Poëzieonderwijs op maat
| Promotie: | Dhr. H.C. (Hans) Das |
| Wanneer: | 06 juli 2023 |
| Aanvang: | 11:00 |
| Promotor: | prof. dr. B.P. (Barend) van Heusden |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Letteren |
Leerlingen hebben baat bij ander poëzieonderwijs
Het poëzieonderwijs is op veel scholen weinig effectief, maar leerlingen ontwikkelen zich als het onderwijs effectief gestructureerd wordt. Dat concludeert promovendus Hans Das. De competentieniveaus van zijn onderzoek bieden aanknopingspunten om het onderwijs en het aanbod van gedichten aan te laten sluiten bij de lyrische ontwikkeling van leerlingen. De leesstijlen laten zien hoe de voorkeuren van leerlingen zich ontwikkelen.
Poëzie is een 'ill-structured domain' van het schoolvak Nederlands. Het onderzoek van Das draagt bij aan de kennis over de lyrische competentie van leerlingen en biedt daarmee handvatten om het poëzieonderwijs beter te structureren. In vier deelstudies is verkend hoe de kennis, vaardigheden en attitude (de dimensies van de lyrische competentie) van leerlingen zich ontwikkelen. In een vijfde deelonderzoek is onderzocht in welke mate dat gebeurt.
In deelstudie 1 heeft Das de gedeelde pedagogical content knowledge van expertdocenten onderzocht. Zij operationaliseerden de lyrische ontwikkeling in vijf competentieniveaus voor de onderbouw en vier voor de bovenbouw. De deelstudies 2, 3 en 4 zijn uitgevoerd op scholen met een doorlopende poëzieleerlijn. Voor deelstudie 2 heeft Das 26 leerlingen van leerjaar 1 t/m 6 geïnterviewd over hun opvattingen, voorkeuren, attitude en leesoriëntaties. Voor deelstudie 3 heeft hij met een hardopdenkenonderzoek hun feitelijke leesgedrag bestudeerd. Deze deelstudies hebben geresulteerd in diverse leesstijlen in ontwikkelingsperspectief: drie voor de onder- en drie voor de bovenbouw. Deelstudie 4 is een aanvullend hardopdenkenonderzoek met 13 leerlingen van een andere school dat de resultaten op detailniveau heeft aangevuld of genuanceerd. Voor deelstudie 5 voerde Das een surveyonderzoek uit onder 4.453 leerlingen van 20 scholen waar poëzie geen duidelijke plek in het curriculum heeft. Met behulp van een confirmatorische factoranalyse heeft Das een instrument ontwikkeld waarmee de ontwikkeling van de lyrische competentie kan worden gemeten. Afgezien van het verschil tussen vwo 5 en 6 is de (cross-sectionele) ontwikkeling van leerlingen beperkt. Dit staat in contrast met de ontwikkeling op scholen met een ontwikkeld poëziecurriculum.