Skip to ContentSkip to Navigation
Onderdeel van Rijksuniversiteit Groningen
Science LinX Science LinX nieuws

Groningse stuurman op Europees vlaggenschip

30 januari 2013
De EU heeft grafeenonderzoek tot 'vlaggenschip' uitgeroepen
De EU heeft grafeenonderzoek tot 'vlaggenschip' uitgeroepen

RUG-hoogleraar Technische Natuurkunde Bart van Wees is een van de werkgroepleiders (Workpackage Leaders) in het nieuwe ‘vlaggenschip programma’ over grafeen van de Europese Unie. Er is een investering van maar liefst een miljard euro gepland in dit onderzoeksprogramma, verdeeld over de komende tien jaar.

De Europese Commissie meldde vorige week dat twee onderzoeksprogramma’s zijn geselecteerd voor het ‘Future and Emerging Technologies Flagship program’ (Vlaggenschip programma voor toekomstige en opkomende technologieën). Naast Grafeen krijgt ook een project gericht op het ontrafelen van de werking van het menselijk brein (Human Brain) een miljard euro. Deze ‘vlaggenschip programma’s’ moeten onderzoeksgroepen en industriële partijen binnen Europa verenigen.

Bart van Wees
Bart van Wees

Het Grafeen project krijgt een budget van 54 miljoen euro voor de eerste dertig maanden. Er doen in eerste instantie zo’n 76 groepen aan mee, inclusief groepen uit de industrie. Een van de deelnemers is de onderzoeksgroep voor spintronica van Bart van Wees. ‘De eerste investering vanuit dit project levert iedere deelnemende groep een tot twee extra onderzoekers op’, vertelt hij.

Maar Van Wees is ook werkgroepleider voor het onderzoek naar spintronica, een van de speerpunten van het grafeenproject. In totaal zijn er zo’n twaalf werkgroepen gericht op verschillende speerpunten. ‘Het is natuurlijk een eer wanneer ze je vragen om werkgroepleider te worden. Als zodanig moet je het onderzoek op jouw terrein coördineren’, zegt Van Wees. ‘Een van de deelnemers aan mijn werkgroep is Albert Fert, die in 2007 de Nobelprijs voor natuurkunde won. Er zijn in totaal vier Nobelprijswinnaars betrokken bij het hele grafeen project.’

Toepassing van grafeen: een buigzaam 'slim venster'
Toepassing van grafeen: een buigzaam 'slim venster'

Grafeen is een bijzondere vorm van koolstof, slechts één atoom dik. Het heeft bijzondere eigenschappen die tot tal van nieuwe toepassingen zouden kunnen leiden. De EU verwacht dat de investering in het grafeen onderzoek de economie zal stimuleren.

‘Er is dus een bepaalde nadruk op toepassingen’, aldus Van Wees. ‘Maar op sommige terreinen zijn die toepassingen nog tamelijk ver weg, dus is er eerst nog een boel fundamenteel en exploratief onderzoek nodig.’ In zijn eigen werkgroep voor spintronica liggen de toepassingen nog niet echt binnen handbereik. ‘Een van de eerste toepassingen zal vermoedelijk op het terrein van sensortechnologie liggen. Omdat grafeen slechts een atoomlaag dik is, kunnen de elektronen in het materiaal de buitenwereld goed voelen. Daar kun je gebruik van maken.’

Transistor op basis van grafeeen (de blauwe structuren)
Transistor op basis van grafeeen (de blauwe structuren)

De ‘spin’ in spintronica staat voor een magnetische eigenschap van elektronen, die je kan zien als de draaibeweging van een tol. Die spin kan twee waarden hebben, ‘op’ of ‘neer’. Het is dus mogelijk om informatie te coderen met behulp van de spin van een elektron, die de informatie door het materiaal kan transporteren. Ook kan je veranderingen in de spin door invloeden uit de omgeving, bijvoorbeeld een magnetisch veld, waarnemen.

Wanneer het Vlaggenschip uitgevaren is, kunnen meer onderzoeksgroepen aanmonsteren via een open competitie om subsidies. In Nederland zal FOM, de stichting voor fundamenteel onderzoek van de materie, zo’n open subsidieronde organiseren. ‘Er is nu een handvol Nederlandse groepen betrokken bij dit project, ik hoop dat het er na de open competitie veel meer zijn.’

Laatst gewijzigd:25 augustus 2022 16:48
View this page in: English

Meer nieuws

  • 18 maart 2024

    VentureLab North helpt onderzoekers op weg naar succesvolle startups

    Het is menig onderzoeker al overkomen. Tijdens het werken vraag je je opeens af: zou dit niet ontzettend nuttig zijn voor de mensen buiten mijn onderzoeksveld? Er zijn allerlei manieren om onderzoeksinzichten te verspreiden. Denk bijvoorbeeld aan...

  • 04 maart 2024

    Een plantaardige sensor

    In Makers van de RUG belichten we elke twee weken een onderzoeker die iets concreets heeft ontwikkeld: van zelfgemaakte meetapparatuur voor wetenschappelijk onderzoek tot kleine of grote producten die ons dagelijks leven kunnen veranderen. Zo...

  • 11 december 2023

    Join the 'Language and AI' community

    As a part of the Jantina Tammes School, the 'Language and AI' theme is an interdisciplinary initiative that aims to encourage collaboration among academics, PhD candidates, students, and industry representatives who share a keen interest in the...