de blog van het Groningse iGEM team.

De weg naar Boston: iGEM team Blue Energy produceert energie met bacterie.

Bioinformatica artikel blijkt een zomerhit.

De nieuwe Science LinX expositie: Futureproof!

Veertig kinderen van 10 tot 15 jaar deden zelf onderzoek naar links- en rechtshandigheid.

Foto impressie van de Der Aa kerk tijdens de Nacht van Kunst in Wetenschap.

KVI-Cart werkt aan nieuwe methode voor testen protonentherapie

Piet van der Kruit, emeritus-hoogleraar in de Sterrenkunde van de Rijksuniversiteit Groningen, heeft het leven en werk van Jacobus Cornelius Kapteyn beschreven in een bijna 700 pagina tellende biografie. Van der Kruit is enkele jaren bezig geweest met het verzamelen en bestuderen van de correspondentie, verslagen van vergaderingen en de vele wetenschappelijke publicaties van Kapteyn, de eerste hoogleraar Sterrenkunde in Groningen. Zijn naam leeft daar voort in het Kapteyn Instituut voor Sterrenkunde.

Winnaars finale Natuurkunde Olympiade in Groningen.

Spinozapremie winnaar Cisca Wijmenga over de relatie tussen genen en gezondheid.

Leerlingen RSG de Borgen (3 gymnasium) naar de Bernoulliborg voor dagje profielsnuffelen

Bijeenkomst rond 3D printer in Bernoulliborg.

ZEN netwerk bestudeert zeegras over het hele Noordelijk halfrond.

Eerste ZONdag trekt 150 bezoekers.

FOM subsidie voor theoretisch natuurkundige Diederik Roest

Winnaars Jan Kommandeurprijs ook succesvol in Izmir.

Proefschrift over ontwerp en validatie van HIFI, instrument voor Herschel ruimtetelescoop

Het Kapteyn Instituut levert nieuwe ontvangers voor ALMA radiotelescoop.

EUR 2 million ERC Consolidator Grant for Justin Ye.

RUG-chemici publiceren schakelbare katalysator in Nature Communications

De 26e Bernoulli lezing gaat over een oud-Griekse computer.

Verslag van de Landelijke Sterrenkijkdagen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Aporil 2015

De Science LinX Nieuwsbrief voor Aporil 2015

De Science LinX Nieuwsbrief voor Juni 2015

De Science LinX Nieuwsbrief voor September 2015

Tijdelijke expo: 3D printen in onderwijs en onderzoek

Zevenhonderd scholieren liepen een dagje mee bij een bètastudie.

Prijs voor het beste bèta-profielwerkstuk uitgereikt.

Scholieren volgen lessen tijdens zeiltocht door de Caraïben

Technasium scholieren volgen Keuzecolleges aan de RUG.

Promovendus onderzoekt rubberboom als oliebron

Try-out van lesmodule over moedermelk

Wiskundig veertje maakt van robots een team

Nieuwe manier om grafeen te maken lijkt doorbraak in grafeen-elektronica.

Finale EUSO Nederland in Groningen

Open Dag trekt duizenden bezoekers

RUG onderzoekers maken sensor om 'crowding' in cellen te meten.

Snel ontwerp van enzymen in de computer.

Promovendus Jiawen Chen maakt revolutionaire moleculaire motors

RUG-sterrenkundige bestudeert ontstaan van het kosmische web

Promovendus Vincent Voet maakt bits van polymeren.

Doe mee met de regionale voorronde van FameLab in Groningen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Januari 2015

De Science LinX Nieuwsbrief voor Maart 2015

Bio-informaticus Marnix Medema wint prijs voor beste proefschrift.

De Science LinX Nieuwsbrief voor Januari 2015

Winnaars van Green Mind Award 2012 maakten de Bernoulliborg groener

Suikerbieten als bron van hoogworden grondstoffen? De RUG werkt eraan!

Happend Pac-man molecuul gevisualiseerd, Nature publicatie voor RUG-onderzoekers.

Promovendus Ard Jan Grimbergen wint vijfde 'Science Battle'

Groningse biochemici maken nieuw enzym

Publicatie in Nature Communications voor Groningse chemici

RUG studente Maria Azhar wint afstudeerprijs Natuurkunde

Verslag van 'Een dag student' bij de opleiding scheikunde / scheikundige technologie.

RUG-onderzoekers publiceren in Nature over chemische nanoreactor.

Drieduizend bezoekjes voor opleidingen bètafaculteit tijdens Open Dag.

Sterrenkundige Amina Helmi over galactische evolutie en man-vrouw verhoudingen.

De Science LinX Nieuwsbrief voor November

Groningse chemici in finale van 'Dance your PhD' wedstrijd

Leraren naar Lissabon voor cursus 'tentoonstelling maken'

Nacht van de Nacht in de Blaauw Sterrenwacht.

Verslag van conferentie over Ster van Bethlehem

Promotieonderzoek naar klapwiekende drone

Nacht van de Nacht in Blaauw Sterrenwacht

Vijfde Nature artikel voor Dirk Slotboom dankzij vitamine B3

Oscar Kuipers in documentaire synthethische biologie

Zpannend Zernike weer goed bezocht.

Nieuwe enzymreactie kan mogelijk stankoverlast verminderen.

Kom zondag naar Zpannend Zernike!

De Science LinX Nieuwsbrief voor Oktober

Science LinX publiceert visie in Spokes Magazine

Eerste bijeenkomst van docenten in Science LinX project Irresistible.

Groningse onderzoekers werken aan nieuwe ontwerp voor het oogsten van golfenergie

Hoe een maf idee tot verschillende Nature publicaties leidde.

Overeenkomst brengt Chileens ingenieurs naar Groningen

Vice-decaan Peter van Haastert neemt afscheid

De Science LinX Nieuwsbrief voor September

Onderzoek baant weg voor nieuwe methode data opslag

Leerlingen van het Zernike College bezoeken Science LinX

De Zout Expres rijdt de komende weken langs 60 basisscholen.

Science publicatie met RUG-sterrenkundige Amina Helmi.

Nano-koelelement werkt dankzij spinkoppeling

Vier Veni-subsidies voor onderzoekers bètafaculteit

Investering van 81 miljoen in nationale onderoeksstructuur.

Bezoek van scholieren aan de bètafaculteit tijdens Junior Honours College.

Trainingskamp voor deelnemers Internationale Natuurkunde Olympiade

Congres over systeem- en regeltheorie in Groningen, met publiekslezing en eerbetoon aan prof. Jan Willems.

Gerard Roelfes gebruikt chemie voor vergroten biologische kennis.

Gesprek over natuurkunde met eredoctor Renata Kallosh en haar man Andrei Linde.

Felicitaties voor winnaar Spinozapremie Theunis Piersma.

Spinozapremie 2014 voor trekvogelecoloog Theunis Piersma.

RUG-sterrenkundige Morganti benoemd tot 'Commandeur in de Orde van de Ster van Italië'

Amerikaanse sterrenkundigen ontdekken planeten rond Ster van Kapteyn.

Twee winnaars Jan Kommandeurprijs 2014 krijgen ook KNAW Onderwijsprijs.

Verslag van de Nacht van Kunst en Wetenschap vanuit de Der Aa-kerk.

Gronings team wint 'hardloopwedstrijd' voor cellen.

Enzym maakt in drie stappen uit suiker bouwsteen voor bioplastic.

Lab at My Place brengt wetenschap in je huiskamer!

RUG-chemicus Siewert-Jan Marrink krijgt subsidie van 780.000 euro voor simulatie van membranen.

Vijf Groningse chemici krijgen een onderzoekssubsidie van NWO.

Zeventig jaar oud dogma omver geworpen door RUG-microbiologen.

Video impressie van de lustrum tentoonstelling over 400 jaar wetenschap in Groningen.

Winnaars van de profielwerkstukwedstrijd deden mee aan de jaarlijkse International Conference of Young Scientists.

Meiden bezoeken wetenschapstentoonstelling op Girlsday

Een artikel van RUG-wetenschappers wordt 'verfilmd' voor het tijdschrift JoVE.

Verslag van de Groningse voorronde van Famelab

RUG-onderzoeker Jasper Oosthoek promoveert op phase-change geheugen.

Donderdag 10 april kan je een voorronde van FameLab bijwonen.

De winnaars van de Jan Kommandeurprijs zijn bekend!

De Bernoullilezing 2014 gaat over kettinglijnen en klokken

Verslag van de activiteiten van de Blaauw Sterrenwacht tijdens de Landelijke Sterrenkijkdagen

Ballonnen en een limousine fleuren de inschrijving van de Bètabedrijvendag op.

Leerlingen uit 3 vwo doen inspiratie op voor hun profielkeuze op de FMF Bètadag.

RUG onderzoekers vinden nieuw mechanisme van erfelijkheid bij planten

Een verslag van de Open Dag op Locatie, waar scholieren kennismaken met opleidingen van de RUG.

Derde publicatie in Nature Materials in drie maanden voor natuurkundige Maxim Mostovoy

Oude sterren bewegen langzamer door de Melkweg dan gedacht, ontdekt RUG sterrenkundige.

Science LinX organiseerde een werkbezoek aan Dublin voor vertegenwoordigers van de Gemeente Groningen en diverse kennisgerichte instellingen uit de stad.

In de hal van de Bernoulliborg zijn door Science LinX drie nieuwe opstellingen geplaatst.

Scholieren van het Leeuwarder Lyceum bezoeken Science LinX

Een nieuwe vloer voor de hal van het Natuurkunde & Scheikunde gebouw.

Radiotelescoop ALMA vindt met Groningse detectoren stofwolk in supernova.

RUG-chemicus Sijbren Otto leidt een netwerk van 60 onderzoekers die synthetisch leven willen maken.

RUG-sterrenkundige Seyit Hocuk publiceert artikel over stervorming.

Zestig scholieren doen practicum aan de RUG.

Theoretisch natuurkundige Maxim Mostovoy publiceert opnieuw in Nature Marterials.

Theoretisch natuurkundige Diederik Roest is gekozen tot lid van De Jonge Akademie.

RUG chemici Ben Feringa en Gerrit ten Brinke ontvangen prijzen.

Groningse promovendus maakt met polymeer efficiëntere oliewinning mogelijk.

Science LinX presenteert drie grafeen filmpjes.,

Drie medewerkers FSE in de prijzen.

Chemische synthese cruciaal voor nieuw tuberculose vaccin.

De Science LinX nieuwsbrief voor november 2013

Verslag van de Nacht van de Nacht in de Bernoulliborg.

Het idee van RUG-emeritus Rob de Meijer over het ontstaan van de maan was onlangs te zien in het VPRO programma Labyrint

Op 31 augustus overleed Jan Willems, emeritus hoogleraar en een van de meest prominente wetenschappers van de Faculty of Science and Engineering (voorheen de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen).

Waarom studeert Taco Tjalma scheikunde?

Waarom studeert Harmen Sikkema scheikunde?

Waarom studeert Priscilla scheikunde?

Een beeldverslag van Zpannend Zernike op 6 oktober.

Nobelprijs Natuurkunde 2013 naar Higgs en Englert

Onderzoekers van de RUG brengen beweging transportmolecuul in beeld, publiceren in Nature.

Trailer van het Weekend van de Wetenschap

Een herfstfoto

De Science LinX nieuwsbrief voor oktober 2013

Nanotech pionier Eric Drexler legt uit hoe we goedkoop en schoon kunnen produceren.

Onderzoekers Rijksuniversiteit Groningen maken een antibioticum dat je 'aan' kunt zetten.

Zes Groningse scheikundestudenten krijgen een studiebeurs.

Groep onder leiding van prof. dr. Bart van Wees maakt nano-warmteschakelaar.

Groningse biochemici en natuurkundigen lossen een mysterie op, publiceren in Nature Structural and Molecular Biology.

RUG-sterrenkundigen publiceren in Science

Eerstejaars van de Faculteit krijgen hun veiligheidsinstructie

Groningse natuurkundigen lossen 20 jaar oud raadsel op

De Science LinX nieuwsbrief voor september 2013

Tien scholieren bezoeken de Science LinX Summerschool moleculaire biologie.