De klacht als loftuiting aan God vanuit de diepte van de nood

De individuele klaagpsalmen zijn een tekstgroep binnen het bijbelboek Psalmen, waarin een enkeling zijn nood aan God klaagt. Hij neemt daarbij geen blad voor de mond. Met uiteenlopende, soms krasse beelden beschrijft hij zijn nood. Op verschillende manieren probeert hij God zover te krijgen dat deze de nood keert. Deemoed is de bidder vreemd als hij God aanklaagt. Hij kan hem bijvoorbeeld verwijten ‘U hebt me in het duister van de diepte gelegd’ (Ps 88,7), het dodenrijk, en God daarbij meegeven dat doden hem niet kunnen loven (Ps 88,11). De beelden spreken tot de verbeelding en zijn open voor verschillende interpretaties, ook in onze tijd. De ervaringen van nood zijn existentieel: het kan gaan om stalking, schuldgevoelens, ziekte, eenzaamheid of vertwijfeling. Voor de afwending van de nood ziet de biddende mens maar één oplossing: God moet zich weer genadig tot hem keren. Alles hangt van de nabijheid of afwezigheid van God af. Is God afwezig, dan komt de nood over de mens; is God positief nabij, dan is er geen ruimte voor onheil en benauwenis. De bidder ziet zichzelf volledig afhankelijk van Gods handelen. Zelf blijft hij totaal passief; de enige actie die hij onderneemt is klagen. De basis voor deze omgang met God is het fundamentele vertrouwen van de mens in God. Zelfs de meest wanhopige klacht is daarom nog een lof en vertrouwensuiting tegenover God – zij het vanuit de diepte van de nood. /GG

Christiane de Vos-Wilkens (Reinbek, Duitsland, 1963) studeerde theologie in Bielefeld-Bethel, Nürnberg-Erlangen, Neuendettelsau en Hamburg. Zij verrichtte haar promotieonderzoek bij het Centre for Religious Studies aan de Faculteit der Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschappen van de RUG. Tot voor kort werkte zij als predikante. Momenteel heeft zij verlof.

Datum en tijd

donderdag 16 september 2004, 13.15 uur

Promovenda

C. de Vos-Wilkens

Proefschrift

(Subsequently published in Forschungen zum Alten Testament 2e Reihe, 11, Mohr/Siebeck, Tübingen 2005. X + 261 pp.)

Klage als Gotteslob aus der Tiefe. Der Mensch vor Gott in den individuellen Klagepsalmen

Promotor

prof.dr. E. Noort en profdr. H. Spieckermann