Veilig studeren begint met een brandblusser

Met een vwo-diploma op zak mag je scheikunde, natuurkunde of Life Sciences gaan studeren. Maar op de middelbare school leer je niet wat je moet doen wanneer er iets mis gaat bij een proef in de zuurkast. Daarom kregen deze week zo’n duizend nieuwe studenten (en nieuwe medewerkers) van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen een veiligheidsinstructie.

Na een uur theorie mochten de deelnemers zelf aan de gang. Een vloeistofbrand, een brandende zuurkast of een bureaubrandje blussen en zelf vloeibaar stikstof tappen. Medewerkers van de bedrijfs hulpverlening (BHV) gaven de instructies en begeleidden de oefeningen.

Eerstejaars Renate en Lars hebben net een zuurkastbrand geblust. Is dit nuttig? ‘Nou, als het echt is ben je natuurlijk in paniek, dat is hier niet zo. Al moest ik wel als eerste’, lacht Renate. ‘Maar zonder deze oefening is de paniek nog groter’, denkt Lars.

Ze hebben net theorieles gehad. ‘Over welke blusmiddelen voor welke brand zijn en zo.’ Blijft die kennis hangen? ‘Nu nog wel!’

Vloeibare stikstof is koud, heel erg koud. Zo koud dat het brandwonden kan veroorzaken. Op de huid voelt het misschien als een speldenprik, krijg je het in je oog dan is er direct iets kapot. Met handschoenen aan en een veiligheidsbril op tappen de studenten om de beurt wat stikstof uit een groot vat in een klein open vaatje.

‘Hou de spuitmond met een handschoen vast. Anders zit je er de rest van de dag aan vast’, grapt de instructeur. Hij vertelt dat eerder deze week deelnemers op slippers kwamen. ‘Niet echt handig schoeisel’, merkt hij op, want het vaatje waarin de stikstof terecht komt staat op de grond. Spetters kunnen dan op je blote tenen terechtkomen.

In groepen van ongeveer vijftien werken de studenten de vier oefeningen af. ‘Als iemand het vuur niet alleen uit krijgt, ga ‘m dan helpen’, legt een instructeur uit. Niet zonder reden, want lang niet iedereen kan de brand snel blussen. En soms is de blusser ineens leeg.

Een student wil op de brand aflopen met de blusser in de aanslag. ‘He, jij, de vergrendeling zit er nog op.’ Iedere brandblusser heeft een borgpen die je er voor gebruik uit moet trekken. Doe je dat niet, dan komt er niets uit.

Een andere student is wat traag ‘Help! Brand!’ roept de instructuur en het meisje schiet naar voren. Weer niet goed, ‘want nu liep je recht op het vuur af, je moet het van de zijkant benaderen. Laat je dus niet opjutten. En denk om je lange losse haar’.

De vele brandblussers die tijdens de oefening worden leeggespoten komen uit universitaire gebouwen. ’Deze moesten in oktober vervangen worden. Zo gebruiken we ze nog nuttig’, legt hoofd BHV (en brandweerman) Jack Jager uit. Zijn medewerkers zijn de hele week zoet met de instructies.

Is zo'n instructie nuttig? Deze week is in de VS een hoogleraar scheikunde aangeklaagd vanwege de dood van een analist in zijn lab. Zij stierf nadat er brand in haar zuurkast uitbrak. Volgens een rapport was er van alles mis met de veiligheidscultuur aan zijn universiteit. De 1000 nieuwe studenten en medewerkers hebben in ieder geval een idee wat ze moeten doen bij een ongeluk.